Hoya linearis türü Apocynaceae familyasındandır. Ana vatanı Hindistan’ın Sikkim bölgesi, Nepal ve Çin’in Yunnan bölgesidir. Doğada yaşam alanı Himalaya sıradağlarının eteklerinde 1500m – 2000m arası yükseltilerdeki sis ormanlarıdır. Ağaçlar üzerinde diğer epifitlerle birlikte yaşarlar. İncecik dalları zarif bir şekilde aşağı sarkar.
Özellikleri
5cm kadar uzunlukta ve 4-5mm kadar kalınlıkta etli çubuk yapraklarının alt kısmı olukludur. Yapraklar ve 2mm incecik dallar kısa-seyrek tüylerle kaplıdır. Dalları hiç dik duramayacak kadar esnektir. 1,5m kadar uzarlar. Saksıları yükseğe asmalısınız ki dallar güzelce aşağı sarksın. Bu şekilde dekorasyon amacıyla salonlarda yetiştirilmesi yaygındır.
Sukulent özelliklidir. Suyu ve besinleri önce depolar sonra kullanır. Bu yüzden Hoya linearis (ve diğer sukulentler) uzun süre susuz kalsa bile eğer hava şartları çok uygunsa güzelce yeni gelişimlerde bulunur.
Bu arada yapı bakımından biraz benzerlik taşıyan Hoya retusa tamamen farklı bir mum çiçeği türüdür. Karıştırmayın.
Hoya linearis görünümü
Çiçek açması
Gündüz süresinin en uzun olduğu dönem geçince (temmuz sonundan sonra) herhangi bir zamanda ama en çok sonbaharda bembeyaz çiçekler açar. Hoya linearis’in çiçeklenme tarzı ve çiçek şekli aynı diğer mum çiçeklerinin çoğunluğunda olduğu gibidir. Birkaç yıldız çiçek bir arada ters şemsiye gibi salkımlar oluşturur ve güzel kokuludur. Ayrıca yine onlar gibi çiçeklerinin koçanı sonraki yıl tekrar çiçek açar. Yani onları kurudu sanmayın, kopartmayın.
İklimsel uyum
Kış soğuklarına (donmalara) dayanamaz. Bu tür hakkında verilen bilgilerde 10C dereceden daha serinde olmamalı derler. Yanlış bilgidir. Hoya linearis hem tropik kuşak dışında, hem subtropikal çok yüksek rakım dağlık bölge sis ormanı bitkisi olması özellikleriyle kış boyunca oldukça serin havada sağ kalan bir türdür. Kışın toprağının ıslak olmaması şartıyla ve yaz sonundan itibaren yavaş yavaş soğuğa alışmışsa 0C derece soğuğu çok rahat tolere eder.
Yetiştirme, bakım
Işık ihtiyacı: Hoya linearis genel olarak sabah güneşini ya da akşam güneşini direkt almalıdır. Öğle ezanından iki saat öncesi ile ikindi ezanının iki saat sonrası arasında direkt güneşten özellikle yaz aylarında korunmalıdır. Hiç direkt güneş alması mümkün değilse en azından bulunduğu oda dışarısı gibi güçlü aydınlık olmalıdır. Aksi takdirde dallar anormal uzunlukta, oldukça seyrek yapraklı, yapraklar ise küçük ve gösterişsiz olacaktır. Bu durumda çiçek açmasını da beklemeyin. Zaten ışık yetersizliğinde fazla yaşamaz.
Hava hareketleri diğer epifitlerde ve sukulentlerde olduğu gibi Hoya linearis için de hayati önem taşır. Özellikle gece boyunca. En azından geceleri ortam serin olmalıdır. Gece boyunca sıcak ve havasız ortam gelişimini durdurur. Hatta ani ölümlere yol açar.
Saksı ve toprak isteği
Saksı büyüklüğü kökler zar zor sığacağı kadar olmalı. Bu sayede hem kök çürüme riski en aza iner hem de mutlaka çiçeklenir. Saksıda Hoya linearis kökleri sıkı bir yumak oluşturmadıkça daha büyük saksıya ihtiyacı yoktur. Toprak değiştirmek de hiç gerekmez. Ancak biraz büyük saksı gerektiği zaman yeni toprak ilavesi ile yeni saksıya aktarın. Bu esnada köklerini eski toprağından kesinlikle çözmeyin, arındırmayın.
Toprağı suyu anında süzdüren, fazlaca havadar bir yapıda olmalıdır. Şu iki ayrı formül toprak karışımından herhangi birini yapın.
2 ölçü torf toprak + 1 ölçü ponza taşı..
Veya:
1 ölçü torf toprak + 1 ölçü orkide çam kabukları + 1 ölçü temiz dere kumu.
Sulama ve besleme
Bu verdiğim sulama ölçüleri Hoya linearis bitkiniz yukarıda tarif ettiğim gibi bir toprak karışımında olması şartıyla geçerlidir. Yaz boyunca veya gece ısısı 16C derecenin altına düşmediği zamanlarda toprak en üst yüzeyi ıslaklığını yitirdikçe (hala nemliyken), daha serin zamanlarda ise toprak üst yüzeyi iyice kurudukça.. Her sulamada saksı alt deliklerinden su dışarı çıkacak miktarda su kullanmalısınız. Bu çok önemlidir.
Hoya linearis sadece gelişim gösterdiği zamanlarda düşük dozajlı bitki besini ister. Salon bitkilerine özel, suya karıştırılan bitki besini, genel kullanım (NPK eşit) olanından suya karıştırma oranı nasıl tarif edilmişse onun yarıdan az fazla dozajını uygulayın. Sadece ayda bir defa.
Üretimi
Hoya linearis dalları kolayca kök salma özelliğine sahiptir. Kestiğiniz dalların toprak altında kalacak kısmı iki yaprak boğum noktasına sahip olmalıdır. Bu kısımlardaki yaprakları makasla dipten kesip atın. Sonra kesik yerlerin kuruması için üç dört gün açıkta bekletin. Dalları 10cm çaplı viyol saksılara üçer beşer dal dikebilirsiniz. Ttek tek uygun olmaz. Zira bu bitkinin güzelliği bir saksıda çok fazla dallı olmasıyla ortaya çıkar. Özel bir köklendirme toprağına gerek yok. Bu tür için tavsiye ettiğim karışımda köklendirin. Bir yıl mini saksısında gelişim gösterdikten sonra kökleri topraktan arındırmadan, birbirlerinden ayırmadan çıkarın ve az farkla bir boy büyük saksıya yeni toprak ilavesiyle aktarın.
İsterseniz direkt toprağa dikmek yerine önce suda köklendirebilirsiniz. Sıcak aylarda böylesi daha kolay olur. Daldırma metotları da uygundur. Yani dalları ana bitkiden kesmeden köklendirmek, sonra kesip ayırmak. Ayrıca tek yaprak çeliğiyle de çoğaltılabilir ama uğraşmaya değmez. Çünkü gelişimi, bir şeye benzemesi bu usulde uzun ürer.
Köklendirip büyüttüğünüz hoyalarınız en erken ikinci yılında çiçekle açmaya başlar.
Problemleri
Mum çiçeği türleri hakkında en yaygın şikayet çiçek açmamasıdır. Sizin Hoya linearis’iniz bu sayfadaki bakım bilgilerine göre yetiştirmenizde hiç bir kusur yoksa ve buna rağmen çiçek açmıyorsa geriye kalan tek ihtimal gün boyunca karanlık saatlerin çok az olmasıdır. Yani yılbaşı kaktüsü, Atatürk çiçeği, Emel hamın çiçeği gibi sonbahar ya da kış aylarında çiçeklenen subtropikal bitkiler geceleri ışıklı olan odalarda tomurcuklanmaya girişmezler.
Yaprak bitleri musallat olabilir. Dikkatli olmalısınız. En iyi tedbir sık sık yıkamaktır. Ayda ortalama iki defa banyoya götürüp duş altında tazyikli su ile güzelce yıkayın. Bitlenme baş göstermişse yıkamak işe yaramayabilir. BO takdirde ilaçlamanız lazım.
Yanlış toprak ve yanlış sulama Hoya linearis’in köklerini mutlaka çürütecektir. Çürüme köklerle sınırlı kalmayıp dip kısmı da kısa sürede etkisi altına alır. Bu durumda sağlıklı kalabilmiş dalları kesip uygun toprakta köklendirmeniz lazım.
* * *
Çubuk yapraklı beyaz çiçekli bir mum çiçeği türü olan Hoya linearis’in yetiştirilmesi, bakımı, çoğaltılması konularında eklemek istediğiniz bir şeyler varsa lütfen aşağıya yazın.
Linearis türü sıcağa çok dayanıklı değil sanırım doğru mu? Antalya’ya uygun olmaz değil mi?
***
Tam uygundur. Sadece şiddetli sıcakta kapalı mekanlarda yüksek sıcaklık+esintisizlik bir araya gelince, bir de o günlerde susuzluk sıkıntısı çekmiyorsa aniden haşlanmış pişmiş gibi bir hale gelerek ölür. Pekçok sukulentlerde ve afrika menekşelerinde de bu problem var. Onun için iç mekan bitkilerinizden sukulent özelliklileri şiddetli sıcak günlerde hemen hiç sulamamalısınız. Dışarıda açık havada iseler pek sorun yok ama yine de dikkat edin: toprağı ıslakken gündüzleyin güneşin toprağı ısıtmaması için tedbirli olun.
Benim bitkim perdenin yan tarafından direkt güneş alıyor. 5 aydır benimle ve yeni yapraklar veriyordu, boyu uzuyordu ama son sulamamdan 5 gün sonra kontrol ettiğimde bütün dallarının saksı kısmındaki yerlerinin kurumuş olduğunu gördüm. Dokunduğumda çıt diye kırıldılar. Sebebi nedir ve kurtarabilir miyim?
***
Sadece beş günde çıtır çıtır kurumuş hale gelmesi imkansız. Mutlaka çok daha önceden kurumuşlardır ama farketmemişsinizdir. Sebep yanlış toprak. Şimdi yukarıda üretimi kısmında anlattığım şekilde dalları değerlendirmeniz lazım. Toprağını tarif ettiğim gibi yapın.