Paraşüt çiçeği, Ceropegia sandersonii

Özellikleri

Ceropegia sandersonii paraşüt çiçeğinin ana vatanı Afrika kıtasının güneydoğusudur. Genelde Swaziland ve Mozambik’in kıyı kesimleridir. Bu civarlar kış aylarının pek soğuk olmadığı ama kurak geçtiği yerlerdir.

Çiçek açması

Ceropegia sandersonii yaz ve sonbahar aylarında paraşüt benzeri yeşil renkte ilginç şekillerde, yaklaşık küçük bir yumurta büyüklüğünde çiçekler açar. Kışın sıcak evlerde eğer güçlü ışıklı ve havadar pencere önlerinde duruyorsa tüm yıl sürekli çiçek açar durur.

Çiçekleri arıların ölüm tehlikesi etkisiyle saldıkları uyarı kokusuna benzer koku salar. Arı vb böcek ölüleriyle beslenen leşçil böcekler o koku sayesinde paraşüt çiçeğinin çiçeklerine gelir.

Görünümü paraşütleri andıran çiçeklerinin diğer bir ilginç özelliği de içine giren böcekleri geçici bir süreliğine tutup hapsetmesidir. Bu sayede polenleşme olur ve bitki tohum vermeye girişir. Bütün bunlar gerçekleşmezse paraşüt çiçeği kolay kolay tohum vermez. Eğer polenleşme olursa börülce benzeri tohum kapsülleri uzar.

Kökleri

Yumru kökleri dar-ince, biraz uzunca yapıdadır. Yumrulardan çıkan gerçek kökler topraktan su ve elementleri alır. Yeni köklenmiş dalları ilkin sadece köklenmiştir. Besin-enerji depolayan yumrular zamanla oluşur.

Kış soğuklarına dayanıklılığı

Yoktur. Sürekli evlerde güçlü ışıklı pencere önlerinde yetiştirmek gerekiyor. Kışın ısıtılmayan bir odada tutacaksanız oda sıcaklığının 0C dereceden daha soğuk olmaması lazım.

Saksıda dallarına pozisyon vermek

Dalları pek fazla yaprak vermeden uzar ve gayet esnektirler. Paraşüt çiçeği meraklıları az yapraklı dalların gelişigüzel uzamalarına izin vermez, birbirlerine sarılarak uzamaları için gereken yönlendirmeleri yaparlar. Ya da dalları hiçbir başıboş tek dal kalmayacak şekilde birbirlerinin üzerlerine dolarlar.

Saksıda paraşüt çiçeği yetiştirirken dallarının metrelerce uzayıp gitme potansiyeli olduğunu unutmayın. Bu bitkiye yakışan şey aslında saksısına değnekler batırarak dallarını hem değneklere hem birbirlerine sıkıca dolamaktır. Dallarının ev ortamlarında 4m’den fazla uzayacağını düşünürseniz zaten en mantıklısı bu.

Yetiştirme, bakım

Parşüt çiçeği saatlerce şiddetli direkt güneş alan yerlere tam uyum sağlasa bile az direkt güneşli ama çok güçlü aydınlık olan ve çok da havadar olan yerlerde iyi bir gelişim gösterir. Böylece yapraklar güzelce geniş yapılı ve canlı renkli olur. İç mekanlarda tam pencere kenarında tutmalısınız ki sık sık hava akımlarından faydalansın. Işık yetersizliğinde ise çiçek açmaz.

Toprak

Öncelikle toprağını doğru hazırlamanız gerekiyor. Çünkü paraşüt çiçeği toprak konusunda son derece hassastır. Gübre takviyesiz, sade yapılı torf toprak bulmalısınız. Ayrıca eleyerek tozundan ve ince küçük tanelerinden arındırdığınız dere kumu ya da kuvars kumu lazım. 2 ölçü torf toprak + 1 ölçü iri taneli kum. Birbiriyle güzelce karıştırıp harmanlayın. Saksıya doldurun. Bol bol su dökerek sulayın. Bir iki hafta açık havada dinlendirin. Sonra bu sağlıklı karışıma paraşüt çiçeğinizi dikin. İlkin bu kumlu toprak hafif nemli olmalıdır. Paraşüt çiçeğini dikince bir hafta kadar bir süre hiç sulamayın.

Sulama

Yaz aylarında toprak üst yüzeyi tamamen kupkuru olur olmaz hemen sulayın. Serin zamanlarda toprağının üst yüzeyinin kupkuru hale gelmesinin üzerinden iki-üç gün geçtikten sonra sulamalısınız. Soğuk aylarda ise ya da daha doğrusu kışın hiç ısıtılmayan bir odada duruyorsa kış boyunca hiç sulamayın. Sıcak yaz aylarında ayrıca gece saatlerinde üzerine su fısfıslamanızı tavsiye ederim. Ama eğer ortamdan hava hareketleri-esinti yoksa bunu sakın yapmayın.

Bitki besini

Ceropegia sandersonii paraşüt çiçeği yukarıda açıkladığım şekilde kumlu ve yıkanmış, gücü azalmış toprakta yetiştirilmelidir. Bu durumda mutlaka bitki besini ister. Mayıs ayından eylül sonuna kadar sadece ayda bir defa salon bitkilerine özel sıvı bitki besininden verin. Besin tipi genel amaçlı olmalıdır (NPK eşit ağırlıklı, genel kullanım). Suya karışım dozajı ne ise onun yarısını uygulayın. Normal dozajda kökleri yanar, çürür. Hatta bitki besinli suyu sadece saksının en kenarlarından yavaş yavaş dökerek vermelisiniz.

Çoğaltma, üretim

Paraşüt çiçeği çelikle üretilir (yani dal parçaları ile). Bir dal parçasında en az iki tane yaprak boğum noktası olmalıdır. Noktalarda yapraklar dökülmüş olabilir, fark etmez. Bir tanesi mutlaka toprak altında kalacak. Kestiğiniz dalı önce birkaç gün açıkta bekletin. Kesik yerde zamanla koruyucu tabaka oluşacak. Sonra yukarıda tarif ettiğim özellikte kumlu toprağa toprak altında en az bir yaprak boğum noktası kalacak şekilde dikin.

Diğer bir yöntem: Paraşüt çiçeğinin dalları toprağa yatarsa yaprak boğum noktalarının toprağa değdiği yerlerden toprağa kökler uzar. Bu özelliğinden dolayı uzun bir dalını kesmeden ayrı bir saksıya uzatır ve daldaki bir boğum noktasını hafifçe toprağa gömerek köklendirebilirsiniz. Köklenen kısmı daha sonra ana bitkiden kesersiniz (bknz ⇒ basit daldırma).

Problemleri

Ceropegia sandersonii – paraşüt çiçeği toprak ve sulama hataları yapılmazsa nazlı olmayan, hızlı gelişen ve ışık yetersizliği olmazsa çiçeklenmede de nazlanmayan bir bitkidir. Toprak konusunda verdiğim bilgileri ciddiye almaz, işi şansa bırakırsanız her an kolayca çürüyebilir. Bunların dışında bitlenme problemleri var. Gözünüz hep üzerinde olmalı. Eğer bitlenirse bitlerin tahribatını derhal ölümcül mantar hastalıkları izler. Hemen her tip bitki bitleri paraşüt çiçeğine musallat olabilir. Unlu bitler hatalı toprak kullanımında tüm köklere ulaşır ve bu durumda kökler hastalıklanıp çürür. Yani kalın kıl benzeri sert liflerden ibaret bazı kaktüs-sukulent toprakları yaprak bitlerinin kökleri de mahvetmelerine imkan verir.

Kaynaklar

Ceropegia sandersonii – PlantZAfrica
Büyük fotoğraf – Succulents Network