Bildiğimiz nar türünün hem ağaç hem çalı gibi çeşitleri vardır. Ağaç ya da çalı ikisi de Lythraceae (Kınagiller) familyasının Punica granatum türündendir. Bu sayfanın konusu süs narı çeşidinin bilimsel adı: Punica granatum ‘Nana’dır. Cüce ya da minyatür nar.
Özellikleri
Gerçek meyvelik nar ile farkı bunun çok küçük yapılı olmasıdır. Meyveleri özel bakım yapılmazsa yeterince büyümez. Genelde, ortalama ceviz büyüklüğünde kalır ama sağlıklı tohum oluştururlar. Tohumdan yetişseler bile bir yaşında olduklarında bir karış boylarıyla çiçek açıp meyve verirler.
Küçük çalı özelliğinde olan süs narı ne yaparsanız yapın ağaç haline gelmez. En az 10 yıl yıllarca uğraşmanız durumunda en fazla 1,5 metre mini bir ağaç görünümü verebilirsiniz.
Kışın en fazla -15C dereceye kadar soğuğa, kara, buza dayanır. İstanbul’da hiçbir sorun yok. Ankara’da ise dikkatli olmak gerekir.
Çiçek açması
Süs narı yetiştirmek sardunya yetiştirmekten bile daha kolaydır. Oldukça dayanıklı ve uyumlu bir bitkidir. Tohumdan yetişen mini fidancıkları bir yaşına geldiğinden itibaren artık her yıl kesinlikle çiçek açar. Çiçek açmıyorsa güneşten mahrum kalıyor ya da toprağı çok kötü demektir.
İlkbaharda yapraklandıktan sonra, yeni gelişen dalların ucundan tomurcuklanır. Yaz sıcakları 4-5 ay süren yerlerde ilkbahar sonuna doğru çiçeklenmeye başlayıp sonbahar sonuna kadar ara ara çiçekler açar (uygun iklim sayesinde meyvelerini büyütürken çiçeklenmeye de devam eder). Diğer yerlerde ise genellikle yaz başından yaz ortasına kadar çiçeklidir. Sonra gücünü meyvelere harcar ve daha çiçek açmaz. Çiçekler dökülüp meyve oluşmuyorsa çiçeklenmeye devam edebilir. Daha uzun süre çiçek açmasını istiyorsanız meyvelerin çoğunu henüz çok küçükken yok etmelisiniz.
Sürekli saksıda yetiştirilebilecek bir nar çeşidi cüce nar.
Meyve vermesi
Süs narının meyve vermesi bir yaşındayken kesindir. Hatta Akdeniz ikliminde eğer tohum ilkbaharda erkenden çimlenmişse mini fidan sonbahar başında ilk çiçeklerini açar. Çiçeklerinde polenleşme olması kızgın güneş etkisinde kalmasına bağlıdır. Yoksa çiçekler dökülüp gider ve meyve oluşmaz. Meyveleri genelde ceviz kadar olur. Süs narı meyvelerinin normal büyüklüğe gelebilmesi birkaç yıllık olmasına, yeterince güçlü kök sistemi geliştirmiş olmasına ve toprağının besleyiciliğinin yeterli nitelikte olmasına bağlıdır.
Meyveden amaç tohum elde etmek, çok sayıda süs narı yetiştirmek ise meyvelerinin büyük olmasına gerek yok. Küçük bir ceviz kadar mini meyvelerinde bile çok fazla sayıda sağlıklı tohumlar oluşur. Ayrıca cüce nar meyvelerinin küçük kalmışlarının ekşi ve az sulu olmasından başka bir özelliği yok. Lezzeti iyi değildir. Ama süs olarak, özellikle de kızardıkları zaman minyatür meyve halinde çok güzel ve şirin görünürler.
Yetiştirme ve bakım şartları
Süs narı açık havayı ve kızgın güneşi sever. Öğleden sonra güneşini iyi alırsa çiçek sayısı artacağı gibi meyve vermesi de kesindir. Serin yerlerde çiçeklerde polenleşme mümkün olmaz. Dolayısıyla meyve vermez.
Süs narı gerçekten cücedir. Bol bol dallanıp budaklandığı halde boy uzaması ve gövde kalınlaşması son derece yavaştır. Kökleri fazla yer kaplamaz. Onun için saksıda yetiştirmeye gayet uygundur. 1m kadar büyümesi bile 10 yıl gibi uzun yıllar sürer.
Ev içinde yetiştirmek (eğer güneşli pencere önünde tutarsanız) mümkündür ve genelde sorunsuzdur.
Saksı ve toprak
Süs narı (minyatür nar) kızgın güneş istediğinden dolayı kalın kenarlı iyi kalitede çömlek saksı kullanmalısınız. İstanbul’da, Ankara’da pek önemli değil ama yazları aşırı sıcak olan yerlerde gerekir.
Toprak konusunda oldukça uyumludur. Sadece elinizden geldiğince iyi, temiz, aşırı killi olmayan toprak bulun. Torf toprak bile olur.
Sulama ve bitki besini
Nisan-ekim ayları arasında toprak hafiften kurudukça sulayın. Toprağı devamlı sırılsıklam ıslak kalmamalı. Diğer aylarda toprak kupkuru oldukça sulayın.
Süs narı gübre ve bitki besini hemen hemen hiç istemez. Hele bahçelerde hiç gerek yok. Saksıda yetiştiriyorsanız genel amaçlı bitki besininden ayda bir gibi verin. Ya da toprağına yavaş çüzünen akıllı gübre az miktar karıştırın.
Kış dinlendirmesi
Cüce nar kışın eve güneşli bir pencere önüne alınırsa başta bir yadırgama yaşar fakat daha sonra filizlenir ve yapraklanmaya çiçeklenmeye devam eder. Bu iyi bir şey değil. Başka yapacağınız bir şey yoksa kış boyunca yapraklarda pörsüme görmedikçe sulamayın.
Budama
Cüce nar budamasını kış sonunda, bahar uyanması başlamadan önce yapmanızı tavsiye ederim. Gerçi başlarken yapsanız pek sakıncası yok. Çok sık dallar arasında seyrekleştirmeler yapın. Bu tarz budama gerekli ve yeterli. Ama daha fazla, istediğiniz gibi budayabilirsiniz. Havalar ısındıkça muhteşem bir gelişim gösterecektir.
Budamanın çiçeklenmeye etkisi
Olumlu veya olumsuz hiçbir etkisi yoktur. Sadece eğer tüm ince dalları kesmişseniz, ağır bir budama yapmışsanız çiçeklenme yazın veya yaz sonuna doğru başlar. Çünkü öncelikle biraz dallanıp budaklanması gerekiyor. Eğer ince dallar varsa çiçeklenme ilkbahar ortasında başlar.
Minyatür nar fidan üretimi
Çelikle ve basit daldırma yöntemiyle çoğaltılması mümkündür. En kolayı ve verimli bir şekilde çoğaltılması tohum iledir.
Albenisi yüksek, kolay yetişen mini ağaç: Bir karış boyuyla çok dallı olur. Çok fazla sayıda nar çiçekleri açar. Mesela bu yıl ilkbaharda tohumları ekin. Gelecek yıl yaz ortasında güzelliği görün. Çelikle üretmeye hiç gerek yok. Ektiğiniz tüm tohumlar çimlenecek ve hızla büyüyeceklerdir. Mini fidancıklar sonraki yıl çiçeklerle bezenirler.
Minyatür nar küçük çapta süs bitkisi üretimi yaparak geçimini sağlayanların öncelikle ele alması gereken bitkilerdendir. Her yıl tohumlarını ekin. Bir yaşına geldiklerinde çok şirin çiçekli mini ağaç olurlar. Fiyatı da makul tutarsanız her fiyat soran mutlaka alacaktır. Elinizde kalmayacakları kesindir. Aşağıda çoğaltma üretme konusuna göre gerekeni yapın.
Tohumların ekilmesi
Süs narı tohumları fazla uzun ömürlü değildir. Satılanlara güvenmeyin. Yapacağınız şey, cüce nar meyvesini sonbaharda veya kış aylarında edinip bozmadan parçalamadan dışarıda soğukta (veya buzdolabında) kış sonuna kadar bekletin. Mart başında taneleri ayırın. Birkaç santim arayla 1cm derine gömerek ekin. Daha fazla gecikmeyin çünkü tohumlara kış üşümesi lazım.
Nisan ayı içinde çimlenirler. Mini fidancıkları ayrı yerlere dikmeye, fide şaşırtması yapmaya hiç gerek yok. Gübre, besin filan istemezler. Yeter ki önceden düşünerek tohumları az da olsa iyi bir toprağa dikmiş olasınız. Esas ihtiyaçları güneştir ki bu çok önemli. Kışa kadar iyi bir gelişim göstereceklerdir. Genelde boyları (ilk yıl) 15-20cm civarlarında olur.
İlk yıl yaz bakımı
Baharda çimlenen tohumlardan oluşan süs narı fidelerini yaz boyunca aşırı güneşten koruyun. Mümkün olduğunca bol dallanıp budaklanmalarını sağlayın. Yaz ortasından itibaren en uzun dalları tepeden kırpın ki daha fazla dallanma budaklanma olsun. Yalnız en tepe dal uzantısı 20 cm’yi bulmadıkça onun tepesini kesmeyin. Çünkü ana temel gövde ilk başta yeterince uzun olmalıdır. Yeri hem sıcak hem esintili olursa hızlı büyürler.
Kışın ise yapraklarını döküp dinlenecekler. Yeterince soğuk olmazsa yapraklar pek dökülmez. Önemli değil.
Sonraki baharda fidelerin saksılara dikilmesi
İlkbaharda 10 veya 12cm çapındaki küçük saksılara, hafifçe gübrelediğiniz toprakla tek tek dikin. Fideleri eski toprağından kökleri hiç arındırmadan çıkarın. Bir saksıya bir fide gelecek. Yeni saksıların toprağı: Birer ölçü torf toprak + kırmızı yumuşak-süzek arazi toprağı + dere kumu + çeyrek ölçü yanmış koyun gübresi karışımı. Süs narı fideleriniz önce kuvvetli bir gelişim gösterir. Bahar sonunda bir sürü tomurcuklar verir. Yazın bol bol çiçek açarlar.
Çelikle çoğaltılması
Şubat ayı ortasında yan dallarını azalttığınız güçlü dalları köklendirme toprağına dikin. Sık sık sulayın. Martı ortsından itibaren öğle saatlerinin güneşinden koruyun. Mayıs sonuna doğru köklerini topraktan hiç ayırmamaya çalışarak iyi bir toprakla tek tek saksılara aktarın ve sulayın.
Zararlıları, hastalıkları
Bitki bitleri minyatür narlara pek musallat olmaz ama yerine göre değişir. Olursa çok fena ürerler. Hemen ilaçlamalısınız. Bitlenmede tüm yapraklar üzerine şekerli su dökülmüş gibi yapış yapış ve parlak hale gelir. Bunu hastalıklanma takip eder. Devamlı gözünüz üzerinde olmalı.
Rüzgar almayan yerlerde gece ıslaklığı (yaz aylarında) minyatür nar yapraklarında külleme hastalığına sebebiyet verir. Onun için sulamayı sabah öğle arasında yapmalısınız.
Süs narı meyvesi yenir mi acaba? Büyük olanlar var.
***
Evet yenir. Benim denemelerimde ne kadar büyük ise o kadar lezzetli. Küçük kalanlar daha ekşi ve susuz oluyor diye gördüm.
4-5 yaşlarında iki süs narım var. Bu narlar İzmir’de evimizin bahçesinde saksıda duruyordu. Geçen yıl önce sonbaharda Ankara’ya getirdim. Bakımsızlıktan kötü haldeydi. Kışı dışarıda kuru bir dal olarak geçirdiler. Kurudu zannettim. Ümidimi kesmediğimden sökmedim. Baharda canlandı. Çiçek verdi. Meyveleri bile oldu. Havalar soğuyunca hata edip güneşli bir salona aldım. Yaprakları kurudu. Isıtılmayan bir odamıza aldım. Tül perdeden az da olsa sabah güneş alıyor. Serin odada mı kalsın yoksa dışarıya mı çıkarayım? Ankara kışın epey soğuk geçiyor. Bahçede karanlık bir depomuz var. Oraya mı kaldırsam bilemedim.
***
Soğuk odada bekletebilirsiniz. Toprak kupkuru oldukça sulayın. Ama ölmüş olabilir. Çünkü yaprakların sararmadan aniden kuruması hayra alamet değil. Ana gövdesinden dip kısmı tırnağınızla hafifçe kazıyın. Yeşilimsi açık renk ve sağlıklı ise ölmemiştir.
Bir bahçede küçük ve fazla meyve vermeyen bir nar ağacı gördüm. Meyveleri ceviz kadardı. 2m boyu var ve üç meyvesi var. Şu an yaprakları altın sarısı. Bu süs narı mı yoksa az meyve veren cinsi mi?
***
Bilemem. Bakımsızlıktan dolayı meyveler küçük kalmış olabilir. Belki de büyük meyveleri birileri topladı ve küçük kalanları bıraktılar.
Merhabalar ben süs narımı yaz sonu aldım. Üzerinde birkaç nar vardı ama bir ay içerisinde hepsini döktü.Ekim sonu yeniden çiçeklendi. Çiçeğime balkonda bakıyorum. Aşırı soğuk biryer değil fakat şu an çiçeklerini açmadan dökmeye başladı. Toprağı gayet iyi. Sulamayı da toprağının durumuna göre yapıyorum. Acaba neden çiçeklerim daha tam açmadan dökülmüş olabilir?
***
Toprağı iyi ve besleyicisi ise bu durumda sulama tarzı hatası köklerin hassas uçlarını yakmaya başlar. Şurayı okuyup doğru sulama hakkında yapın: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Fotoğraftan anlamanız çok zor olacak ama bu süs narı mı yoksa normal nar mı bilemedim.
***
Normal büyük narlardan. Süs narı ile alakası yok. Didim’e ananane geldiğinde bana uğrarsan hazır yetişmiş fidelerinden verebilirim.
kaç yıldır var bilmiyorum süs narımız var. Havalar soğumadan içeri aldım. Çok yaprak döktü. Güneş alan serin bir odaya aldım. Narlar yeni çatlamaya başladı. Kışın dinlenmesi gerekir yoksa ömrü kısa olur demişsiniz. Bu durumda ömrünü kısaltıyorum sanırım. Çekirdekleri şimdiden dikmeli miyim? Babamdan hatıra narın ömrünü nasıl uzatabilirim?
***
Anlattıklarınıza göre zaten dinlenmeye geçmiş. Yani illa dışarıda olması geremez. Gelişemeyeceği kadar ve bir kısım yapraklarını dökeceği kadar soğukta, soğuk bir odada iki ay dinlenme bile yeterli. Tohumundan ya da budadığınız dallardan yenilerini üretip yedeklerini alarak böylece kendisi ölse bile hatıranızı kaybetmemiş olursunuz.
Birkaç gün önce hediye bir süs narı geldi. Üstünde çiçekleri ve cevizden büyük bir meyvesi var. Bu dönem Ankara çok soğuk. Salonumsa sıcak. Ne yapmalıyım?
***
Belli ki nar sıcak seraya alışık. Birden bire hafif serin bir yere bile çıkarsanız çok kötü etkilenir. Ev içinde, sıcak bir odada, güneşli bir pencerenin tam yanında tutun. Toprakta çok ciddi kuruma olmadıkça sulamayın.
Süs narımı sürekli olarak balkonda bırakıyorum. Çok soğuk değil ve akşam güneşi alıyor. Toprağının durumuna göre de suluyorum. Bir sene önce yapraklarında ince iplikler oluştu ve dalları yapış yapıştı. Ne olduğunu anlamadım. Böcekten kaynaklandığını düşündüm. Daha sonra kurudu. Birkaç ay kuru kaldıktan sonra öleceğini düşünüp ilgilenemedim. Fakat annem sulamaya devam etmiş. Daha sonra kontrol ettiğimde yaprakları yeşillenmiş, hatta çiçekleri gonca halindeydi. Çok mutlu oldum ve sulamaya devam ettim. Yerini de değiştirmedim. Şimdi tekrar kurudu ne yapacağımı bilmiyorum. Önceki evimizde hiç böyle olmamıştı. Yine balkonda bırakıyordum. Taşındıktan sonra çok fazla kurudu ve hastalandı.
***
Tam bugünlerde her dalı kızılımsı filizlerle dolu olması lazım. Hiçbir filiz yoksa tamamıyla ölmüş demektir. İsterseniz bir iki hafta daha bekleyin. Filizlenme olmazsa tamamen ölmüştür. Yapraklardaki yapış yapış olma sorunu kesin olarak yaprak bitlerinin işi. İlaçlamanız gerekirdi.
Süs narım sürekli çiçekler açıyor tam meyveye dönüşecekken döküyor. Güneş alan kapalı bir yerde ancak sorun devam ediyor. Sizce nerede hata yapıyorum?
***
Sıcak havada meyve oluşumu mümkündür. Hem kızgın güneşin çiçekleri ısıtması hem de yaz sıcakları iki birden olmak zorunda.
Süs narım iki yıldan fazladır balkonumda duruyor. Öğleden sonra güneş alıyor. Geçen yaz saksı değiştirdim. Kışın yapraklarını döktü. Kışın toprak kurudukça su verdim. Bu sene mart ayında budama yaptım. Mart sonu çok az solucan gübresi koydum. Dallarda ufak filizlenme var. Bazı yapraklar kızardı, bazıları yeşerdi fakat ilk çıkan bazı yapraklar kurudu. Şu an toprak kurudukça su veriyorum yine. Yaprak neden kurur?
***
Solucan gübresi yüzündendir. Azı bile saksı bitkilerini öldürmeye birebir etkilidir.
Süs narımın yaprakları böceklendi. İlaç sıktım ama kurtaramadım. Diğer çiçeklerime geçmesin diye budadı. 2 ay oldu ama hiç dalı filizi yok. Dalına çentik attım. İçi yeşil. Kökü de sağlam. Biraz ağır bir budama olmuş herhalde. Sadece gövdesi ve iki kalın dalı kaldı. Ne yapmam lazım? Aspirin ya da gübre, ilaç, bir şey kullanmalı mıyım?
***
Ölmemişse kim bilir belki de böyle bir şey ona iyi gelir. Bakarsınız aniden gelişmeye başlar ve sonbahara kadar eskisine göre üç dört misli daha büyük ve gösterişli olur. Uzun süre güneş almasını sağlayın. Aspirin, gübre filan sakın hiçbirini yapmayın. Sadece eğer birkaç yıldır aynı saksıda idiyse hemen şimdi toprağını değiştirmeniz iyi olur.
Mart ayında ektiğim süs narım neredeyse hiç büyümüyor. Sürekli yan sürgün veriyor. Üç santim. Acaba acele mi ediyorum yoksa normal mi? Yapraklar küçük ve kırmızı. Herhangi bit felan yok.
***
Gayet normal. Didim’de bahçemde birkaç tane var (boy boy, farklı yaşlardalar). Bazıları dediğiniz gibi. Bazıları henüz yeni çiçeklenmeye başladı. Düzce iklim şartlarına göre şey şey olması gerektiği gibidir. Havalar ısındıkça gelişim hızı da artar. Acele etmeyin.
Bugün sus nar bitkisi aldım. Toprağı sadece torf vardı. Merak ettiğim şey sadece gövdenin kalınlaşması için ne yapmalıyım. Ne zaman budama yapmalıyım? Solucan gübresinin bir zararı var mı? Toprak karışımı için tavsiyeniz var mı?
***
Toprak seçmiyor. Budama hiçbir şey değiştirmiyor. Ancak şekillendirmek için istediğiniz gibi budayın. Mersin’e göre şubat ortası en uygun zamandır (hem o günlerde budadığınız parçaları toprağa dikerseniz köklenirler). Gövdesi pek kalınlaşmaz. Bendekilerden en yaşlısı 11 yaşında. Ana gövdesinin hem de dip kısmının çapı şimdiye kadar ancak 2cm oldu. Belki çok iyi bakımla bu kadar kalınlaşması 4 veya 5 yılda mümkün olabilir. Çünkü ben hiç iyi bakım yapmadım. Son 6 yıldır ise bahçeye dikili. Hiç gübre vermedim. Yazın sulamayı ihmal ederim. Gübreye gelince: Hangi gübre olursa olsun şu sayfadaki gibi uygulamanızı tavsiye ederim: Saksı bitkilerine hayvan gübresi nasıl verilir?
Süs narım gayet güzeldi. Gölgede çiçekleri ve meyveleri kurur gibi oldu. Güneşe mi koymalıyım acaba?
***
Direkt güneşe ihtiyacı var ama daha önemli ihtiyacı hava akımlarıdır. Ev içinde yetiştirecekseniz bol bol esinti alacağı bir pencere yanında tutmanız lazım.
Çekirdekten yetiştirdiğim süs narları 15 cm uzunluğuna ulaştı. Hepsini tek saksıya dikmiştim. Saksı değeşimlerini bu ay yapabilir miyim?
***
Hayır bırakın bir kış geçirsinler. İlkbahar başında yaparsınız.
İki süs narı aldım. Biri çiçekli diğerinin üzerinde meyvesi var. Balkonda mı bırakmalıyım? Ya da sıcak oda pencere önü havadar yerde mi bırakayım? Sulamasını nasıl yapayım?
***
Orada kışın saksıda dışarıda soğuğa dayanır mı bilmiyorum. En iyisi içeride tutun. Toprağı iyice kuruduğu zamanlarda sulayın.
Yaklaşık 6 yıldır büyüttüğüm bir süs narım var. Daha önce bakımı hakkında araştırma yaptığımda kış aylarında dinlendirilmesinin iyi olacağına dair bilgi edindim. Ankara’ya taşınmadan önce süs narımı yaz aylarında içeride, kış aylarında ise balkonda büyütürdüm. Balkona çıkardığım zaman yavaş yavaş yaprakları sararır ve dökülürdü. Bahar gelip filizlenmeye başladığında içeri alırdım. Şimdi Ankara hava koşullarını bilmiyorum. Kış aylarında balkona çıkarırsam Ankara soğuğuna dayanabilir mi acaba? Önceki yıllarda sonbaharın ortalarında hava daha tam soğumadan balkona çıkarırdım. Hava soğudukça yapraklarını döker, kış ortasında çalı halinde kalırdı. Hava ısındıkça da filizlenmeye başlardı. Bu yıl balkona bırakmada biraz geç kaldım. Şimdi aniden balkona bırakırsam bir tehlike oluşturur mu? Kış boyu evde tutup dinlendirmesini bir sonraki kışa mı bırakmalıyım?
***
Az bir korumayla dayanır. Mesela şiddetli soğuk olacak günlerde üstüne bir karton kutu geçirmek yeterli olur. Ama kış dinlendirmesi son yıllardaki gözlemlerime göre gerekmiyor. Süs narı tropikal bitkiler gibi kendisi ara sıra molalar verip güç toplar. Gelişigüzel zamanlarda gelişim ataklarında bulunur. Kışın yaprak dökmesi hiç gelişim göstermeyeceği yetersiz ısı karşısında olur. Dışarı çıkarmanıza gerek yok. Şimdi ilkbahara kadar sadece toprak kupkuru oldukça sulayın.
Normal bir narın çekirdeğini eksek çıkan filizleri süs narı olarak yetiştirebilir miyiz?
***
Hem evet hem hayır. Şöyle ki süs narı en geç 1 yaşında çiçek açmaya başlar ve daima mini bir çalı olarak kalır. Ama normal narlar çok hızlı büyür. Çiçek açması birkaç yıl geçmeden mümkün değildir. Eğer 2 metreyi aşıp bolca dallanırsa en erken 3 yaşında, normalde 5-6 yaşlarında çiçek açarlar. Saksıda imkanları kısıtlı yetiştirirseniz bonsai gibi küçük kalır ve muhtemelen 6 yıl sonra çiçek açmaya başlar. Bunun için ayrıca günde en az 4 saat kesintisiz, direkt yakıcı güneş alması lazım.
Yeni hediye gelen süs narının saksı değişimini yaptım. Tomurcuklanmış haldeydi. Fakat yaprakları büzüşmeye başladı. Yanlış mı yaptım veya nasıl toparlamasını sağlayabilirim?
***
Sadece saksı değil toprağını da değiştirmiş olduğunuz anlaşılıyor. Toprak değiştirirken bitkinin köklerinin çoğunun eski topraktan ayrılmamasına dikkat edin. Yoksa sonuç daima böyle olur ve genellikle o bitki çürüyerek ölür gider. Ama narlar çürümeye dayanıklıdır. Şimdi o yapraklar kurusa bile üç hafta sonra yeniden filizlenecektir. Açık havada güneşli yerde tutmalısınız.
Merhaba, yaklaşık 3 yıllık, 30-35 cm boyunda bir süs narım vardı. 3 litrelik bir saksıdaydı. Sorunsuz şekilde çiçek açıp meyve veriyordu. Maalesef 2 gün önce bir kaza yaşandı ve pencereden iki kat aşağıya düştü. Baktığımda saksı parçalanmış ve toprakları etrafa dağılmış şekildeydi. Önceki saksı değiştirme tecrübelerimden hatırladığım kadarıyla köklerinin bir kısmı kopmuş ve dağılmış. Gövdeye bitişik neredeyse bir su bardağına sığacak kadar kök ve toprak kalmıştı. Aynı boyutta (3 lt) bir saksıya tekrar diktim. İç ortamda, kuzey cephe, serin ve aydınlık bir odaya koydum. Geçen iki günde ciddi bir olumsuz durum gözlemlemedim ama ölmemesi için ne yapmak lazım? Nasıl bir ortamda durması gerekiyor? Geriye kalan kökler hayatına devam etmesine yeter mi bilemiyorum.
***
Süs narı bu tip köklerinin rahatsız edilmesine karşı pek hassas değildir. Tüm yaprakları kurusa bile iki üç hafta içinde sanki hiçbir şey olmamış gibi yeşerip hayatına devam eder. Ama yaz ortasına kadar dışarıda açık havada tutmalısınız. Kapalı yerde canlanacak yere köklerden başlayarak çürüyebilir.
Babamlarda süs narı vardı. En sevdiğim bitkilerden biri. Mart’ta çelik aldım ama tutmadı. Tohumu kurutmalı mıyız yaşken tutar mı?
***
Çelikleri şubat ayında deneyin. Ya köklendirme toprağı ya da gübresiz, kumlu arazi toprağı kullanın. Diğer topraklarda tutmazlar. Tohumları ise şubat-mart aylarında dışarıda açık havada saksılara ekmelisiniz. Nisan başına kadar güneşten ısınmayacakları yerde soğukta durmalılar.
Süs narımdan aldığım tohumları çimlendiriyorum ve 10-12 cm çapında (1 lt) saksılara ekiyorum. Yaz boyunca gayet güzel dallanıyor ve 10-15cm boya ulaşıyor. Bunlardan bazı yakınlarıma hediye ettiklerim oldu. Bendekilerde hiç sorun yok. Bugünlerde henüz ilk yıl olmasına rağmen çiçekleniyorlar. Ancak hediye ettiklerimden bazıları, aynı meyvenin tohumundan yetişmiş olmasına ve kendi bakım şartlarımın aynısını önermeme rağmen sadece tek bir dalının 50-60cm uzaması şeklinde gelişiyor, haliyle bu dal kendini taşıyamıyor. Yapraklarda vs. herhangi bir sağlıksız durum gözlenmiyor ama sadece bir dal uzadıkça uzuyor. Bunun nedeni ne olabilir?
***
Güneşsiz yerde tutuyorlardır. Sağlıksız kof fazla uzun gelişim olması bu yüzden. En sağlıklı gelişimi açık havada olmasına ve uzun süre güneş almasına bağlıdır.
Bir kaç ay önce tüm yapraklarını döktü dediğiniz gibi dışarda tutuyorum, hiç sulamayacağız dimi bahara kadar?
***
Hayır sulayın.