Özellikleri
Türün ana vatanı Amerika kıtalarının tropikal ve subtropikal kuşak içinde kalan kısımlarıdır. Yağmur ormanlarında ve sis ormanlarında genelde ağaçlar üzerinde (epifitik), nadiren orman zemininde yaşarlar. İnce rizomlara sahiptir. Rizomlar altın rengi pulcuklarla kaplı olduğundan dolayı bilimsel adında aureum adını kullanmışlar.
Yaprakları grimsi ve mavimsi açık soluk yeşil renkte olan Phlebodium aureum ‘Blue Star’ kültivarını genellikle küçük saksılarda küçük bir süs bitkisi olarak satarlar. Fakat enine boyuna 1 metreden fazla serpilme, büyüme potansiyeline sahiptir. Yaprakları buruşuk-kırışık ya da kıvırcık gibi ya da tek parça düz şeritler halinde gibi çeşitleri vardır. Ayrıca büyüdükçe yaprak şekli değişebilir, yeni yapraklar daha fazla parçalı halde gelişebilir.
Uzun süre susuzluk etkisinde veya biraz soğukta yaprakları bozulur ve kurur gider. Şartlar düzeldiğinde tekrar yeni yapraklar geliştirir. Kış soğuklarına, donmalara dayanıklılığı yoktur. Tedbiren 7C dereceden daha fazla soğuğa maruz bırakmayın.
Zehirli veya toksik değildir. Ev hayvanlarına ve çocuklara güvenli bitkilerdendir.
Bakımı
Evde, ofiste yetiştirmede aşk merdiveni kadar nazlı değildir. Ama yine de bir epifit olmasından dolayı hava akımları olmayan dip-köşe yerlerde sağlığı bozulur. Bunun dışında yetiştirmesi kolaydır. Sadece sürekli dikkat ve özen ister. Gerektiği gibi ihmal etmeden bakımını yapabilecekseniz ofis ortamlarında da güzelce yetişir. Direkt güneşten özellikle yaz aylarında koruyun ama loş ışıklı karanlık yerlerde tutmayın. Çok güçlü ışıklı pencere önlerinde güzel gelişir.
Sıcak yaz aylarının dışında hiçbir zaman havalandırmak amacıyla 2 dakikalığına dahi olsa bir süre dışarıya çıkarmak veya dışarıda tutmak gibi hatalara düşmeyin. Anında köklerden çürümeye başlar. Bu tavsiyem her tür salon bitkiniz için geçerlidir. Aslında salon bitkileri sadece salonlar içindir ve yeri aynı oda içinde bile asla değiştirilmemelidir.
Phlebodium aureum ‘Blue Star’ yapraklarına su fısfıslamayı sadece eğer ortamda hava akımları varsa yapın. Yoksa yapmayın.
Toprak yüzeyini rizomları kaplarsa onları gömmeyin (üzerlerini toprakla örtmeyin). Saksı değişiminde de onlar yine toprak dışında kalacak.
Toprağına dikkat
Toprak olarak havadarlığı ve süzekliği mükemmel bir karışım yapmalısınız. 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü iri taneli temiz dere kumu + 1 ölçü ponza taşı karışımı çok iyi olur. Eğer sulamada ihmalci davranmayacaksanız 3 ölçü torf toprak + 2 ölçü ponza taşı karışımı daha iyidir. Antoryum sayfamda tarif ettiğim toprak karışımı da mavi yıldız eğreltisine tam uygundur.
Kontrollü sulama
Sakın haftada bir defa veya iki defa gibi düzenli aralıklarla sulamayın. Bu tarz sulama sadece öldürür. Mavi yıldız eğreltisini sulamayı yaz boyunca toprak üst yüzeyinin nemliliği değil yaşlığı gittikçe yapmalısınız. Diğer zamanlarda ise toprak üst yüzeyinde önemli bir kuruma oldukça yapın. Toprak hiçbir zaman kupkuru hale gelmemeli.
Sularken suyu sadece saksı kenarlarından yavaşça dökün. Saksı alt deliklerinden dışarı mutlaka su çıkacak miktarda su kullanın. Ama su dolu saksı tabağında bekletmeye hiç gelmez. Hemen çürümeler başlar. Kolaylık olması için saksı altına oldukça geniş bir tabak koyun. Orta kısma taşlar yerleştirerek saksıyı taşların üzerine oturtun. Böylece sulamalarda alttan çıkıp tabakta biriken suyun saksı alt delikleriyle ilişkisi olmaz. Tabakta biriken su ise bitkinin çevresine hava nemliliği sağlaması açısından işe yarar.
Bitki besini
Gelişim devam ettiği sürece ortalama 20 günde bir defa, genel amaçlı bitki besininden, ama yarı dozaj olarak, yine sadece saksının en kenarlarından dökerek verin. Normal sulamalara göre daha az miktarda besinli su vermenizde bir sakınca yok.
Saksı değiştirme
Gereğinden büyük saksı kullanmayın. Saksı altı mutlaka delikli olmak zorunda. Saksısına sığmaz hale gelmedikçe saksı değiştirmeyin. Saksı değiştirirken toprağını da değiştirme hatasına düşmeyin. Eski saksısından toprağıyla çıkarıp köklerini topraktan dağıtmadan yeni toprak ilavesiyle yeni saksısına yerleştirin. Yeni saksı eskisinden çok az farkla büyük olmalı.
Üretim
Phlebodium aureum ‘Blue Star’ mavi yıldız eğreltinizi çoğaltmak, saksılara bölmek isterseniz acele etmeyin. İyice gelişmiş olmalı. Ne zaman 20cm genişliğinde bir saksıyı doldurursa o zaman uygundur. Yalnız, mutlaka ilkbahar sonunda bölün (haziran ortası veya 10 haziran gibi). Diğer zamanlarda hiç rahatsız etmeyin. Bölmek için saksıdan çıkarın. Bu sırada toprak fazla ıslak olmasın. Kökleri tutundukları topraktan ayırmamaya çalışarak ikiye veya üçe, dörde bölebilirsiniz. Daha fazla bölmeyin. Aralarında bağlantı rizomlar varsa makasla kesin.
Yeni saksılar için gereken toprak karışımı orta nemlilikte olsun. Böldüklerinizi 10-12cm çapında saksılara karışım toprak ilavesiyle yerleştirin. Ama sulamayın. Şeffaf naylon içine saksısıyla beraber koyup hava almayacakları şekilde bağlayın. 8-9 gün kapalı halde, güçlü ışıklı bir yerde tutun.
Süre dolunca poşetlerden çıkarın ve saksıların en kenarlarından yavaşça su dökerek sulayın. Sonra çok havadar ve güçlü ışıklı olan bir pencere önüne koyun. Direkt güneşin yakmasından koruyun.
Diğer bir üretim yolu saksı dışına uzayıp yapraklar geliştirmeye başlamış olan bir rizomu.. Ya da saksının iç kenarında bir rizomun yapraklı fide üretmesi durumunda: Bu rizomları kesip tutturmaya çalışabilirsiniz. Biraz zor ama tutma ihtimali ortanın üzerinde yüksektir. Saksısını ve toprağını hazırlayın. Yine toprak orta nemli olsun. Yine sulamadan poşetle kapayın. Aynen devam edin.
Problemleri
Bitki bitlerine karşı her zaman gözünüz üzerinde olsun. Bir dadanırlarsa fena zarar verirler. Bitlenme olursa acilen ilaçlayın. Avirmec EC gibi hem tam etkili hem de yapraklara zarar vermeyen iyi bir ilaç kullanın.
Diğer problemlerine gelince: Bakımında yukarıda ince ince anlattığım şartlara dikkat etmemeniz yüzünden olacak olan kök çürümeleri, yaprak bozulmaları, ani ölümler vesaire. Bakımını doğru yaparsanız Phlebodium aureum ‘Blue Star’ gayet hızlı büyüyen ve iç mekanlara uyumlu bir bitkidir. Yeter ki doğru şartlarda doğru bakımla yetiştirin, hiç ihmalci olmayın.
Kaynaklar
Wikipedia – Phlebodium aureum
Fotoğraf: Hortology