Rudbeckia laciniata

Asteraceae (Papatyagiller) familyasından, Rudbeckia laciniata (doğal has türü) yalın kat sarı, orta boy papatya çiçekli olur. Kuzey Amerika’nın doğusunda en çok sel havzalarında ve sulak arazilerde yetişirler. Boyu 3 metreye varır. Bunun iki katmerli kültivarı oluşturulmuş. Ama aralarında pek fark yoktur (fark sadece boylarıdır).

Rudbeckia laciniata ‘Hortensia’

İki Rudbeckia kültivarı ve özellikleri

Pek yaygın olmayan Rudbeckia laciniata ‘Goldquelle’ boyu 1 metreye zor ulaşır. Genelde 60cm – 90cm arasındadır.

Rudbeckia laciniata ‘Hortensia’ boyu 2 metreye yaklaşır. Açıklık rüzgârlı yerlerde dallarını bir değneğe bağlamak gerekiyor. Türkiye’de eskiden beri dayanıklı ve uyumlu bir bahçe bitkisidir.

Her iki kültivar kış soğuklarına iyi dayanıklıdır (-35C derece). Yani bunlar aslında hem kışın ağır don olayları olan bölgelere uyumludur hem de yazın 40C derece şiddetli sıcak olan memleketlerde saatlerce yakıcı güneş altında kalmaya uygundur.

Gelişimi ve çiçek açması sırasında bakımı

Rudbeckia laciniata ‘Hortensia’ yaz sonunda çiçekli dalları kurur. Sonbaharda kökten toprak yüzeyine yakın seviyede rizomlar uzatır. Bunlar fazla uzamaz ama sık yapraklı gelişirler. İlkbahara kadar iyice güçlenirler. İlkbaharda havalar biraz ısınınca o rizomlardan dimdik yukarıya dallar yükselmeye başlar. Bir süre uzadıktan sonra (yaklaşık 1 metre olduklarında) uçlarında tomurcuklanmalar başlar. Sonra, en geç yaz başında çiçek açarlar. Tam bir çiçeklenme olduğu zaman boyu 2 metre kadardır. Çiçek açma dönemi susuz bırakmazsanız iki üç ay kesintisiz devam eder. Solan çiçekleri hemen kesmelisiniz. Çiçeksiz, tomurcuksuz ve filizsiz kalmış dalları da en sağlıklı yapraklar olan yerine kadar kısaltın. Bunları vakit kaybetmeden yaparsanız çiçeklenmesini sonbahara kadar devam ettirebilirsiniz. Ama bu sırada sık sık sulamalar yapmanız gerekiyor.

Kullanım

En dayanıklı, en uzun ömürlü ve en uyumlu bahçe bitkilerindendir. Yine balkon ve terasları için en uygun saksı bitkilerindendir. Çiçeklerinin vazo ömrü iyi olduğundan dolayı kesme çiçekçiliğe uygundur. İlkbaharda taze körpe yapraklarından yemek, salata vs. yapılır.

Bahçede yetiştirme

Hem bahçede, hem bahçe ve balkon saksılarında gayet güzel yetişir. Sadece iç mekanlara uygun değildir. Güneşli yerleri sever.

En sevdiği ve en çok ihtiyacı olan şey sudur. Sık sık sulayın.

Toprak seçmez. Bahçeye bir defa ekerseniz orada temelli kalıcı olur. Yapacağınız (çapalama, gübreleme vs) en küçük bir bakıma en iyi şekilde cevap verir. Hatta yıllarca sulamadan başka hiçbir bakım yapmasanız bile çiçeklenme performansı asla vasatın altına düşmez.

Saksıda alelade bir arazi toprağı ile yetiştirseniz, hiç saksı ve toprak değiştirmeden ve gübrelemeden 5-6 yıl gayet güzel yaşar gider. Her yıl çiçeklerini güzelce açar. Ama saksıda daha iyi gelişmesini istiyorsanız şöyle yapın:

30cmx30cm saksı kullanın. Toprak karışımı ise 3 ölçü torf toprak + 2 ölçü arazi toprağı karışımı yapın. Bu kadar basit bir toprak karışımında hiç gübreye ve bitki besinlerine ihtiyaç duymadan gayet güzel birkaç yıl yaşar.

İsterseniz 3-4 yılda bir kış sonunda saksıdan çıkarıp toprağını değiştirin. Aynı zamanda kökten ayırmayla birkaç saksıya bölebilirsiniz.

Üretim

Rudbeckia laciniata ‘Hortensia’ her yıl sonbaharda dalları kururken dipten yapraklarla uzayan ve biraz kalınca rizomlar geliştirir. Bunları kış sonunda ayırarak çoğaltabilirsiniz. Ayırdığınız parçalar kesin tutar ve yazın kesinlikle güzelce çiçek açarlar.