Oğul otu melisa Lamiaceae (Ballıbabagiller) familyasının Melissa officinalis türüdür. Çok yıllık bir bitkidir. İngilizce ismi lemon balm. Nane ile akrabadır. Ne gibi şifalılığı ve faydaları var yazımda bunları konu etmiyorum. Çünkü benim alanım sadece bitkilerin yetiştirilmesi ve bakımları hakkında bilgi vermek. Kısaca şu özellikleri var: Melisa çayı strese, uykusuzluğa, ufak tefek anksiyete bozukluklarına ve sindirim sıkıntılarına iyi gelir.
Dikkat: Süs bitkisi olan çiçeği kokulu melisa çalısı alakasız bir türdür. Sadece isim benzerliği var.
Oğul otu melisa bahçeleri sever. Yaz boyunca yağışlı olan bölgelerde bir defa bahçeye dikince oradan eksik olmaz. Hem kök sürgünleriyle hem tohumlarıyla devamlı çoğalır ve her yeri istila eder. Yazları kurak geçen bölgelerde düzenli sulamak gerekir. Soğuğa -35C dereceye kadar dayanıklıdır. Kışın soğuk ve kar yüzünden ortadan kaybolsa bile ilkbaharda kökler yeniden filizlenir ve hızla büyür. Karasal iklimli ve kışları çok ağır don olayları geçen yerlerde kışın bulunduğu toprağın yüzeyi kuru yaprak, saman vesaire karışımla örtmelisiniz ki kökler dondan fazla zarar görmesin.
Sebze bahçelerinde oğul otu verimliliği arttırır. Çünkü ne kadar arı ve benzeri böcek varsa o bölgeye çeker. Böylece sebzelerde polenleşme kesin garanti olur. Arılar çiçeklerinden eksik olmaz.
Oğul otu yetiştirme ve bakım
Ne kadar çok direkt güneş alırsa o kadar iyi gelişim gösterir. Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu gibi aşırı sıcak olan yerlerde ise sadece öğleden önce güneş alan duvar dipleri daha uygundur ki gerektiği gibi gür büyüsün ve bol bol yaprak versin.
Toprak
Fazla asitli olmayan ve fazla alkalinli olmayan, pH 5,5 – 8 aralığında her türlü doğal toprakta oğul otu güzelce yetişir. Doğal humuslu toprak en iyisidir. Çünkü hem organik besleyiciliği yüksektir hem pH nötr civarlarındadır. Torf topraklarda da yetiştirebilirsiniz.
Sulama
Yazın toprağının tamamen kurumasını beklemeden sulayın. Toprağı asla kupkuru kalmamalı. Çok da aşırı sıklıkta sulamak iyi değildir. Melisa aslında toprağa iyice kök saldıktan sonra kurak yaz aylarında susuzluğa iyi dayanır ama güzel bir gelişim için susuz bırakmayın.
Besin, gübre
Hiç gerekmez. İyi, sağlıklı bir toprak yeterlidir. Ama eğer daha gür daha hızlı gelişmesini istiyorsanız o zaman en iyi besin balıktan elde edilen bitki besinidir.
Ev içinde oğul otu yetişir mi?
Günde 4 saat kadar direkt güneş alacaksa ve yeri çok havadar olacaksa evde yetişir. Saksıda evde oğul otu yetiştirmek için hangi tip toprak olursa olsun toprağa dörtte bir oranında ponza taşı eklemelisiniz. Evde yetişenleri toprağı tamamen kurumaya yaklaştığında sulamalı, daha sık sulamamalısınız. Büyüdükçe dallarını koparır aldığınızda yeniden filizlenip devamlı gelişir durur.
Melisa (oğulotu) fide üretimi
Oğul otunun dallarından kırıp suda köklendirmeyle, kökten ayırmayla ve tohumlarıyla çoğaltabilirsiniz.
Tohumdan yetiştirmek biraz zor olsa da en bereketli çoğaltma yöntemi tohum iledir. Tohumlar bahçelerde ilkbaharda erkenden çimlenmez. Havaların ısınmasını bekler. Onun için tohumu ekmeye acele etmemeli, nisan ortasını veya mayıs başını beklemelisiniz. Tohumları ektiğiniz yer güneşin ısıttığı bir yer olmalı. Böylece sıcak etkisiyle tohumlar çabuk çimlenir. Veya sıcak iç mekânlarda mart sonuna doğru ekip çimlendireceksiniz. Sularken sisleme gibi toprağı karıştırmadan eşelemeden sulayın. Birkaç santim büyüyen fideleri söküp esas yerlerine dikin. Fideleri yeni yerlerine dikerken aralarında en az 20cm mesafe bırakmalısınız. Tohumdan yetişen oğul otu fidelerinde iyi bir verimlilik sonraki yıl başlar.
Oğul otunun bilimsel adı Melissa’dır. Melissa officinalis dediğimiz tür ise limon otudur.
Bahçemde büyükçe bir oğul otu var, ilkbaharda yapraklanınca çay yapmak için bir kaç sefer yapraklarını kopararak topladık. Ondan sonra bir daha büyük yaprak vermedi. Küçük küçük kaldı yaprakları. Yanlış mı topladık acaba? Yapraklarda küçülme olmaması için budayarak mı toplamak gerekir?
***
Bulunduğu yer öğle saatlerinden itibaren güneşli oluyorsa orada yetişen oğul otu havalar iyice ısınınca ve yaz aylarında pek verimli olmaz. Belki sebep budur. Veya zamanla toprağın hiçbir besleyiciliği kalmamıştır. Hafifçe gübrelemek gerekir.