Özellikleri
Küçükken yuvarlakça (yumruk kaktüs biçimindedir) ama büyüdükçe kalın gövdeli sütun kaktüs şeklini alır. Tam gelişmiş halinde boyu 1m, gövde kalınlığı (çapı) 12cm kadar olur.
Tehlikesiz, uzunca ve yumuşak dikenleri çok ince, fazla sayıda ve sarıdır. İyice gelişince (5 yaş veya 20cm’yi geçtikten sonra) tepe kısmından çapı 5cm sarı çiçekler açar. Çiçek açma zamanı ilkbahar ortası ile sonbahar başı arasıdır. Gövde gelişimi açısından kristata (horoz ibiği şeklinde) ve ayrıca tepeden bir hayli yassıca gelişen form‘ları var. İki ayrı kültivarına gelince: Albispina adlı kültivarının dikenleri beyaza yakın krem renkli olup soluk sarı çiçek açar. Brunispina kültivarı ise kızılımsı kahverengi dikenlidir ve altın sarısı çiçek açar.
Parodia leninghausii türünün ana vatanı Brezilya’nın en güney ucunda rakım 300m ila 1300m arası yüksek yerlerdir. Tepelik çayırlarda, kayalıklı uçurumlarda ve çam ormanlarındaki diğer bitkilerin gölgesinde bile yaşarlar. Yaşadıkları yerlerde toprak son derece süzek ve bolca çürüntülüdür. Orada kış mevsimi hafif don olaylarıyla ve sürekli kuraklıkla geçer.
Kış soğuklarına toprağının kupkuru olması şartıyla -4C dereceye kadar, kapalı ortamlarda ise -7C dereceye kadar dayanır. Yine de kışın o kadar soğuk yerlerde tutmamak tavsiye edilir. Fakat çiçek açması kışın epeyce bir soğukta kalmasına bağlıdır. Kış boyunca 5C derece ile 2C derece arası soğuk ne kadar uzun süreli olursa o kadar iyidir.
Bakımı
Parodia leninghausii dışarıda açık havada günde en az 3 saat direkt güneş, ev içinde ise günde en az 5 saat direkt güneş ister. Daha az güneşte deforme gelişim gösterme ve sağlığının bozulması riski var. Zaten yaz boyunca dışarıda durması (hızlı gelişim istiyorsanız) daha iyidir.
Sürekli dışarıda tutuyorsanız sonbaharda gece en düşük ısı 9C derece altında düşen günler geldiğinde sulamayı bırakın. İlkbaharda gece en düşük ısı 9C derece altına düşmeyen günler geldiğinde tekrar sulamaya başlayın. Serin aylarda toprak adam akıllı kuruyunca bir iki haftada daha bekledikten sonra sulayın. Sıcak yaz aylarında ise toprak fazlaca kuruma gösterdikçe sulamalısınız. Sulamalarda saksı alt deliklerinden bol bol su dışarı çıkacak kadar miktarda su kullanın.
Bitki besini vermek gereklidir. İlkbahardan sonbahara kadar, ama gece en düşük ısı 12C derecenin üstünde olduğu dönemde verin. Daha fazla serin zamanlarda vermeyin. Kaktüslere özel bitki besininden vermelisiniz. Parodia leninghausii mineralli toprak sever. Ama böyle bir toprak hazırlamak zor ve riskli olabileceğinden dolayı, en iyisi bitki besinini sade su ve maden suyu ile dönüşümlü verin. Böylece gelişimi hem sağlıklı, hem dolgun hem de hızlı olacaktır. Dönüşümlülüğün ayrıntıları için ⇒ maden suyu sayfamdaki tarifi okuyun.
Toprak isteği
En iyisi maki süprüntüsü topraktır. Bulamazsanız onun yerine sade yapılı torf toprak kullanın. Hangisi olursa olsun şu şekilde karışım yapmalısınız: 2 ölçü toprak + 1 ölçü 3-4mm tertemiz dere kumu + 1 ölçü ponza taşı. Eğer saksı çok küçük ise ve maki süprüntüsü kullanacaksanız bu durumda kum ve ponza karıştırmak gerekmez.
Saksı-toprak değişimi gerekiyorsa sadece nisan sonu – mayıs başı döneminde yapın. Diğer zamanlarda hiç rahatsız etmeyin. Saksı gereğinden büyük olmamalıdır ki kökler fazla toprak yoğunluğunda kalmasın.
Üretim
Parodia leninghausii diğer kaktüsler gibi yavrularını ayırmakla ve uzun gövdeyi 8cm parçalara kesmekle çoğaltılır. Yavru ayırma zamanı ilkbahardan yaz ortasına kadar uygundur. Kopuk veya kesik yerin kuruması için 5-6 gün açıkta bekletin, sonra saksısına ekin, 10 gün sonra sulamaya başlayın. Gövde kesmeyi ise sadece mayısta yapın. Kesik yerlerin sağlıklı bir şekilde kuruması, sağlam bir şekilde kabuk bağlaması için üç hafta açıkta bekletmelisiniz. Sonra saksılara ekin. Zamanlama önem taşıyor. En geç haziran sonunda saksılara ekmiş olmanız gerekiyor. Bu yüzden keserek üretim işine sadece mayıs ayında başlamanızı tavsiye ederim. Tepesi olmayan parçalar en az iki kaktüs geliştirecektir. Daha fazla sayıda da olabilir. Kalın gövdenin gücüyle çok hızlı büyürler. Bunları sonraki yıl ayırabilirsiniz.
Kaynaklar
Wikipedia – Parodia leninghausii
Llifle – Parodia leninghausii
Fotoğraf – GardensOnline