Trabzon hurması

Meyveleri tam olgunlaştığında domates rengini alan ve pişmiş gibi hale gelen Trabzon hurması ağacı. Türkiye’de hem Karadeniz hem Akdeniz bölgelerinde güzelce yetişir. Didim’de bile hiç bakımsız, sulamasız sorunsuz yetişiyor. Abanozgiller’dendir (Ebenaceae familyasından). Bilimsel adı: Diospyros kaki. Lezzetli ve besleyici meyveleri için yetiştirilir.

Trabzon hurması, Diospyros kaki bitki türü

Trabzon hurması meyvelerini dalında tam olgunlaşmadan toplamak zorunda iseniz sakıncası yok. Güneş altında bekletince zamanla olgunlaşır. Tam olgun meyvelerin dış kabuğu incecik ama sağlam, içi ise sanki özel pişirilmiş bir tatlı gibidir. Rafadan yumurta yer gibi tepesinden açıp kaşıkla iç kısmını yiyebilirsiniz. Meyve ne kadar kızarmış ve ne kadar yumuşamış ise o derecede lezzeti yerine gelmiştir. Gerçi bazı çeşitlerde meyve rengi sarı kalır, kızarmaz.

Özellikleri

Diospyros kaki türünün Ana vatanı Çin’dir. 10m kadar büyüyen, enine boyuna neredeyse eşit uzayan bir ağaçtır. Kışın yapraklarını döker. Kış soğuklarına dayanıklılıkları varyetelerine / kültivarlarına göre -17C derece ile -28C derece arasında değişir.

Fidanı büyüdükçe üstten çevreye dallar uzatır. Yani yetişkin bir ağaç bir hayli çevreye dağınık gelişmiş olur. Dolayısıyla meyvelerini toplamak kolay olur. Budamalarla en uygun şekli verebilirsiniz. Ama dimdik yukarı gidecek şekilde şekillendirirsiniz o kadar yüksekteki meyvelerini toplamanız zorlaşır.

Trabzon hurması ağacı ilkbahar ortasında çiçek açar ve meyveleri sonbaharda olgunlaşır.

Meyve vermemesi sorunu

Hiç meyve vermeme, bazı yılları meyvesiz geçirme ve meyve veriminde yıldan yıla büyük farklılıklar olması gibi problemler tohumdan yetişmiş, aşılanmamış Trobzon hurması ağaçlarında görülebilir. Sebep ağaçların çiçeklerinin ya dişi ya da erkek olmasıyla ilgilidir. Bazı ağaçlar sadece dişi, bazı ağaçlar sadece erkek, bazı ağaçlar da hem dişi hem erkek çiçekler açar. Hatta bazen bir ağacın erkek ve dişi çiçek verimi yıldan yıla değişir (mesela bir yıl sadece erkek çiçek açması mümkündür). Eğer bir ağaç sırf erkek çiçekler açmışsa onda hiç meyve oluşmaz. Veya dişi çiçekler çok az olmuşsa meyveleri de o yıl çok az olacaktır. Dişi çiçekler erkek çiçeklerden polen almazsa bile meyve verir. Fakat bu durumda meyveleri tohumsuz gelişir.

Ham meyvelerini dökmesi

Kaçınılmaz bir sorundur. Ağaç duruma göre büyüteceği kadar meyve kabul eder. Hava şartlarındaki dengesizlikler, mesela aniden yükselen sıcak hava ile susuzluk bir araya gelince ağacın ham meyve dökmesi daha yoğun olur. Tüm meyvelerini dökmeyecektir. Çekirdeksiz meyvelerini daha çok, çekirdekli meyvelerini daha az döker.

Trabzon hurmasının dökülen ham meyveleri bol bol tanen içerir. Bunları atmayıp asitli toprak seven bahçe bitkilerinizin çevresine gömmenizi tavsiye ederim.

Yetiştirme, bakım

Güneş isteği ortadır. Tam gün güneşli yerlere ve yarı güneşli yerlere uygundur. Derin toprakları sever. Bunun dışında pek toprak seçici değildir. Sadece ilk fidan dikimi sırasında, eğer toprağınız yüksek alkalinli ise, ki Ege bölgesinin yerleşim yerlerinde genelde öyledir, toprağı hafif asitli olması yönünde biraz işlemeniz iyi olur.

Sulama açısından Karadeniz Bölgesi’nde hiç sorun yok. Fakat diğer yerlerde ve Akdeniz iklimi yörelerinde genç fidanlarını ilk üç yıl boyunca yaz aylarında susuz bırakmamalısınız. Yerine iyice yerleşip gücünü toplayana kadar yaz boyunca düzenli sulamalar yapın. Ayrıca bazı kültivarları ne olursa olsun yazın hiç sulamamaya gelmez. Fidan satıcılarının sattıkları Trabzon hurması fidanları hakkında tam doğru bilgiye sahip olması ve müşterilerini bilgilendirmesi gerekiyor. Ama genelde (yetişkin ağaçlar) yaz mevsiminde aylarca bir damla yağmur yağmayan Akdeniz iklim şartlarına tam uyumludur ve hiç sulama istemezler.

Dip sürgünlerini acilen yok etme dışında budama gerekmiyor. Genç fidanları ilk yıllarda hiç budamayın. Boyu 2 metreye vardığı zaman en alt yan dallarını budayın. Sonraki bir iki yıl boyunca şekillendirme budamaları yaparak istediğiniz şekli almasını sağlayın. Ayrıca espalyer şekillendirmesine uygundur. Yer darlığı olan yerlerde veya zevkinize göre ya da meyveleriyle güzel görünüm alması için.

Fidan üretimi

Tohum vermeyen Trabzon hurması kültivarlarının üretimi tam olgun dal çeliği, kalem aşısı ve göz aşısı ile yapılır. Tohum verenler ise bu yöntemlerin yanı sıra tohumdan da üretilir. Tohumları çimlenmek için 3 ay kadar kış üşüme süreci istiyor. Tohumdan yetişen fidanların meyve verecek olgunluğa gelmesi en az 8 yıl ister (daha fazla sürebilir). Ayrıca bu fidanların meyve kalitesinin tohumunu aldığınız ağaç ile aynı olmama riski yüksektir. Bu iki sebepten dolayı: yeterince gelişmiş fidanları meyve verme kalitesi iyi olan bir Trabzon hurması ağacından aldığınız parçalar ile aşılamanız tavsiye edilir.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Ağaçlar

Etiketler: |


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.