Kesici aletlerin niteliği
Kesme işinde jilet ya da jilet gibi ince, pürüzsüz, dümdüz ve son derece keskin bir kesme aleti (mesela maket bıçağı, falçata) kullanmak gerekiyor. Kesiklerin dümdüz pürüzsüz olması lazım. Bunun için ise dümdüz, pürüssüz kesim yapacak en uygun aletleri seçmeniz şart.
Kesme aletini önce alkolle silerek veya ateşe tutarak dezenfekte etmelisiniz. Kesici aletlerin kusursuz olması şartıyla kaktüslerde aşılama diğer bitkilere göre daha kolaydır. Fazla bir şey gerekmez. Genelde parçaları birbirine tutturursunuz o kadar.
Çok önemli uyarı
Euphorbia türlerinden bazılarını kaktüslerden ayırt etmek çok zor. Kaktüslerle öforbiyalar arasında aşılama kesinlikle tutmaz. Çünkü birbirleriyle hiçbir alakaları yoktur. Bitkiniz kaktüs mü öforbiya mı dış görünümlerinden anlayamıyorsanız yeşil bir yerine hafif bir çizik atın. Bembeyaz süt çıkarsa o bitki kaktüs değildir, bir Euphorbia türüdür.
Diğer bazı türlerden de kaktüslere benzeyenler var ki bunlar da yine alakasız familyalardandır. Mesela leş kaktüsleri.. Bir de utangaç kalemler.. Kısaca, bazı bitki türleri kaktüslere çok benzer ve kaktüs olup olmadıklarını anlamak bitkileri iyi tanımayan insanlara zordur. Bu durumda o bitki hakkında iyi bir araştırma yapmalı ve hangi familyadan olduğunu öğrenmelisiniz. Eğer Cactaceae familyasından değillerse onlarla kaktüsler arasında aşılama denemelerine hiç girmeyin.
Anlayacağınız, burada kastettiğim “kaktüsler” Cactaceae familyasından kaktüslerdir. Sadece bu familyadan türler arasında aşı yapabilirsiniz.
Zamanı
Kaktüslerde aşılama yapmanın en iyi, en uygun, en verimli zamanı haziran ayının ikinci yarısıdır. Fazla serinde bile aktifçe gelişim gösteren kaktüs türleri için ise en iyi zaman mayıs ayının başından haziran ayının ortasına kadardır.
Normal genel tip kaktüsleri birbirlerine aşılama
Bunlar yumruk kaktüs, kalın gövdeli kaktüsler, parmak kaktüs gibi normal gövdeli kaktüslerdir. Bunlarda dikkat etmeniz gereken şey kaktüs gövdelerinin iç orta kısmındaki merkez vasküler bölgelerinin denk gelmesi gerekliliğidir.
Sonra üstten biraz baskı gerekiyor ki dokular arasında herhangi hava veya kaktüslerin özsuları boşlukları olmasın. Bir paket lastiğiyle halledebilirsiniz.
Aşının tuttuğundan emin olana kadar hiçbir sulama yapmayın. Zaten en geç üç haftada sonuç belli olur. Bunun için herhangi bir gelişme görmeniz gerekmez.
Aşı tuttuktan sonra en önemli şey: Alt bitkideki filizlenmeleri derhal köreltmeniz şarttır. Ta ki tüm besin ve enerji üst kısma gitsin. Alt kaktüsün yeni oluşumlarının büyümelerine izin verirseniz bitki kendisine ait olmayan üst aşı kısmını terk edecekir. Yani üst kısım ölüp gider.
Aşı ile büyütülmüş kaktüslerde bir püf noktası: Eğer aşılanmış kaktüs renk değiştirmişse ve zamanla normale dönmemişse, renkli kaktüsü ayırıp köklendiremezsiniz. Ya renginin yeşile dönmesini bekleyeceksiniz (belki bir iki yıl sürebilir) ya da eğer ayırmanız kesin gerekiyorsa (mesela alt kısım çürümüşse) yine başka bir kaktüs üzerine aşılamanız gerekir.
Pereskiopsis spathulata kaktüsü üzerine nasıl aşı yapılır?
Aşılama yapmadan önce toprağının tamamen kurumasını beklemelisiniz. Biraz susuz kalmalı. Yoksa kestiğinizde kesik yerden fazla özsu çıkar bu da yapıştırmaya çalışacağınız kaktüsü iter. Dokular bir araya gelemez, kaynaşamaz.
Bu tür, kaktüs çoğaltmada çok önemli olduğu için elinizde daima çok sayıda bulunmalı. Bir dalı kesip köklendirmeniz bir haftalık bir iştir. Diktiğiniz yerde tutmuş olan parçanın aşılamak için üç haftalık olması yeterli. Sonra üstüne istediğiniz türü aşılarsınız.
Bunlarda da kesik yerlerdeki vasküler bölge denk getirilmeli ama tam birebir eşleşmemeli. Aşağıdaki şekli incelerseniz anlarsınız.
Şekildeki halkalar kaktüs kesitlerinin tamamını değil, merkezdeki vasküler bölgeleri temsil ediyor. Yeşil halka kök kısım kaktüsün kesitinin merkez vasküler bölgesi, kırmızı halka üste aşılanacak kaktüsün merkez vasküler bölgesi. Kırmızı yeşilin tam ortasında olursa yanlış. Tam dışında olması da yanlış. Şekildeki gibi veya biraz daha dışa taşmış olsa doğru. Bu önemli anaç kaktüs türüne aşılamada üst paragrafta bahsettiğim üstten baskı gerekmiyor.
Pereskiopsis spathulata ortalama 12 cm boyunda olmalı. Bunun en üstten birkaç santim tepesini kesin (bu parçayı atmayın iki gün açıkta bekletin sonra dikin köklenip büyür). diğer tepeye aşılayacağınız minik parçayı yukarıda anlattığım gibi vasküler kısımlara dikkat ederek tepesine oturtun. aşağı resimdeki gibi. Aşı tamam.
Aşının tutması için ortam havasının bir hafta boyunca fazlaca nemli olması şarttır. Yoksa Pereskiopsis spathulata üzerine aşı tutmuyor (diğer kaktüsler üzerine aşılamada nemli hava gerekliliği yok). Yeni aşılanan kaktüsü hiç vakit kaybetmeden derhal hava geçirmeyen bir naylonla kapatmalısınız. Veya üzerine dar bir fanus geçirin. Sayı çoksa hepsini yeterli genişlikte şeffaf bir kutuya koyup kapağı kaparsınız. Bu bir haftalık kapalı süre içinde direkt güneş hiç almamalı. Daha sonra direkt güneş almasını dört hafta içinde derece derece arttırın.
Yılbaşı ve atlas kaktüslerde aşılama
Bunlarda vasküler kısım ayarlaması her durumda şart değil ama bir kaktüsün tam tepe ucuna aşı yapacaksanız lazım. Kök kısım bitkisinde dalın ucunda V şeklinde bir kesik yapın. Sonra diğer parçanın dibini ona uygun şekilde keserek iç içe oturtun. Vasküler kısımları eşleşmelidir. Seloteyp ile yapıştırın. Gölgeli ve nemli ortamda tutun (hava sıcaksa 15 gün naylonla kapatmalısınız). Bunlarda aşının tutması diğerlerine göre biraz geç olur. Ama en geç 30 günde sonuç belli olur.
Yılbaşı, paskalya kaktüslerini bir atlas kaktüsü üzerine aşılarken yukarıdaki tarif geçerlidir. Eğer kuvvetli bir tijli formu oluşturmak için dimdik ve çok güçlü bir atlas kaktüsünün kalın dalı üzerine aşı yapacaksanız yukarıdaki tarif pek uymayabilir. Aklınızı mantığınızı kullanarak bu sayfadaki bütün bilgilerin ışığında aşılama yapın. Kaktüslerde aşılamalar kolay tutuyor.
Ayrıca, yılbaşı kaktüsü aşılamalarında diğer türün ana vasküler sistemi önemli değil. Dış kenara yanaştırma aşılamasının bile tuttuğu çok görülen bir şey. Gerçi bunun da bir püf noktası var. Bir kaktüsün gövdesindeki herhangi bir dikenli düğmesinin ucunu keserek yılbaşı kaktüsü parçasının dip kısmını yaprağın tamamına paralel şekilde kazıyor gibi kesip vasküler kısmı düğmenin kesik yerine sapitleyin. Sonra seloteyple yapıştırarak ya da lastik bağlayarak sıkı temas halinde kalmasını sağlayın. Bunun daha ince ayrıntıları kişiden kişiye değişir. Mesela köklü kaktüsün herhangi bir düğmesi ile yılbaşı kaktüsü parçasında oluşturacağınız V şekilli kesiklerin iç içe geçirilmesi gibi.
Bu bilgileri nasıl edindiğinizi merak etmekteyim. Yurt dışı kaynaklarında bile olmayan çok güzel bilgiler var.
***
13 yıldır internet sayesinde dünyanın her yerinden ingilizce yazılmış bilgileri elimden geldiğince okumaya çalışıyorum. Bilgilerimin çoğunu bu şekilde edindim. Geri kalanı kendi tecrübelerim. Kaktüs aşılamada çok yaygın bilgiler var da belki size rastgelmemiş olabilir. Benim gördüğüm yeni bilgilerde naylon içine alma tavsiyesi hiç yok. Halbuki aşının kaynaşmasının garanti olması için önemlidir. Yalnız çok sıcak yaz günlerinde kapalı tutmak zarar verebilir. Ayrıca naylonla kapalı iken fazla direkt güneş almaması lazım.
Gymnocalcium Mihanovichii kaktüsleri verdiği yavrulardan toprağa eksek yaşar mı? Bir yerde sadece aşılı olarak yaşayabileceğini okudum. Sebebi nedir böyle şeylerin?
***
Klorofilsiz olup sadece çeşitli renk pigmentlerine sahiptir. Klorofilsiz ya da klorofili çok az olan sport mutasyon ile türetilmiş bitkilerde köklenme genellikle mümkün değildir. İşte bu yüzden ancak aşılama ile çoğaltılırlar.
Teşekkür ederim. Yabancı kaynaklarda şimdi milyonlara ulaşmış bu bitkinin hikayesinin bir japon çiftin yetiştirdikleri kaktüsün bu şekilde mutasyon geçirdiğini farketmesiyle başladığı yazıyor. Diğer kırmızı yapraklı vb. farklı yaprak renklerine sahip bitkilerde durum nedir? Mesela acer palmatum vb. bitkilerde de klorofil yok veya az mı?
***
Normal doğal yapısı itibarıyla renkli yapraklı bitkilerde klorofillerin yanısıra renk maddeleri de bulunuyor. Klorofilleri az değildir. Sadece variegata (yaprakları beyazlı yeşilli olan) yapraklılarda beyaz veya krem rengi yerlerde klorofil olmaz. Bu türlerden tek yaprak çeliği ile çoğaltılmaya uygun olanlar (kenarları şeritli paşa kılıcı ve variegata afrika menekşesi) tek yapraklardan filizlenip ortaya çıkan yeni bitkiler kesinlikle düz yeşil oluyor. Ve variegata yapraklı bitkiler tohum ile çoğaltıldığında tohumdan çıkanların hiç biri variegata olmaz, düz yeşil olur (eğer variegata özelliği sport mutasyondan ileri geliyorsa). Variegata yapraklı bitkilerde (bazılarında) köklenme zor olduğu gibi tek yaprakla çoğaltılabilenlerde yeni oluşan bitkilerin sadece düz yeşil olması klorofillerin hem dal köklenmesinde hem de variegata tek yaprak filizlenmesinde büyük önemi olduğunu gösterir. Yaprakları fazla renkli olan Çingene şalvarı ve yaprak güzeli bitkilerinin dalları sorunsuzca, kolaylıkla ve hızlıca köklenir. Demek ki klorofil eksikliği yok.
Aşılama yapmak için en uygun mevsim veya ay hangisidir? Her hangi bir zamanda yapılabilir mi? Bir de gymnocalciyum verigata yavrularından almıştım fakat kökü yok. Bunları aşılama yolu ile mi büyütmem lazım yoksa 1 hafta bekletip toprağa eksem kök verir mi?
***
Aktif oldukları sürece yapılabilir. Kışın uyuyanlara yaz başı ya da mayıs ortası – haziran ortası ara dönemi en iyi zamandır. Serin aylarda gelişim gösteren türlere kışın bile aşı yapılabilir. Renkli kaktüsler genelde köklenemez. Bunları köklü kaktüs üzerine aşılamak gerekiyor.
Aşının tuttuğunu nasıl anlarım?
***
Tutmazsa kaynaşma olmadığında parça düşer ya da dip kısmı kurur veya çürür. Tutarsa sıkıca ikisi birbirleriyle bütünleşmiş olur.
Aşıladığım kaktüsün üstü tuttu düşmüyor ama buruşuk ve bir türlü dirilmedi. Nedeni nedir?
***
Yapıştıp kuruduğu için düşmemesi başka, kaynaşıp aşının tutması sebebiyle düşmemesi başka. Sizinki tutmamıştır. Kaktüslerin aktif olduğu zamanda, (yaz başı gibi) tekrar deneyin.
Kılıç çiçeğine yılbaşı çiçeği aşılanır mı?
**
Hayır olmaz. Hatta kaktüslere ne kadar benzerse benzesin Cactaceae familyasından olmayan sukulent türlere aşı kesinlikle tutmaz. Boş yere uğraşmış olursunuz. İnternette uydurma videolar dolaşıyor. Aldanmayın. Onların amacı dikkat çekip takipçi sayısını arttırmak.
Aşılamadan ne kadar süre sonra sulayabiliriz?
***
Kaynaşma olduğundan tam emin olduktan sonra, en az on gün daha geçsin. Eğer gerçekten sulamak gerekiyorsa o zaman sulayın.
Kaktüs aşılama yaptım çok güzel tuttu ama şimdi alt kısımdaki kaktüs sanki soğuk yemiş çözülmüş gibi yumuşadı. Kurtarılabilir mi?
***
Haşlanmış gibi oldu ise imkanı yok. Kesin ölmüştür. Ama fazlaca susuz kalmış gibi ise sadece kökleri v muhtemelen dip kısmı çürümüştür. Bu durumda doğru uygulamalarla yeniden köklenmesi mümkün. Gereksiz yere sulamak ve yanlış toprak kullanmak çürütür. Sulamaları sürekli azıcık su ile yapmak hepsinden daha zararlıdır. Toprağı tam bir zehir haline getirir. Mutlaka kuyun: Yaygın ve öldürücü sulama hatası
Kaynana dili kaktüse Atlas aşılanır mı?
***
Evet uygundur ve yanlış yapmazsanız aşı tutar.
Bahçemdeki büyük meyve veren opuntialara atlas ve yılbaşı kaktüsü aşıladım. Tuttuğunu nasıl anlayacağım?
***
Değişiklik olmazsa tutmuş demektir. Ama git gide buruşma, cansızlaşma olursa tutmadıkları kesindir.
Ben dün (08.04.2022) 2 sütun kaktüse variegata pink kaktüsleri aşıladım. Şu an bulunduğum şehirde hava sıcaklığı 20 derece civarında ve aşıların tutması için geçmesi gereken bu 15 günlük süreçte sıcaklık 15-25 arası görünüyor. Bu durum sıkıntı mıdır?
***
Evet çok yanlış bir zaman. En iyi zaman haziran ayının ikinci yarısıdır. Çok fazla erken davranmışsınız. Sonuç ne olur, şansınıza kalmış bir şey.
Yapmış olduğum aşıları elimle itmeye çalıştığımda yerinde sabit duruyor ve hiç oynamıyor..Kaktüste hiç bozulma veya herhangi bir sıkıntı görünmemektedir. Bu durum aşıların tuttuğu anlamına gelir mi?
***
Cansızlık, buruşma gibi bozulmalar yoksa ve böyle iki üç hafta daha devam ederse tutmuş oldukları kesindir.
Merhabalar, 1 tl boyundaki melokaktüsüm alttan karardı ve erimeye başladı. Ben de sağlam üst kısmını kesip 1 karış boyundaki sütün kaktüse aşıladım. Sütun kaktüs 15 günden beri susuzdu. Ve halen sulamaycam. Esas merak ettiğim melo cactusun sağlıklı tepe kısmı 1cm’den az ama sağlıklı. Tutma ihtimali var mı?
***
Evet tutma ihtimali var. Hatta çok daha küçük parçalardan bile olur. Mesela sadece bir areole parçası (dikenli düğmecik) bile başka kaktüse aşılanabilir ve o düğmecikten yeni bir kaktüs büyür.
Çoğunlukla beyaz renge sahib kaktüsümü koklendirmek için akadamayamı ekmek yada aşı yapmammi daha uygun olur.mevsim Eylül ortası.
***
Variegata (beyazlı karışık renkli) türlerde ve yeşili az, kırmızımsı sarımsı renkler çok olan kaktüslerde köklenme genellikle ya çok zordur ya da pek mümkün değildir (çünkü klorofilleri az). Bu yüzden variegata ve renkli kaktüs üretimini genelde aşılama ile yaparlar. Köklendirme için zaman şu an çok yanlış. İlkbahar ortasında yapmalısınız. Akadamanın olumlu veya olumsuz bir etkisi olmaz. Normal arazi toprağının üzerine gömmeden bırakıp az güneşli, esintili bir yerde tutmalısınız. Dip kısmı karanlıkta kalırsa çok iyi olur. Bunun için dip çevresini çakıl taşları ile çevreleyin. Toprak yüzeyinin nemliliği gittikçe sulayın. Bu şartlarda kaktüsler genellikle hızlıca kök geliştirir. Klorofil az kaktüslerde garantisi yok ama gece boyunca sürekli kesintisiz esinti sayesinde köklenme ihtimali daha yüksektir. Bunu deneyecekseniz mayıs sonunu bekleyin. Kökler belirir belirmez, uzamalarını beklemeden kaktüse uygun bir toprak karışımına dikmelisiniz.
Ev içerisinde Kasım ayında kaktüs aşılanır mı? Ev içerisi 20°C sıcak ise.
***
Bazı türlerde olur, bazı türlerde olmaz. Çok fazla kaktüs türleri var. Sıcaklık, serinlik, gece boyu olması gereken hava akımlarının niteliği gibi istekleri tümü için standart değil.
Son 15 gündür kaktüslerle ilgileniyorum. Bir çok video izledim bu süreçte, bazılarında çok önemli bilgileri buldum. Lakin şunu fark ettim, anlatılanların bir çoğu sizin sitenizde yazan bilgilerle uyumlu. Bu açıdan siteniz tam bir bilgi hazinesi niteliğinde. Tebrik ediyorum. Uzun süre istifade edeceğime inanıyorum. Kaleminize sağlık, ömrünüze bereket.
***
Emin olun ki hepsi benim yazılarımdan öğrenmiştir. Mesela bu sayfadaki kaktüs aşılama konusunu ben tam on yıl önce yazmıştım. Diğerleri hep sonradan türedi. Benden öğrenip yazanlara bir sözüm yok ve saygım sonsuz. Fakat bir de yazılarımı aynen bir saniyede kopyalayıp çalarak kendilerininmiş gibi yayınlayanlar var. Youtube videolarında benim sayfalarımı sanki kendi bilgileriymiş gibi aynen satır satır okuyup ahlaksızlık yapan hırsızlar çok. Hiç biri kaynak belirtmez, teşekkür göndermez. Kaynak belirtenlere teşekkür ederim. Belirtmeyenlere haram olsun diyorum. Ayrıca tekrar belirteyim, benim yazılarımı okuyup ama kendi tarzlarında emek verip kendilerince farklı bir şekilde yazanlara bir sözüm yok ve onlara saygı duyuyorum.