Wallisia cyanea (Tillandsia cyanea) Güney Amerika kıtası, tam tropikal kuşakta, Ekvador ülkesinde yağmur ormanlarının bitkisidir. Genellikle ağaçlar üzerinde bir epifit olarak yaşar. Aslında anavatanında tohumları nereye ulaşırsa ve orada yeterince nemlilik varsa orada çimlenip gelişir. Duvar üstleri, kayalıklar, elektrik direklerindeki incecik çatlak gibi yerler vs.
Özellikleri
Gövde geliştirmez. Sağlam bir kök kaidesi üzerinden sürekli yapraklanır. 35cm kadar uzayabilen yaprakları incecik ve oluklu şeritler halindedir. Doğal yaşam alanlarında hava nemi serin saatlerde yoğunlaşınca yapraklarda çiğ taneleri oluşur ve yaprak diplerine yuvarlanır. Böylece yaprak aralarında su birikir. Wallisia cyanea su ihtiyacını bu şekilde karşılar. Kökleri ağaçlar ve duvarlar üzerinde ancak tutunma amaçlıdır. Toprakta yetişse bile suyu ve besleneceği elementleri yapraklarıyla alır.
Kış soğuklarına açık havada -2C derece, kapalı (direkt rüzgar almayan) ortamlarda -5C dereceye kadar dayanır. Yine de +5C dereceden daha soğukta bırakmamanız daha iyi olur.
Wallisia cyanea’nın çiçek açma dönemi sonbahar ile ilkbahar arasıdır. Canlı pembe renginde tüy benzeri görünümlü çiçeği aslında gerçek çiçek değildir. Çok sayıda çiçek kılıfları bütünüdür. Pembe güzelliği birkaç ay devam eder. Bu güzel pembe çiçek kılıfları içerisinden zaman zaman birer ikişer morumsu mavi çiçekler açar. Esas çiçekleri bunlardır. Kısa sürede solarlar (en fazla üç gün dayanırlar). Çiçek açması ömrünü tamamladığı ve öleceği anlamında gelir. Fakat dipten yavrulayarak çoğalır ve kendisi ölse bile yavruları gelişmeye, çoğalmaya devam ederler. Tek bitkiden bir koloni oluşur.
Yetiştirme, bakım
Wallisia cyanea son derece havadar ve az güneşli yerlerde yetiştirilmelidir. Öğle saatleri civarı güneşini yaz-kış direkt almamasına dikkat edin. En iyisi sabah güneşidir (erken saatlerde). Güneş mümkün olmasa bile güçlü gün ışığı yeterli olabilir. Zayıf ışıkta güç kaybede kaybede ölür gider.
Daha önce ⇒ Aka Tillandsia hava bitkileri türlerinden bahsetmiştim. Wallisia cyanea onlarla çok yakın özellikli ve çok yakın akraba bir türdür. Hatta bakımına titizlikle dikkat edebilecekseniz bunu da aynen onlar gibi topraksız yetiştirebilirsiniz. Aslında normal bir bitki gibi saksıda yetiştirmeniz daha kolay olur. En ciddi ihtiyacı hava hareketleridir. Havasız köşelerde yaşayamaz.
Toprağının besleyici olması gerekmiyor ama çok havadar olması şart. ⇒ Bromeliadlar için toprak karışımı tarifime bakın. Bitki besini salon bitkileri için veya orkideler için olan sıvı besinden, suya karıştırma oranını tavsiye ölçüsünden yarı yarıya daha az ayarlayarak ayda bir defa yaprak aralarına dökerek verin. Bunun dışında haftada bir iki defa aynı oranda suya karıştırmış olarak yapraklarına çok hafifçe fısfıslayın. Besini sulayarak veya fısfıslayarak hangi usulde olursa olsun gece karanlık saatlerde vermelisiniz.
Sulama: Wallisia cyanea için iki tip sulama var. Birincisi yaprakları yıkıyarak toprağını sulama. Bunu sıcak aylarda toprak üst yüzeyi kurudukça, serin aylarda ise toprağı tamamıyla kurudukça yapın. Akşam üzeri veya gece saatlerinde sulayın. İkincisi su fısfıslama. Ortamda kaydadeğer hava hareketleri varsa yapın (her gece yapılabilir). Ortamda hava hareketleri yoksa yapmayın. Su fısfıslamayı gece karanlık saatlerde yapmalısınız. Çünkü gündüz ışıklı saatlerde yapraklar suyu emmez.
Çoğaltma, üretim
Bizim insanlarımız saksıda çoğalan bitkileri ayırmaya, cılız cılız tek tek saksılara bölmeye çok meraklıdır. Bu yüzden kimse çiçeklerini gösterişli hale getiremez. Wallisia cyanea ise bölünmeyi hiç sevmiyor zaten. Bırakın çoğalıp saksıyı doldursun. En az üç yıl geçmeden sakın bölmeye çalışmayın. Bu arada her yıl ilkbaharda daha geniş saksıya aktarmanız gerekebilir çünkü sürekli yavrulamayla saksısına sığmaz hale gelir. Böleceğiniz zaman tek tek değil birbirine bitişik-bağlı olanları ikişer veya üçer gruplar halinde, birbirlerinden koparmadan ayırın ve öyle ikişerli üçerli olarak yeni saksılarına dikin. Zamanı ise ilkbahar ortası Wallisia cyanea’ı bölüp çoğaltmak için en iyi zamandır.
Tek tek ayırmaya gelince: Önce bitkiniz üzerinde tecrübe kazanın. Tek tek ayırmak istediğiniz zaman ilkbahar ortasında ayırdığınız her bir Wallisia cyanea parçasını mini viyol saksıda önce sırf dişli kumda iki ay tutun. Açık havada bekletin. Haftada iki üç defa akşamları yapraklarını ıslatarak sulayın. Ondan sonra esas saksılarına gereken toprak karışımıyla dikin.
En sevdiğim çiçek. İki kere aldım bu çiçekten ama yaşatamadım. Yaprakları birer birer kuruyup gitti, kurtaramadım maalesef.
***
Bu ve benzeri küçük bitkiler seralarda hızlı bir şekilde küçük saksılara hiç uygun olmayan toprakla dikilip satışa çıkarılıyor. İşte o an geri sayım başlamış oluyor. Bir daha almadan önce yukarıda anlatıldığı gibi uygun toprak hazırlayın. Sonra da alır almaz saksısındaki topraktan arındırıp kendi hazırladığınız toprağa dikin. Bakımını da mutlaka burada anlatıldığı gibi yapın. Diğer bitkilere hiç benzemez. Bambaşka bakım ister.
Benim bitkim pembeden yeşile döndü ve yaprakları da kurumaya başladı. Nasıl kurtarabilirim?
***
Çiçeğinin zamanla özelliklerini kaybetmesi ve bozulup kuruması onun doğal özelliğidir. O sırada birkaç dip filizi verir. Sizinkinde yeni filizlenmeler hiç yoksa ve mevcut yaprakları kuruyorsa kökleri çürümüştür. Sebep sizin bunu normal bitki bitki sanmanız ve yanlış bakım uygulamanızdır.
Aranjman olarak kaktüslerle aynı saksıya eksem olur mu?
***
Hayır tamamıyla farklı türler bunlar. Bromelyadlar sık sık özellikle de yaz boyunca (hatta istisnasız her gece) adamakıllı sırılsıklam ıslanmak isterler.
Tillandsia cyanea xxx’den hediye olarak geldi ama yapraklarında şeffaf benekler fark ettim. Yeşil yapraklarının dipleri de hafif kahverengileşmiş. Ne yapmam gerekiyor? Ölmeden kurtarmak istiyorum.
***
Size ölüm sürecine girmiş bitki göndermişler. Kendilerine şikayette bulunun. Hatalarını telafi etmeleri gerekiyor. Para hırsı bunları iyice şaşırttı ve şımarttı. Gerekirse tüketici mahkemesine baş vurun. Kendilerine de bunu bildirin ki ona göre hareket etsinler.
Bana hediye olarak bu bitkiden geldi. Balkonda açık havada tutsam sorun olur mu?
***
Yavaş yavaş alıştırın. Sonra bakımını doğru yapmanız lazım. Fazla güneş hiç iyi olmaz. Balkonda bir kenarda unutursanız, her gün ilgilenmezseniz fazla yaşamaz.
Bu bitkiden aldım. Saksısı küçüçük. Kökleri sadece tutunma amaçlı ise saksısını büyütmeme gerek yok mu?
***
Var. Çünkü dipten hızla çoğalır. O zaman saksıda fena sıkışma olur. Ama acele etmeyin. Önce 20 gün bir süre boyunca yeni yerinin şartlarına alışsın. Sonra daha geniş saksıya aktarın.
Yapı marketlerde satılan bir tilandissia bitkisi aldım. Evde bakmak istiyorum. Pembe yelpaze gibi ve onun üzerinde mor renkli çiçeği var. Pembe cicek kısmı dipten yeşile dönüyor. Mor çiçeğin biri de solmaya başladı. Evim sadece sabah 9-13 saatleri arasında tek camdan güneş alıyor. Her gün balkona koyup hava almasını sağlıyorum. Saksısını henüz değiştirmedim ve sadece içme suyuyla fısfısla suladım iki defa. Nerede bakmalıyım? Saksısı nasıl olmalı? Nasıl sulamalıyım?
***
Sadece evde tutun. Bir içeri bir dışarı olmaz. Hava akımlarını ev içinde açık pencere sayesinde almalı. Saksı değiştirmeyin. Zaten sulama vesaire tüm bakım bilgileri yazı içinde var. Lütfen okuyun. Anlamadığınız bir bakım bilgisi varsa sorun.
Çiçeğin pembe yelpazesi soldu ama duruyor ve koparamıyorum. Yeni bir yelpaze de geliyor. Ne yapmalıyım?
***
Zaten koparmak yanlış. Makasla kesmeniz lazım.