Melisa çalısı

Melisa çalısının yasemin ile bir ilgisi akrabalığı yoktur. Solanaceae (Patlıcangiller) familyasının Cestrum nocturnum türüdür. Anavatanı Karaibler’dir (Amerika kıtalarının orta kısmının doğusu). Kolonya çiçeği olarak da bilinen melisaya ayrıca parfüm çiçeği veya çalısı derler. Çeşitli Asya ülkelerinde gece yasemini, gece kraliçesi gibi isimleri vardır.

Melisa çalısının çiçekleri

Özellikleri

Melisa bütün yıl yaprağını dökmeyen, 4 metre kadar yükselen bir çalıdır. Bir bahçe süs bitkisidir. Şifalı otlardan melisa otu ile karıştırmayın. Bu melisa çalı şeklindedir. Hoş kokulu çiçekleri için yetiştirilir. Yaprakları da oldukça güzeldir. Bulunduğu ortama çok taze bir bahar yeşilliği sürekli sunar.

Güney Asya’da süs bitkisi olarak yetiştirilirken iklim ve toprak uygunluğu sebebiyle yetiştiği yerlerde kendiliğinden yayılarak oraların doğal bitki örtüsüne girmiştir. Güney Ege ve Akdeniz kıyı kesimlerimizde sık sulanan bahçelerde de istilacı özelliklidir. Tohumlarını kuşlar çevreye yayar ve olur olmaz yerlerde melisa fideleri peyda olur. Susuz kalmazlarsa çok hızla büyürler.

Toksik etkisi var. Yani biraz zehirlidir.

Çiçek açması ve kokusu

İlkbahardan sonbahar ortasına kadar ara sıra çiçek açma girişimlerinde bulunan melisa kış soğuklarına biraz dayanıklı olsa da tropikal kuşak bitkilerindendir. Yani çiçek açması mevsimlere bağlı değildir. Isı elverişli olduğu sürece çiçekli olur. Çiçekler açık yeşil, hafif yeşilimsi beyaz, krem ve uçuk sarı renktedir. Melisanın çiçek kokusu bazı insanlar tarafından abartıla abartıla övülür. Oysa ağırlığı ve yoğunluğuyla insanı bayar. Güneş battıktan sonra koku çıkarır. Gece saatlerinde koku salmaya devam eder. Kokusu uzaktan çok hoş gelir. Süs mumlarının kokusu aslında melisa kokusudur. Nasıl koktuğunu merak ediyorsanız bu bilgi kesindir. Yani kokulu mumları koklayarak melisa kokusunu anlamış tanımış olursunuz.

Kışa dayanıklılık

Kışın sıfırın altında üç, dört dereceye kadar -eğer kuzeyli rüzgarları direkt almıyorsa- sorun yok. Alıyorsa mutlaka o günlerde iyice sararak koruyun. Saksıda ise korunaklı bir yere alın. -2C derece soğuğun direkt rüzgarlı olmasında yapraklar ve taze dallar kurur. En fazla -10°C soğuğa toprak üstü her parçası donup ölerek dayanır. İlkbaharda havalar ısındığında köklerden yeni filizler çıkarır. Yurdumuzda tüm deniz etkisindeki kıyı kesimlerimizde melisa çalısı açıkta yetiştirmeye uygundur. Marmara bölgesinin ve Batı Karadeniz bölgesinin kuzey rüzgarlarını kuvvetli alan yerleri ve yüksek kesimleri risklidir. Yine de yaprakları döküldü dallar kurudu diye öldü sanmayın. İlkbaharda kökünden tekrar filizlenme ihtimali çok yüksek. Kışın sıfırlanan bir melisa ilkbahardan itibaren hızla yeniden dallanır fakat o yıl yaz sonundan önce çiçek tomurcukları vermez. Bundan dolayı kışın dallarının donmaması için korumalısınız. Karasal iklimli bölgelerde tüm yıl açıkta yetiştirmeye hiç uygun değil.

Yetiştirilmesi, bakımı

Yerinin sürekli havadar olması şartıyla evde yetiştirmeye uygundur. Aşağıdaki bakım bilgilerine uygun yetiştirirseniz uzun yıllarca yaşatır, çiçek açtırırsınız. Tam gün güneş, yarı gün güneş, hafif gölgeli ve güneşin direk olarak pek gelmediği durumlar.. Her şart melisaya uygundur. Sadece koyu gölgeli yerlerde ve evlerin loş ışıklı yerlerinde yetiştirmeye çalışmayın.

Bahçede hiç toprak seçmeyen, susuzluğa ve ihmallere çok dayanıklı olan melisa için bakım tavsiyeleri vermeye gerek bile yok. Aşağıdaki bilgileri saksıda melisa yetiştirecekseniz okuyun.

Toprak, saksı ve gübreleme

Melisa çalısı nötr (pH 6.6 – 7.5 arası) topraklarda daha sağlıklı gelişir. Hafif asitli ya da hafif alkalinli topraklarda da sorun çıkmaz. Saksıda melisa yetiştirmek için hem humuslu hem kumlu toprak hazırlamalısınız. Poşet torf toprakları tek başına tavsiye etmem. Taşlı ve kumlu arazi toprağı ile torf toprağı eşit ölçülerde harmanlarsanız çok iyi olur. Biraz da iri taneli dere kumu karıştırın.

Saksı büyüklüğü ev içinde önemli değil ama balkonlarda mümkün olduğunca büyük olmalıdır. Zira kökleri yazın sıcağa maruz kalırsa melisanızın gelişimi aksar, sağlığı da bozulur.

Gübreleme

En sevdiği gübre deniz mahsullerinden ya da balıktan yapılmış özel bitki besinidir. Dozajını iki haftada bir verecek şekilde düşük tutmalısınız. İlkbahar ortasından yaz sonuna kadar iki haftada bir verin. Melisa çalısının diğer sevdiği gübre açelya (Rhododendron türü bitkiler) vb. asitli toprak isteyen bitkiler için olan özel gübredir. Yine dozajını iki haftada bir verilecek kadar düşük tutarak aynı şekilde verin. Bunlardan bulamazsanız ev bitkileri için olan genel amaçlı bitki besininden her üç sulamada bir, yarım doz verin.

Bahçelere dikili melisalar hiç gübre istemezler. Boş yere masraf etmeyin. Ancak toprağı fazla alkalinli olan Ege bölgesi gibi yerlerde toprağın alkali etkisini azaltmak için gereken şeyleri yapmak daha akıllıca olacaktır. Dibini çapalayarak toprağına kestane gübresi ya da kompost karıştırın. Gerçi bunlar da gerekmez ama yapraklarda sarımsılık varsa mutlaka yapın. Veya demir sülfat (saçı kıbrıs) verin. Ortancalara özel gübre de işe yarar.

Sulama

Toprak yüzeyi bir hayli kurudukça bol su ile sulayın. Daha sık sulama sorunlara yol açar. Suyunuz kireçli ise büyük kaplarda birkaç gün bekleterek tortusunun dibe çökmesini sağlayın. Sonra sarsmadan üst kısımdan alacağınız suyu kullanın.

Saksıda yetiştirilen melisa topraktaki kimyasal dengesizliklere karşı çok hassastır. Gübreli topraklarda ve ara sıra bitki besini verilen topraklarda zamanla tuzlaşmalar artar ve melisada gelişimin aksaması, yaprakların bozulması gibi sorunlara neden olur. Bundan dolayı istisnasız her sulamayı mutlaka saksı alt deliklerden su dışarı çıkacak şekilde bolce su ile yapın. Böylece toprakta zehirli birikimlerin olmasının ve artmasının önüne geçmiş olursunuz.

Ayrıca yine saksıda yetiştirilen melisa toprağının asitliliğinin fazla azalmasını (ph 7.5 üzerine çıkmasını) hiç sevmez. Çözümü 20-30 günde bir çiçekcoşturan, vilmorin gibi sıvı bitki besininden vermektir. Böylece hem gübresiz kalmaz hem çeşitli asitlerce toprak iyileşir. Bu bitki besinlerinden vermeyecekseniz hiç olmazsa ayda bir iki defa demlikte artan çay ile sulayın. Demli çay toprağın asitliliği açısından iyi gelir.

Budama

Kış sonunda tüm cılız, güçsüz dallarını dipten budayın. En güçlü dallarını istediğiniz boyda kısaltın. Fakat kış sonu budamasında aşırıya kaçarsanız çiçek açması yaz sonuna kalır. Buna dikkat edin. Yaz boyunca çiçeklenmesi sona eren ve güçsüz kalmış olan dalları budamalısınız. Böylece melisa tekrar tekrar güzelce çiçek açacaktır. Her türlü budamalar dallarının sıkışık olmamasını sağlayacak şekilde olmalı. Küçük bir fide iken tek dal halinde uzuyorsa 40cm’yi bulduğunda 30cm kadar kalacak şekilde kısaltın. Böylece birkaç güçlü filiz vererek daha çok dallı halde büyür.

Melisa nasıl çoğaltılır?

Yaz aylarında genç dallarını köklendirmeyle kolayca çoğaltırsınız. Daha kalın dallarını yarı olgun dal çeliği yöntemiyle köklendirebilirsiniz. Basit daldırma yöntemiyle, esnek bir dalını koparmadan eğerek bir kısmını toprağa gömün. Birkaç haftada yeterince köklenir. Sonra o kısmı kesip istediğiniz yere dikin. Tohumdan yetiştirmeye de uygundur. Tohumdan yetişen melisa fideleri (eğer toprağı doğru toprak ise ve susuz bırakmazsanız) hızlı ve güçlü gelişirler. Nisanda çimlenen bir tohumdan çıkan bir melisa eylül sonu gibi ilk çiçeklerini açar. Tohumlarını 1cm’den daha derin olmayacak şekilde ekip sulayın. Bunu ilkbahardan itibaren yaz boyunca bile yapabilirsiniz.

Problemleri

Melisalarda azgınca büyüme ve çiçek açmama problemi görülebilir. Bu aslında bir problem değil. Hızını alınca çiçek açmaya girişecektir. Koyu gölgeli yerde bulunması çiçek açmamasına neden olabilir. Buna dikkat edin.

Bitki bitlerine ve tırtıllara karşı daima kontrol etmelisiniz. Az sayıda bitlenme fark ettiğinizde hemen yok etmeye çalışın. Yoksa kısa zamanda çoğalarak büyük zarar verirler.

Kışın ister yetişkin olsun ister körpe bir fidancık olsun tüm melisaları sıfırın altına düşen soğuk havadan korumalısınız. Hafif bile olsa don olaylarında köke kadar sıfırlanma riski var. O takdirde baharla beraber yeniden dallanır ama yaz sonu gelmeden tomurcuklanmaz. Ve yaz boyunca melisanızın kokusundan mahrum kalırsınız.

Ayrıca bakınız

⇒ Cestrum diurnum, çikolata kokulu melisa

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Bahçe / Balkon Süs Bitkileri

Etiketler: | | | |

'Melisa çalısı' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Sami D. -İstanbul dedi ki:

    “Melisanın çiçek kokusu bazı insanlar tarafından abartıla abartıla övülür. Oysa ağırlığı ve yoğunluğuyla insanı bayar” melisa çalı bitkisi ile söylediğiniz bu cümlenin başına “Bence” yazmanız gerekirdi. Çünkü bu sizin görüşünüzdür. bilimsel bir gerçekliği yoktur. bu bitkinin kokusunu çok seven birçok kişi var iken ben henuz sizin dediğinizi savunan birini yani kokusunun baydığını düşüneni görmedim.
    ***
    Sami Bey dünyanın her yerinde melisanın kokusunu ağır bulan çok kişi var. Hem Türkiye’de hem dünyanın çeşitli ülkelerinde melisayı evlerin kapılarının ve pencerelerin hemen yanına dikmeyin, daha uzak yerlere dikin diyen insanlar çoktur. Kokusu uzaktan gelince güzel ama yakından sürekli etkisi altında olunca ciddi anlamda rahatsız edecek kadar ağırdır. Siz melisanın Ege-Akdeniz bölgelerinde ne kadar coşkulu büyüdüğünü ve geceleri ne kadar yoğun koku saldığını bilmezsiniz. Bahçeye dikince saksıda durduğu gibi durmaz. Bir de yerini severse 3-4 metre boyunda dev bir çalı şeklini alır.
    Halk arasında bir şey çok övülürse sürü psikolojisine sahip insanlarda kuvvetli inancın hasıl olması ve o meselenin anlatıldığı şekilde algılanır olması (veya insanların toplumdaki genel kanı dışında kalmama uğruna kendi algılarına yabancılaşması, anlatılanlara inanması) Bilimsel tespitlerdendir. Öte yandan yaseminlerden güllerden çeşitli çiçeklerden parfümler yapılır ama melisadan ancak kokulu mum için parfüm yapılır. İnsanlar için değil. Ben mutfak kapımın 2,5 metre karşısındaki iki koca melisayı yok etmek zorunda kaldım. Hele yaz sıcaklarında hiç çekilmiyor. Klima kullanacak kadar zengin olmayınca maalesef yaz boyu kapılar pencereler sürekli açık. Ön cephede evin kapısının 7 metre uzağındaki duruyor. O yeterli.

  2. Müge, İstanbul dedi ki:

    Melisamda yapraklar delik delik olmaya, bazı yapraklarınsa yarısı koparılmış, yenmiş gibi olmaya başladı. Tırtıl ya da bit arıyorum. Hem gündüz hem gece bakıyorum fakat bir bitki zararlısı bulamıyorum. ne yapmalıyım? Bir haşere ilacı mı almalıyım?
    ***
    Kuşlar yapabilir. Çekirgeler yapabilir. Bu takdirde ilaçlar işe yaramaz. melisa zaten çiçeklerinin kokusu için yetiştirilir. Yapraklardaki bu tip ısırılma, yenme sorunları hiç önemli değil. Bir de bazı tırtıllar toprakta saklanıp gece karanlık ve serin saatlerde ortaya çıkar ve bitkilerin yapraklarını yerler. Melisanız saksıda ise toprak yüzeyinin her yerini eşeleyip kontrol edin.

  3. Özlem, Vezirköprü dedi ki:

    Fethiye’den geçen yıl getirdim. Bir dalın odayı kokutması hoşuma gitti. Önce sararıp dökülmüştü. O kadar ilgi sonunda ayakta kaldı diyebilirim. Şu an tomurcukları var. Yaz sonunda odaya almayı düşünüyorum. Burası karasal iklim etkisinde.
    ***
    Hatta deniz etkisinde olan yerlerde bile en hafif donmayı kaldıramaz ve toprak üstü kısımları büyük zarar görür. Bu yüzden ilkbaharda her şeye sıfırdan başlar. Yeniden çiçeklenmesi sonbahara kalır.

  4. Gülay, Balıkesir dedi ki:

    Melisamı hangi ayda budamalıyım ve bitlenme olduğu takdirde bu bitleri nasıl yok edebilirim?
    ***
    Budamayın yoksa daha azgın büyür ve yeniden çiçek açması için aylarca beklersiniz. Sadece çiçekleri bitmiş dalları ve çok zayıf düşmüş dalları kesin. Bunun zamanı yok. Her zaman uygundur. bitlenmeye gelince ne tür bit olduğuna göre durum değişir. Sayfasına bakın: Bitki bitleri (basra, koşnil vs yaprak bitleri)

  5. Hatice, Denizli dedi ki:

    İnternetten melisa aldım. Üç fidan geldi ama kuru dal. Yeşerir mi ölmüş mü acaba? Yeşermesi için ne yapmalıyım?
    ***
    Kuru dallı melisa olmaz. Küçük fidanları yılın her zamanında sağlıklı yapraklı ve yeşil dallı olur. Size ölmüş gitmiş şeyler göndermişler. Hakkınızı arayın. Tüketici mahkemelerine başvurun.

  6. Çiçekçi, Ankara dedi ki:

    Melisa yetiştirmeye çalışıyorum. Bir kök ananemden almıştım. Yapraklarını attı. Kupkuru dal gibi kaldı. Toprağın altındaki kök kısmı sağlam. Çürüme yok ve yeşil ama filiz atmasını beklediğim yer kupkuru. Nasıl kendine gelir?
    ***
    Hava hareketleri istiyor demek ki. Sıcakla soğukla ilgisi yok. Çünkü bahçemde yazın 35-40 derecede gelişim gösterdikleri gibi kışın bile gelişmeye devam ediyorlar. Veya kökleri kuruyup bir hayli güç kaybettiyse biraz ılıkça hava hareketleri ve güneş sayesinde hızlıca köklenir. Sonra da her yerinden filizlenir. Normalde patates çillemesi gibi her yerinden arsızca filizlenme özelliği var. Güneşli ve havadar bir yerde tutun.

  7. Gülden, İstanbul dedi ki:

    Bir ay önce melisa aldım ve saksısını değiştirmeden güneye bakan güneşli balkona koydum. Bir sorun görünmüyor ama bu yazınızı okuyunca sabah güneş alan balkona almayı düşündüm. Bu mevsimde saksını değiştirip büyütsem sorun olur mu? Toprak saksıya mı almalı?
    ***
    Acele etmeyin. Havalar biraz daha ısınsın. En azından bugünlerdeki fazla serin günler geride kalsın. Sabah güneşi alan yer çok iyi olur. Orada toprak saksı hiç gerekmez. Saksı biraz büyük olsun yeterli. Saksı değiştirirken toprağı da değiştirmeye kalkışmayın. Kökler eski topraktan hiç ayrılmamalı. O şekilde, eski toprağıyla beraber yeni toprak ilavesiyle büyük saksıya yerleştirin.

  8. Elif, İzmir dedi ki:

    Melisam çok neşesiz. Arkadaşım hediye etti 1 buçuk metre bol yapraklı. Ama yapraklarının ucu sararmaya ve aşağı eğilmeye başladı. Ne yapabilirim? Balkonda saksıda bakıyorum. Kışın soğuklardan nasıl koruyabilirim? Baloncuklu naylona sarmak akıllıca mı?
    ***
    Eğer arkadaşınız o saksıya yeni dikmiş ise kökleri rahatsız edildiği için geçici bir sorun yaşıyordur. 15-20 gün içinde yeni filizler verir. İzmir’de kışın melisaya göre fazla soğuk olmaz. Naylonla sarmanız yeterli olabilir. Sıfırın altında soğuk olan zamanlarda sarmanız yeterli.

  9. Pınar, Kuşadası dedi ki:

    Melisa diktik. 5 gün sağlıklı bir şekilde yaşadı. Fakat bugün alt yaprakları sararmaya başladı. Yapraklar cansızlaştı. Suladığımız zaman toprak köpürmeye başladı. Anlam veremedik. Ne olmuş olabilir?
    ***
    Köklerde çürüme başlamış. Köpürme ise muhtemelen biri oraya zararlı bir madde dökmüştür. Nasıl bir yere ne şekilde diktiğinizi bilmediğim için verdiğini kısıtlı bilgiler ışığında bu şekilde tahminde bulunabildim.

  10. Merve, Denizli dedi ki:

    Benim melisam evin içinde açmadan çiçeklerimi döküyor. Ne yapmalıyım?
    ***
    Ev içinde daha fazla hava akımları alacağı yerde tutmalısınız. Ya da mümkünse dışarıda tutun.

  11. Elif, Muğla dedi ki:

    Melisa çelikten üretme hangi ayda yapmalıyım?
    ***
    Her zaman, özellikle yaz ayları. Ayrıca çoğaltılması kısmını okuyun.

  12. Ömer, Bursa dedi ki:

    Baharda çiçekçiden saksıda Melisa aldım. Evin terasında bol güneş gören bir yere koydum. Gayet güzel büyüyordu. Neredeyse aldığımın 2 katı olmuştu. Temmuz başlarında yerini değiştirdim. Daha az güneş gören bir yerdi ayrıca saksının altına yaklaşık 40cm yutong koyup yükselttim. Peşine 4-5 gün sürecek sağanak yağmur ile rüzgar çıktı. Sonra yaprakları sanki susuz kalmış gibi oldu. Oysa yağmurdan faydalanmıştı. Eski bol güneşli yerine aldım. Ne kadar suladıysam yaprakların kurumasına engel olamadım. Tekrar canlandırmak için ne yapabilirim?
    ***
    Zaten açık havada idiyse yine açık havada yer değiştirmenizin kötü etkisi olmaz. Hem yaz sıcakları bastırdığında daha az güneşli yere almanız iyi ve doğru bir şey. Aslında bunu haziran ortasında yapmalıydınız. Yağmurun da zararı olmaz. Sebep toprağıyla ilgili. Zamanla kimyasal dengesi bozulmuş ve kökleri çürütmeye başlamış. Çürüme fazla ilerlemeden acilen toprak değiştirin. Bundan sonra sulamaları asla az miktar su ile yapmayın. Şurada açıklaması var: Yaygın ve öldürücü sulama hatası

  13. Fatma, Ankara dedi ki:

    Öğleden sonra güneş alan cam balkonda melisa veya yasemin yetiştirebilir miyim? Çiçekleri çok seviyorum. Verdiğim emeğe karşılık kokulu, bol çiçekli, konuma uygun bitkilere yetiştirmek istiyorum. Neler yapabilirim?
    ***
    Evet her ikisi için de uygundur. Yalnız hava akımları olmaması çok kötü. Balkonun pencerelerini açık tutmanız lazım. Yaprak bitlerine karşı her gün gözünüz üstlerinde olması şart. Cam balkonlarda yoğun bitlenmeler oluyor. Kocaman saksılarda daha iyi gelişirler. Toprak ise arazi toprağı + torf toprak karışımı yapın.

  14. Fatma, Ankara dedi ki:

    Melisa çiçeği aldım. 40-45cm, 2 yaş diye geçiyordu. Üç sürgünün tepeleri kesilmiş. Uçları kurumuş. Geldiğinde yapraklar cansızdı. Saksıya aldım. Bir süre canlandı gibi. Daha sonra yarı solmuş yapraklarını aldım. Şu an çok cansızlaştı. Nasıl canlandırabilirim? Çay, genta menekşe- genta sardunya besin vereyim mi?
    ***
    Hiçbir besin filan vermeyin. Belli ki kökler tüm yaşamsal aktivitelerini durdurmuş. Belki de çürüyor. Bu aşamada bitki besini veya gübre filan vermek kökleri ve tüm dip kısmı çok daha hızlı yakar, çürütür. Sulamaları her defasında bol bol su dökerek yapın. Saksı alt deliklerinden bol bol su dışarı çıkıp gittikçe toprağın zehirini de götürür. Böylece köklerin çürümesi durur.

  15. Murat, İstanbul dedi ki:

    Suyu seviyor diye aşırı sulama yaptım. Saksısı delikli değildi. Daha sonra yaz aylarında olmasına rağmen yapraklarını döktü ve saksının içinin tamamen su ve içinde bulunduğu suyu içmediğini fark ettim. Bu şekilde yaklaşık 1 haftadan fazla süre kaldı. Daha sonrasında ise bahçe toprağına ektim, budadım. Önümüzdeki yaz tekrar filizlenme ihtimali var mı? Bir de saksı değişimi ilkbahar mı sonbahar mı hangisi tavsiye edilir?
    ***
    Anlaşılan yazın tamamıyla ölmüş. Artık hiçbir zaman canlanmaz. Çünkü ölmüş. Yoksa en azından sonbahar başında filizlenmesi gerekirdi. Bir daha bitkilerinize deliksiz saksı kullanmayın.

  16. Nilüfer, Marmaris dedi ki:

    Melisa tohumu aldım. Nasıl ve ne zaman çimlendireceğim?
    ***
    Özel bir şey istemez. Didim’de bahçemde tohumları sürekli kendiliğinden çimleniyor. Yol yol bitiremiyorum. Mart başı gibi tohumları güneşten ısınacağı bir yere 2cm kadar derine gömün ve sulayın. Güneşin ısıtmasıyla kısa sürede çimlenirler. Çok hızlı büyür ve yaz sonunda çiçek açacak olgunluğa gelmiş olurlar.

  17. Betül, Sakarya dedi ki:

    Bizim melisamız agaç oldu artık. Bu yıl toprağında kurt desem değil, solucan desem değil, adını koyamadığım bir sürüngen fark ettim. Beyaz ip gibi boyları kısa ve küçücükler. Tel kurşuna da benziyorlar. Ne tarz bir ilaçlama yapabilirim?
    ***
    Hiçbir ilaçlama yapmayın. Kim yapsa bitkiler mahvoluyor. O canlıların bitkiye herhangi bir zarar vereceklerini sanmıyorum. Genelde topraktaki çürüntülerle ya da diğer bit benzeri toprak böcekleriyle beslenirler.

  18. Edip, İzmir dedi ki:

    Bahçemdeki saksıya yeni bir melisa çalısı diktim ama yapraklarında sararma başladı. Adaptasyon surecinden mi yoksa başka bir sebebi olabilir mi?
    ***
    Eğer önceki yetiştiği yer sera içi idiyse aniden fazla serin gecelere maruz kalmasıyla ilgili bir sorundur. Diğer bir ihtimal yeni toprağın köklere zarar verici etki yapmasıdır. Her iki durumda da beklemenizi tavsiye ederim. Ama eğer gübreli toprak karışımı yaptıysanız hemen söküp gübresiz toprağa dikmelisiniz. Çünkü bazen gübrede doz aşımı olması veya bitkiye uygun olmaması sonucunda bitki köklerden başlayarak ölür.

  19. Funda, İstanbul dedi ki:

    Yeni aldığım melisa bitkisinin yapraklarının üzerinde sarı noktalar lekeler oluşmaya başladı. Ne yapabilirim?
    ***
    Evde mi dışarıda mı tutuyorsunuz, balkon saksısında mı bahçeye mi ekili, ne yaptığınızı anlatmamışsınız.

  20. Çağatay, Ankara dedi ki:

    Didim’de bahçede çiçek veren ve güzel kokan melisa birden çiçek vermeyi kesti. 2 senedir de sadece bitki olarak devam ediyor. Mayısta budadım bu sefer de azgınca büyüdü ancak yine çiçek yok. Bu durumun sebebi nedir ve çözüm önerinizi öğrenebilir miyim?
    ***
    Ben de Didim’deyim. 8 yıl bu bitkilerle uğraştığım için etraflıca tanıyabildim. Geçen yıldan kalmış olan uzun dalları kışın zarar görmezse ilkbaharda veya en geç yaz başında çiçek açarlar. Yoksa çiçek açması yaz sonuna, sonbahar aylarına kalıyor. Budamaları toptan yapmayın. Mesela eski dalların hepsini budarsanız iyi olmaz. Sürekli kontrol ederek yaşlı-genç karışık dallara sahip olacağı şekilde budama yapmalısınız. Bu şekilde mart sonundan eylül sonuna kadar her ihtiyaç gördüğünüzde gereken budamaları yaparsınız. Kışın ısı sıfırın atına düştüğü zamanlar dalları direkt rüzgar almaktan korumak ayrıca önemlidir.

  21. Aziz S. -Mudanya dedi ki:

    4-5 gün önce yeni aldığım 45-50cm boyundaki melisa çok sağlıklı idi. Ama dünden beri tüm yaprakları yumuşadı ve cansız gibi yere bakıyor. Sabah 10’dan 17ye kadar güneş alan bir balkonda duruyor. Ne yapmalıyım?
    ***
    Tam da en sıcak yaz günlerinde öğle saatlerinin dik güneşini direkt alması saksıda olunca iyi değil. Ama bu şartlarda bile bu sorunun olmaması gerekirdi. Yani bazı topraklar ya fazla soğukta ya da fazla sıcakta ıslak olunca kökleri çürütüyor. Acilen o topraktan çıkarıp köklerini yıkayın. Sonra yeni, sağlıklı bir toprak hazırlayıp ona dikin ve yeniden canlanıncaya kadar gölgeli yerde tutun.

  22. Semra E. -Denizli dedi ki:

    14 saksı ikişerli olarak geçen sene 40cm melisa fidanları dikmiştim. Bu sene 1,5-2 metre kadar uzadılar. Baharın budamama rağmen halen dallanıyor ve uzuyorlar. Yaz boyunca çok azı çiçek açtı. Kimi saksılardaki hiç açmadı. Sulamayı da anlattığınız gibi yapıyorum. Bu aylarda budamayı yapabilir miyim? Çok çiçek açması için ne yapmalıyım?
    ***
    Melisa budama karşısında çiçek açmıyor. Ama siz anladığım kadarıyla sürekli budamalar yapmak istiyorsunuz. Bu yüzden çiçek açmazlar. Budarsanız boşuna çiçek açmasını beklemeyin. Sadece fazla eskimiş, güçten düşmüş, cılız kalmış dalları budayın. Ayrıca melisalarınız anlattığınıza göre yerini ve toprağını sevmiş ve çok gençler. Bırakın hızını alsın yorulsunlar. Genç ve gürbüz gelişen melisalar genelde sonbaharda çiçek açıyor ama havalar git gide soğuduğundan çiçeklerinin bir anlamı kalmıyor. Hiç budamayın. Kışın tepe üst dallar soğuktan zarar görmemeliler. Bu sayede gelecek yıl ilkbahar ortalarından itibaren sizi bıktıracak kadar bol bol çiçek açarlar.

  23. Tuncay, Bodrum dedi ki:

    1.5 sene önce bahçeme diktiğim melisa hiç çiçek açmadan büyüdü, yaklaşık 1 metreyi geçti. Yeşil yapraklı fakat çiçek yok. Yarı güneşli bir yerde. Otomatik çim sulaması ile her gün sulanıyor. Ekstra su vermiyorum. Haftada bir verdiğim oluyor.
    ***
    Bu kadar zamanda ancak 1 metre büyümüş. Çok yavaş. Benim bahçemde (burası Didim) tohumdan kendiliğinden sıfırdan gelişen melisalar sadece bir yaşına geldiklerinde 1,5 metre kadar büyümüş oluyor. Üstelik bunların yerlerini hiç gübrelemedim. Yakın çevreleri de gübrelenmedi. Muhtemelen sizin çim alanın yüzeysel sulamaları yetmiyor. Dibini, çevresini çapalayıp suyu emer hale getirin ve toprak üst yüzeyi tamamıyla kurudukça bol bol su dökerek sulayın (su biraz derinlere ulaşmalı ki kökleri susuz kalmasın). Hatta az miktarda gübre verin. Gübreyi tam dibine değil, biraz uzağından vermelisiniz. Bu arada, bahçemdekilerden biliyorum, ben sulamaları da gerektiği gibi hiç yapmamışımdır. Kısaca sizinkinde problem sanıyorum daha çok toprağının niteliğiyle ilgilidir. Gübreleme iyi gelebilir. Çiçek açmasına gelince: çok genç, ya da çok yavaş gelişen veya kışın üst dalları soğuktan kuruyan melisalar ancak yaz sonu/sonbahar başı döneminde çiçek açıyor. Önümüzdeki kış üst ince dalları soğuktan zarar görmezse ilkbahardan itibaren çiçek açacaktır.

  24. Beril, İstanbul dedi ki:

    2 senedir melisam var. kapalı balkonda bakıyorum ama her zaman cam açık. Çok canlı inanılmaz büyüdü çiçek de açtı. Fakat yaprakları o kadar büyüdü ki hepsi aşağı sarktı. Dik duran bir yaprak kalmadı. Sorun nedir?
    ***
    Yapraklarda cansızlaşma, pörsüme yoksa sorun da yok. Melisalarda toprağın özelliğine göre bazen dev yapraklı gelişim olur. Benim bahçemdekilerde de olmuştu. Tam mutfak kapısının karşısında olup sıcak günlerde akşam saatlerinde felaket bayıcı kokusu yüzünden yok ettim. Kokusu uzaktan hoş. Neyse dediğim gibi problem yoktur. Bitkinin doğasına aykırı bir şekilde dev yapraklar olunca elbette ağırlık yüzünden uçları aşağı yönelik pozisyon alırlar. Yaprakların devleşmesinin sebebi ise, sorunsuz çiçek de açtığına göre, toprağının besleyiciliğinin mükemmel olması ve yerini çok sevmiş olmasıdır. Toprakta azot elementi biraz düşük kalsa idi yapraklar o kadar büyük gelişmez, normal boyutlarda kalırdı. Ama problem değil.

  25. Serpil, Keşan dedi ki:

    Güvendiğim tek bitki sitesi sizinki. başucu kitabı gibi çiçeklerim hakkında aklıma ne takılsa açıp azbitki’den okuyorum. Bu sebepten öncelikle size teşekkür etmek istiyorum emeklerinize sağlık. Benim melisam iki yaşında saksıda 1,5 metreyi geçti. Şehir değiştirdik sarsıldı ama yaz boyunca toparlanıp büyüdü ve yaz sonunda bolca çiçeklendi. Ama artık saksısı çok küçük geliyor beslenemiyor belli. Saksısını şimdi değiştirebilir miyim yoksa ilkbaharı mı beklemeliyim?
    ***
    Teşekkür ederim. İlkbaharı bekleyin ve o zamana kadar toprağında çok ciddi kuruma olmadıkça sulamayın.

  26. Os, Kayseri dedi ki:

    Melisamın yapraksız alt dallarında bezelyeye benzer tohumlar oluştu. Bu tohumları şimdi mi ekeyim yoksa önereceğiniz zamanı mı bekleyeyim? Aynı saksıda başka bitki ile birlikte olur mu?
    ***
    Melisa gayet büyük olan bir bitki olup çok da kök salar. Onun için bir saksıda tek başına olmalı. Ama büyük saksıda melisanın dibine toprak yüzüne mini bitkiler dikmenizde sakınca yok (duruma göre sedum sukulentleri veya küçük yapılı telgraf çiçeği gibi). Tohumlara gelince: Sıcak oda, güneşli pencere önü mümkünse birkaçını şimdi ekin. Bir kısmını ilkbahara saklayın. Yalnız, şimdi tohumları toplamadan önce tohumların iyice olgunlaştıklarından emin olun. Benim gördüğüm kadarıyla o bezelye tanesine benzeyen taneler zamanla beyaza dönüşüyorlar. Bizim burada sık sık sulama yapılan bahçelerde tohum ekmediğimiz halde melisalar kendiliğinden tohumdan çıkıyor. Tohumları kuşlar çevreye dağıtıyor olmalı. Çok da acayip hızlı büyüyorlar.

  27. Leyla, İstanbul dedi ki:

    Yeni melisa aldım. Yaprakların altında yuvarlak böceğe benzeyen yeşil bir şey var. Dokunduğumda düştü. Baktım bulamadım. Ertesi gün kontrol ettim yaprakta yuvarlak delik oluşmuş. Toprağını değiştirmeli miyim?
    ***
    Böyle sebeplerle toprak değiştirince bitkiniz köklerden başlayarak çürür gider. Çok kişinin başına geliyor, iş işten geçtikten sonra bana soruyorlar ne yapayım diye.. Yani pire için yorgan yaktıktan sonra ne yapayım diye sormaları bir şey değiştirmez. Neyse ki siz o hataya düşmeyerek bir şey yapmadan sordunuz. Sakın toprak değiştirmeyin. Yaprakları kontrol edin. Böcek, tırtıl ne varsa ayıklayın. Aslında bunlar problemden sayılmaz. Benim bitkiler (hepsi bahçede) sonbaharda tırtıllar yaprakları delik deşik ediyor ama sağlıkları iyi. Her yıl aynı şey tekrarlanır.

  28. Ferdi, İzmir dedi ki:

    Güneye bakan, bol güneş ve esinti alan balkonumda bakıyorum. Satın alalı 1 yılı geçti. İlk satın aldığımda un biti oldu, ziraatçiden mavi toz satın alıp 2 defa uyguladım. Un biti sorunu hızlıca ortadan kalktı. Fakat bu hastalıktan sonra yaprakları her zaman buruşuk bir şekil almaya başladı. Bir defa budama yaptım. Taze güzel yapraklar çıkıyor, hızlı büyüyor fakat yine de buruşma bir süre sonra geri geliyor. Bu kadar zamanda iki kez çiçeklenme dönemi geçirdi.
    ***
    Melisa saksıda olunca özellikle de İzmir gibi yazın feci sıcak olan yerlerde az güneşli hatta gölge yerde olmalı ve kökleri mutlaka çok serinde kalmalıdır. Bunun için kocaman saksı ve doğru bir toprak karışımı gerekir. Melisalar bol bol güneş ışınları isteyen bitkilerden değil. Az, mesela günde yarım saat bile olsa sabah güneşi veya akşam güneşi fazlasıyla yeterli oluyor. Bunun dışında yapraklara mini yaprak bitleri musallat olmuş da olabilir. Gelişim zamanlarında ara sıra büyüteçle incelemelisiniz.

  29. Ayten, Konya dedi ki:

    Melisam evde cam önünde ikindi güneşi alan yerde duruyor. Çok gelişti, boya verdi ama yan dalları çok cılız. Budarsam kü sermi diye korkuyorum. Aslında boya değil de yanlara büyümesini istiyorum. Budamak için geç mi kaldım?
    ***
    Hayır kış ayları dışında her zaman budanabilir. Ama bilin ki uzamış dallar ve özellikle onların yan dalları çiçek açar. Budarsanız çiçek açması bir hayli gecikecek. Hatta gelecek yıla kalabilir.

  30. Asım, İstanbul dedi ki:

    Melisa çiçek açıyor ama kokmuyor. Ev içinde pencere önünde bakıyorum. Çiçekleri doğrudan kokladığımda çok hafif bir koku geliyor. Burada da çok yoğun koktuğu bilgisi var. Fidesini aldığım bahçede de yoğun kokuyordu. Neden kokmuyor olabilir, yapabileceğim bir şey var mı?
    ***
    Bir problem yok. Özelliği öyle. Yıllardır yetiştirdiğim bir bitkidir. Çiçekleri her zaman kokmaz. Neye göre koku salıyor / salmıyor bilmiyorum ama en çok yaz ve sonbahar aylarında açtığı çiçekleri akşam ve gece saatlerinde çok yoğun koku salar. Bazen buranın (Didim) iklim şartlarına göre, çok bunaltıcı gece sıcakları olduğu zamanlarda yine koku salmadığını görmüşümdür. Biraz sabredin. Birkaç hafta sonra açacağı çiçekleri o kadar yoğun koku salar ki evi fena halde kaplar, fena halde sizi bayar ve dışarı çıkarmak zorunda kalırsınız.

  31. Leyla, İstanbul dedi ki:

    Melisa çiçeğim gelişmeye başladı fakat üstünde pamukçuk gibi şeyler var. elimle dokunduğumda yapış yapış. ne önerirsiniz? yaprakları da alttan dökülmeye başladı.
    ***
    Unlu bit adı verilen parazitler. Hem kendileri zararlı, hem yaprakları yaraladıkları için çok kötü mantar hastalıklarına sebep olurlar, hem de taşıdıkları virüsler bazı bitkileri kesin olarak çabucak öldürür. Birçok açıdan zararları var. Melisa çalışı o virüslerden etkilenecek özellikte olmasa bile o parazitler hem kendi zararları hem sebep oldukları mantar hastalıkları yüzünden, birkaç ayda bitkilerin ölümlerine yol açabilirler. Önce su ile yıkayarak ve bezle silerek parazitleri yok edin. Sonra etkili bir ilaçla ilaçlamanız lazım. Temizleme işleminden sonra hemen anında ilaçlama yapmanız gerekmez ama en geç bir hafta içinde ilaç bulmanız lazım. Zirai mücadele ilaçları satan yerlerden ilaç alabilirsiniz.

  32. Seher, İstanbul dedi ki:

    Köklendirme yaptım fakat tüm uçlar sararmış ve aşağı doru sararmayı devam ediyor. Ne yapmalıyım?
    ***
    Bir şey yapmayın. Öylece dursun. Dal çürümezse köklenecek demektir. Çok uzun sürebilir. Bir iki haftada olması mümkün değil.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.