Bergenia crassifolia

Hem susuzluğa çok iyi dayanıklı hem don olaylarına çok iyi dayanıklı bitkiler zor bulunur. Zemheri ortancası yazın sıcağa ve kuraklığa, kışın -35C dereceye kadar ağır don olaylarına dayanıklıdır. Karların içinde bile çiçek açar.

Saxifragaceae (Taşkırangiller) familyasının Bergenia cinsi 10 türe sahiptir. Burada konumuz olan Bergenia crassifolia türünün ana vatanı Orta Asya’dır. Eski bilimsel adları Bergenia cordifolia ve Saxifraga cordifolia’dır. Kazak dilinde şağır, Rus dilinde badan derler. Türkiye’de zemheri ortancası, kış ortancası gibi isimleri var. Kış ortancası  aslında alakasız başka bir bitkinin adıdır. Buna zemheri ortancası demeliyiz ki karışıklık olmasın.

Zemeri ortancası, Bergenia crassifolia bitki türü

Özellikleri

Çok yaygın olmamakla beraber güzel bir bahçe bitkisidir. Uzun ömürlü ve bütün yıl yapraklıdır. Yaprakları kalp şeklinde yeşil olup kış soğuklarında rengi bronzlaşır. Yaz sıcaklarında da susuz kalınca yapraklar bronzlaşır. Kırmızımsı kahverengimsi renkler oluşur. İyi bakıldığında yapraklar bütün yıl gösterişli, parlak, dekoratif halini korurlar. Yaşlandıkça yaprakları daha büyük olur.

Yukarı doğru dal uzatmaz. Yapraklar kök – rizom kısmından gelişir. Aslında dal benzeri ve yaprak verdikçe uzayan rizomu vardır. Dal gibidir. Yere paralel, toprak yüzeyinde çok yavaş uzar. Bu şekilde kısa, dalsı rizomlarla çoğalarak yavaş yavaş çevreye yayılır. Rizomlar toprak dışına çıkmışsa onlara dal muamelesi yapmayın. Yani o şekilde bırakmayın, toprakla örtün. Böylece toprağa kök salarlar. Ne zaman çoğaltmak isterseniz onlardan keserek alırsınız.

Çiçek açma zamanı

Bergenia crassifolia zemheri ortancası genelde kış mevsiminin ikinci yarısı ile ilkbahar başı arasında çiçek açar. Yazın güneşsiz kalmayanlar, özellikle de yaşlandıklarında sonbahar sonunda çiçek açmaya başlar. Çiçek rengi pembe, siklamen rengi, fuşya rengi tonlarındadır. Aynı bir bitkide bu renkler toprağın özelliğine ve ısı derecesine göre değişir.

Kullanım

İri yapraklı yer örtücü bitki olarak kullanıma uygundur. Bütün yıl aynı güzellikte kalması bir yer örtücü olarak kalitesini arttırıyor. Kenar süslemelerinde de ideal bir türdür. Her mevsimde mevsimlik bitkilerle görüntüsü değiştirilen yerlerde kenar bitkisi olarak daima aynı yerde durmakla zahmetleri azaltır. Sadece mevsimlik bitkileri değiştirirsiniz. Yaz mevsimi aşırı sıcak olan memleketlerde yazın fazla güneş alan yerler zemheri ortancasına iyi değil. Hem yüksek sıcak hava hem yakıcı güneş bir araya geldiğinde yapraklarda güzellik kalmaz.

İklim uyumu

Bergenia crassifolia gibi hem susuzluğa ve şiddetli sıcağa dayanıklı hem don olaylarına çok iyi dayanıklı bitkiler zor bulunur. Yazın sıcağa ve kuraklığa, kışın -35C dereceye kadar ağır don olaylarına dayanıklıdır. Karların içinde bile çiçek açar.

Bergenia crassifolia (zemheri ortancası) çiçekleri ve yaprakları

Yetiştirme, bakım

Bulunduğu yer yazın yarım gün güneşli veya gölgeli, kışın ise uzun süre güneş alan bir yer olsa çok iyi olur. Mesela sonbaharda erkenden yaprak döken ağaç altları idealdir. Aslında yazın fazla güneşe maruz kalmasının hiçbir sakıncası yok. Sadece yaprak güzelliği biraz eksik kalır, o kadar.

Saksıda yetiştiriyorsanız güneş ayarlamasını olayca yaparsınız. Eylül ortasına kadar az güneşli, hafif gölge yerlerde tutun. Sonra uzun süre direkt güneş alacağı br yere taşıyın. Böylece hem bütün yıl şahane güzel yapraklı olacak, hem de çiek açması problemsiz gerçekleşecektir.

Toprak

Bergenia crassifolia asitli toprakları sevmez. Nötr ve çeşitli derecelerde alkalinli topraklara uygundur. Toprak humuslu ve suyu iyi süzdürür yapıda olursa daha hızlı gelişip çoğalır.

Saksıda yetiştirecekseniz 4 ölçü torf toprak + 1 ölçü iri taneli temiz dere kumu + 1 ölçü ponza taşı + çeyrek ölçü mini taneli mıcır karışımı yapın. Böylece (mıcır sayesinde) toprağın asitliliği zemheri ortacasına zarar vermez.

Besin, gübre

Az besleyici toprakta bile iyi idare eder. Biraz sukulent özelliklidir. Besinleri bünyesinde tutup idareli kullanır. Yılda bir defa yaz sonunda veya kış sonunda dibini ve çevresini çapalayıp yaprak çürüntüleri (veya torf toprak) + çok az miktar koyun gübresi karışımını toprağa karıştırın. İyi bakıldığında muhteşem güzel iri yapraklar geliştirir.

Sulama

Bahçelerde, genelde yıl boyunca hiç sulamak gerekmez. Fakat bu hiç sulamayın anlamına gelmiyor. Sadece susuzluğa dayanıklıdır. Suyu sevmez değildir. Yazın hem fazla güneş hem susuzluk yüzünden yapraklar perişan olur. Yani susuz kalmaması için dikkat etmelisiniz. Bu gerçi sadece yapraklara zarar verir. Susuzluğa dayanıklıdır, ölmez. Yağışlı serin mevsimde tekrar canlanır.

Üretim ve seyrekleştirme

Eğer birkaç farklı rizom dallarıyla çoğalmışsa bunlardan birini ana bitkiye zarar vermeden dipten kesip alın. Yılın her zamanı uygundur. Aşağıdaki usul ise kış sonunda olmak zorunda.

Gerektiği gibi iyi bakım yapıyorsanız Bergenia crassifolia zemheri ortancası her üç – dört yıl içinde fazlaca çoğalarak sıklaşmış olur. O zaman seyrekleştirirseniz iyi olur. Çoğaltmayı da bu zamanlarda ama kış sonunda yapmalısınız. Eş dost istiyor diye bitkilerinizi parçalayıp durmayın.

En erken üç yılda, en geç beş yılda bir seyrekleştirme yapmalısınız. Çünkü fazla sık çoğalmışsa çiçek açması az olur. Hem çok iri yapraklı olduğundan dolayı çok sayıda bitkinin bir arada sıkışık olması iyi değil. Birbirlerinin havasını ışığını engellerler ve hastalıklar, çürümeler olur.

Diğer bir Bergenia crassifolia üretim yolu tek yaprak çeliği yöntemidir. Yaprakları tam dipten keserek alın. Fakat bu tip üretimde yeni fidelerin büyüyüp bir şeye benzemesi uzun zaman ve fazlaca emek ister.

'Bergenia crassifolia' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Dilek, Sakarya dedi ki:

    Merhaba,bu çiçeği cam ağacı ya da sedir ağacının altına diyebilir miyim? Sağlıklı gelişir mi? Eğer uygun değil ise başka öneriniz var mı?
    ***
    Kışın güneş alabilmesi iyi olur. Dikeceğiniz yer kışın tüm gün ağaç gölgesi ise pek uygun değil.

  2. Beyza, Afyon dedi ki:

    Eve uygun mu? Köyden buldum getirdim..
    ***
    Hayır evde yaşayamaz. Ama kışın ısıtılmayan ve güneş alabilen bir odada tam pencere kenarında olabilir sanıyorum.

  3. Ayşe dedi ki:

    Solan çiçekleri kesmeli miyim?
    ***
    Farketmez. İsterseniz kesin.

  4. Sıdıka, Balıkesir dedi ki:

    Merhaba Soruların azlığından pek bilinen bir çiçek olmadığını düşündüm. Doğrusu ben de ilk kez görüyorum, böyle bir güzelliği gözümden nasıl kaçırmışım. Kışın yaprak dökmeyişi ve bir yer örtücü olması çok hoş. Çiçekleri de öbek öbek çok beğendim. Doğada yok mu? Ben ki iyi bir çiçek ve doğa sever olarak nasıl farketmem? Bizim pazarımızda çok çeşit yok ama bundan sonra her seferinde gözüm çiçek tezgahlarında olacak. Tam da eksi otuzbeş dereceyle bizim tarafa karadeniz yaylalarına uygunmuş çok sevindim. Bu derecelere uygun önereceğiniz başka türler var mı? Eş dost istedi diye çiçeklerinizi parçalamayın lafınızı çok sevdim, tam bana söylemişsiniz. Çevremde çiçeğe para vermemi ayıplayan ve sonra da bu çok güzelmiş bana versene bir tane diyen asalaklar çok. Teşekkürler Saygılar.
    ***
    Doğal ortamlarda bulamazsınız çünkü ana vatanı buralar değil. Hiçbir yerde satıldığını da görmedim. Ama çocukluğumdan beri bazı insanların bahçelerinde görüyorum. Yani satılmıyor, ticari üretimi yok, sadece meraklılar arasında elden ele paylaşılan bir bitkidir. Çok dayanıklı olduğundan dolayı ekildiği yerde ölmez. Bu sebeple halk arasında sanıyorum sayısı artarak dağılıyor. Şansınıza birisinin bahçesinde karşınıza çıkabilir.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.