Asclepias curassavica

Özellikleri

Asclepias curassavica uzun ömürlü, tüm yıl yapraklı, 1.50m kadar büyüyen, dimdik duruşlu, küçük çalı tipi bir bitkidir. Esas türünden, bahçe süs bitkisi olması amacıyla birkaç kültivar türetilmiştir. Bu yeni tipler daha güzel çiçekli ve daha kısa boyludur. Gerçi kültivarlar faza kısa kalmaz: Boyları 60cm ile 1m arasındadır. Sadece bahçe süs bitkisi olarak değil, özel kelebek bahçeleri için de yetiştirilirler.

Çiçek açma zamanı

İpek çalısı bir sap ucunda bir arada çiçekler açar. Çiçek açma zamanı, hava şartları elverdiğince süreklidir. Çiçekleri görünüm itibarıyla biraz pentas, biraz da ağaç minesi çiçeklerini hatırlatır. Arıları ve kelebekleri cezb eder. Yaprak bitlerini barındırdığı için o bitleri yemeye uğur böcekleri de gelir.

İlkbaharda tohumdan yeni gelişen fideleri yaz ortasından önce çiçek açmaz, hatta sonbaharı bile bulur. Ama önceki yıldan kalanlar ilkbaharda havalar iyice ısınınca çiçek açmaya başlarlar. Eğer kışın pek soğuk olmuyorsa kış boyunca bile, yani tüm yıl kesintisiz çiçek açmaya devam ederler.

Çiçeklerinden bamya şeklinde, 5-10cm uzun tohum kapsülleri büyür. Tohumlar olgunlaştığında kapsüller yarılıp açılır. Tohumlarının her birinin ucunda rüzgarda uçmasını sağlayan bembeyaz, ipek gibi tüyler vardır. Bu sebeple ipek çalısı çiçeği derler. Tohumlar düştükleri yerlerde kışı geçirir ve ilkbahar gelince kendiliğinden çimlenir.

Toksik etkisi

Asclepias curassavica zehirli bitkilerdendir. Süt görünümlü öz suyuna karşı dikkatli olmalısınız. Gözünüze kaçması çok tehlikelidir. Fakat yüksek toksik etkisine rağmen kelebekler yumurtalarını ipek çalısı çiçeğinin yapraklarına bırakır. Ve sonra tırtıllar yaprakları yiyerek bitkiye zarar verirler.

İklim uyumu

Kış soğuklarına en fazla -12C dereceye kadar dayanır. Bu kadar soğuk olan yerlerde kışın kurusa bile ilkbaharda köklerinden yeniden filizler verir ve tekrar peyda olurlar. Ayrıca tohumlarının kışı toprakta geçirdikten sonra ilkbaharda çimlenmesi ve kendiliğinden bol bol fidelerin her yerde çıkması mümkündür. Yaz ayları şiddetli sıcak olan bölgelere de uyumludur.

Zararlıları

Kelebek tırtılları yapraklarını, körpe filizlerini ve çiçek tomurcuklarını yerler. Serin aylarda zakkumlarda ve mum çiçeklerinde gördüğümüz sarı bitki bitleri dadanır ve eğer sayıları çok fazla ise bitkinin ölümüne neden olurlar. Sıcak yaz aylarında yeşilliği az, kuru bahçelerde örümcek bitlerin dadanmaları da zarar verebilir.

Kullanım

Hem uzun ömürlü hem sadece mevsimlik kullanımlı bahçe süs bitkisidir. Dikeceğiniz yeri boylanmasına göre belirleyin. Yani boyu en az yarım metre olur. Balkon saksılarında sorunsuz yetiştirebilirsiniz. Susuz bahçe tasarımlarına, kışın hayatta kalabileceği iklimde iseniz, bir yıl yerine iyice yerleştikten sonra tam uygundur. Kelebek bahçeleri için de ideal türlerdendir.

Yetiştirme, bakım

İpek çalısı çiçeği Asclepias curassavica güneşli yerleri sever. Toprak seçmez. Fazla asitli veya fazla yüksek alkalinli olmayan her toprak uygundur. Gübre, bitki besini filan istemiyor ama toprağınız verimli değilse çok hafif gübreleme yapsanız iyi olur.

Eğer balkonlarda saksıda yetiştirecekseniz torf toprak + arazi toprağı + temiz dere kumu karışımı yapmanızı tavsiye ederim.

İkide birde su istemez. Toprağında önemli bir kuruma gördükçe sulayın. Aslında gereğinden fazla sıklıkta sulayıp durmanızın hiçbir zararı olmaz ama gerek yok.

İlkbaharda uzayan dalları 30cm olunca tepelerini koparın. Böylece birçok yan dallar verir ve daha fazla çiçek açar, daha güzel olur.

Fide üretimi

Asclepias curassavica genelde tohumlarıyla çoğaltılır. Tohumların çimlenmesi için kış üşüme sürecine ihtiyaçları var. En iyisi tohumları sonbaharda ekmektir. Toprağı çapalayın, düzleyin, tohumları serpin (gömmeye gerek yok) ve bolca sulayın. İlkbahar geldiğinde çimlenirler. Küçük fideleri yer değiştirmeye uygundur. Bu konuda bir sıkıntı olmaz.

Yaz sıcakları kısa süren yerlerde tohumdan fide üretimine ocak ayında başlamanız gerekir (yoksa o yıl çiçek açmama riski var). Bu durumda tohumları sonbaharda tohum kasalarına yarım santim (5mm) kadar derine gömmeli ve sulamalısınız. Ve ocak ayının ortasına kadar soğukta tutmanız gerekiyor. Sonra saatlerce güneş alan kapalı bir yere kasaları alın. Fideler ilkbahara kadar yeterince güçlenmiş olmalıdır. İlkbaharda esas yerlerine ekersiniz. Eğer yine de çiçek açmazlarsa kışın korumak lazım. Yani sonraki ilkbahara kadar donmaktan korumanız gerekir. Böyle yerlerde ipek çalısı çiçeği her yıl tohumdan yeniden yetiştirmeye pek uygun değildir. Çünkü tohumdan yeni yetişen fidelerin çiçek açma olgunluğuna gelmeleri genelde 3 ay, en az 2 ay sürüyor. Kışın koruyarak uzun ömürlü tutmada yarar var.

Eşeysiz üretim yolu ise ilkbaharda kökten ayırmaktır. Tabii eğer önceki yıl dipten fazlaca çoğalmış durumda ise. Gerçi sadece tek bir dip sürgününü bile ayırabilirsiniz. Genelde sorunsuz tutarlar.