Çin Karanfili, Dianthus chinensis

Caryophyllaceae (Karanfilgiller) familyasından Çin ve çevre ülkelerine ait bir karanfil türüdür. Çin karanfili anlamına gelen bilimsel adı Dianthus chinensis‘tir. Doğal varyeteleri olduğu gibi sayısız hibrit ve kültivarları türetilmiştir.

Dianthus chinensis, Çin karanfili

Özellikleri

Çin karanfili kısa boylu, incecik dallı, çoğu çeşitleri yemyeşil yapraklıdır. Toprak ve iklim farklılıklarına ve güneş süresi farklılıklarına iyi uyumlu geliştikleri gibi genellikle uzun ömürlüdür. Bazıları iki yıllıktır. Yaprakları mavimsi ya da grimsi renkte olanlar yemyeşil yapraklılara göre biraz daha uzun süreli güneş ışınları isterler. Yoksa pek çiçek açmazlar. Bazıları güzel kokulu, bazıları kokusuzdur.

Kış soğuklarına dayanıklılıkları

-15C derece ile -25C dereceler arasında değişir. Donmalara karşı dayanmalarını veya dayanamamalarını en çok toprağın özelliği belirler. Aynı şekilde yaz sıcaklarındaki sağlıklı gelişimlerini veya bozulmalarını yine toprağının özelliği belirliyor. Yani havanın ne kadar şiddetli sıcak olması veya ne kadar bahar havasında olması değil.

Çiçek açma zamanı

Çin karanfillerinin bazı çeşitleri ilkbahardan yaz ortasına kadar, bazı çeşitleri ilkbahar başından sonbahara kadar tekrar tekrar çiçek açarlar. Eğer yetiştirme şartları doğru değilse ve bakımına özen göstermiyorsanız yıl içinde zar zor bir veya iki defa çiçek açacaklardır.

Çin karanfili yetiştirme ve bakımı

Çin karanfilleri bildiğimiz klasik karanfillerden daha kolay yetişirler. Onlar gibi sürekli tam açık havada dışarıda yetiştirmelisiniz.

Güneş ihtiyaçlarını yaprak rengine göre düşünün. Çin karanfillerinin kütivarlarına göre yaprak renkleri değişiktir. Ne kadar yeşil, o kadar az süreli güneş (günde 2-3 saat) yeterlidir. Veya sadece sabahtan öğleye kadar güneş (zaten ideali budur). Yapraklar mavimsi-grimsi yeşil olanlar ise günde 4 – 5 saat direkt güneş almaları güzelce çiçek açmaları için yeterlidir. Yine ideali diğerlerinde olduğu gibi sabahtan öğlene kadar güneş almalarıdır. Sıcak yaz aylarında sıcak memleketlerde öğleden sonra saatlerinin güneşini yaprakları mavimsi olan Çin karanfilleri daha iyi tolere eder.

Toprak

Bahçede yere dikili Çin karanfilleri (eğer toprak felaket kötü değilse) genelde toprak seçmez, gayet güzel gelişirler. Ama toprakla biraz uğraşmanız lazım -toprak çok iyi olsa bile. Fideleri dikmeden önce toprağı derinden çapalayıp az miktar gübre karıştırın. Gübre yoksa onun yerine torf toprak da uyar. Fideleri 20cm mesafe ile dikin. Kısa zamanda coşup aradaki mesafeyi kapatırlar. Bundan başka, her yıl yılda bir defa ya sonbaharda ya da kış sonunda karanfillerinizi söküp toprağa aynı muameleyi uygulamanız lazım. Sonra fideleri tekrar dikin. Kökten ayırma yapacaksanız bu arada onu da halledersiniz. Her yıl toprağa bu işlemi aynen yapmanız gerekiyor. Bu sayede Çin karanfilleriniz siz onlara özen gösterdikçe orada ölümsüz gibi yaşar dururlar.

Sulama

Bahçede dikili olanları sulamak serin aylarda pek gerekmez. Sıcak aylarda ise toprak üst yüzey tamamen kuru olur olmaz sulayın. Saksıya dikili olanları serin aylarda toprak üst yüzeyi tamamen kurudukça, sıcak aylarda hafifçe kurudukça sulamalısınız.

Saksıda yetiştirecekseniz

Saksıda Çin karanfili her toprakta yaşayamaz. Sırf torf toprak belki yazın pek sıcak olmayan memleketlerde uygun olabilir ama çok risklidir. Sırf arazi toprağı da uymaz. Şöyle bir karışım yapmalısınız:

3 ölçü torf toprak + 1 ölçü arazi toprağı + 1 ölçü dere kumu. Bahçe, balkon ve pencere dış kenarı saksılarında bu karışımda çok iyi gelişirler. Karışım toprağı saksıya doldurmadan önce dip kısma iki-üç parmak yüksekliğinde gübreli toprak yayarsanız daha iyi olur. Sonra karışım toprağı saksıya doldurun ve fideleri dikin.

Saksı büyüklüğü 15cm derin, 15cm genişlikteki bir saksıya bir tane ya da en fazla üç tane fide dikin. Yalnız, yaşadığınız yerde yaz sıcakları fazla şiddetli oluyorsa biraz daha büyük saksı kullanın. Dikdörtgen balkon saksıları kullanacaksanız derinlik yine en az 15cm olmalıdır. İçerisine Çin karanfili fidelerini aralarında en az 8cm mesafe olacak şekilde dikin. Renk renk çiçekler bir arada çok güzel olur.

Saksı-toprak değiştirme: Yeterince büyük bir saksıya sadece bir fide dikmişseniz, ne kadar gelişim göstermiş olursa olsun iki yıl dokunmayın. Diğer durumlarda her yıl sökmek, kalabalıklaşma olmuşsa azaltmalar yapmak ve yeni toprak karışımı ile yeniden dikmek lazım. Zamanı: Deniz etkisindeki illerimizde sonbahar, karasal iklimli yerlerde ise ilkbahar başıdır.

Ayıklama, temizleme ve daldırma çalışmaları

Çin karanfillerinizi saksıda yetiştiriyorsanız her zaman tertemiz tutmaya çalışın. Zaman zaman dipten yeni sürgünler uzatırlar. Yerini ve toprağını çok sevmiş ise her zaman daima en az bir yeni sürgünün dipten yükseldiğini görürsünüz. Bunlar biraz uzadığında eğer ısı-ışık şartları uygun ise çiçek açarlar.

Solan çiçeklerini hiç bekletmeden acilen dalının tepesinden kesip atın. Çiçekleri tükenmiş dallarından sağlıksız olanları en dipten kesin. Sağlıklı olanlarını ise toprağa yatırıp dipten orta yerine kadar toprağa gömülü olmasını sağlayın. Bunlar köklenir ve ayırma zamanı geldiğinde ayırırsınız. Bu usul köklendirmeye basit daldırma yöntemiyle köklendirme denir.

Bitki besini verme

Toprağını gübrelemediyseniz ilkbahardan yaz ortasına kadar ortalama 20 günde bir çiçek amaçlı bitki besinini dozajı yarım ayarlayarak vermeniz iyi olur.

Çin karanfili fide üretimi

Birbirinden güzel çeşit çeşit Çin karanfilleri has tür değil pek çok hibritlerden ve kütivarlardan ibarettir. Bazıları hüsnüyusuf tarzında gelişim gösterir. Yani ilk yıl hiç çiçek açmaz, sadece kuvvetlice dallanıp durur. Ertesi yıl ilkbaharda mevcut olan tüm dallarından bol bol çiçeklenmeye koyulur ve yeni yan sürgün vermezler. Yaza doğru ölürler. İşte bu tip Çin karanfilleri sadece tohum ile üretilirler.

Geri kalan çoğunluk uzun ömürlüdür. Sürekli dipten yeni dallar verip dururlar. Bunları daldırma ile, kökten ayırma ile ve tohum ile çoğaltabilirsiniz.  Daldırmayı nasıl yapacağınızı yukarıda anlattım. Kökten ayırmaya gelince: Toprak değiştirme ile ilgili bölümde verdiğim bilgilerde olduğu gibi bir zamanlamayla yapacaksınız. Topraktan söktüğünüz Çin karanfillerinin dip kısmında fazlaca dallanma olmuşsa iki parçaya veya fazla kalabalıklaşma varsa üçe, dörde ayırın. Ayırırken her bir parçada en az dört dal birbirleriyle bağlantılı halde ayrılmış ve ortak kökleri ya da her birinin diplerinde yeterince kökleri olmalıdır. Daldırma usulü köklendirdiğiniz dalları tek tek kesip ayırmanızda sakınca yok. Çünkü bu dallar ana kök kaidesinden bağımsız olarak kendi köklerini toprağa salmıştır.

Tohumla Çin karanfili üretiminde tohumları kış sonunda ekmeli, güneşli yerde tutmalısınız. Fidelerin güçlü ve gürbüz gelişimleri için ⇒ fide yastığı toprağı hazırlamalısınız.

Problemleri

Birkaç yıldır bahçemde Çin karanfili yetiştiriyorum. Tek problemleri var, o da her kış sonunda söküp toprağını yeniden düzenleyerek güzelce yeniden dikmeniz gerekliliğidir. Bunu yapmadığınız takdirde gelişimleri düzensiz oluyor ve çokları kuruyup ölüyor. İki yıllık ömürlü olan çeşitleri bu kuralın dışındadır.

Saksıda yetişenler daha ciddi özen isterler. Bu sayfadaki bilgilere göre hareket ettiğiniz takdirde Çin karanfilleriniz sorunsuz gayet güzel gelişir ve çiçek açarlar.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Bahçe / Balkon Süs Bitkileri

Etiketler:

'Çin Karanfili, Dianthus chinensis' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Erkan, Ankara dedi ki:

    Kışın hangi ayda söküp hangi ayda dikmemiz gerekir?
    ***
    Sorunuzu anlamadım. Niçin kışın söküyorsunuz?

  2. Abdullah, Sinop dedi ki:

    Hüsnüyusuf ile Çin karanfilini tam olarak birbirinden ayıran nedir? İri ve seyrek çiçekli, yaprakları farklı olan çok belirgin Çin karanfilinin dışında benim hüsnüyusuf dediğim çiçek için de Çin karanfili diye ısrar edenler oluyor. Bazı süs bitkileriyle ilgili facebook sayfalarında ve forumlarda da bu konuda bir kafa karışıklığı olduğunu görüyorum.
    ***
    Çin karanfili küçük yapılıdır. Boyları 10cm ila 20cm arasında kalır. Çiçekleri ince dallar ucunda tek tek olur. Uzun ömürlüdür. Diğerinin dalları ortalama 35cm gibi uzun ve kalın, çin karanfilinin çiçeklerine çok benzeyen çiçekleri ise dalların ucunda pekçoğu bir aradır. Vazoluk kullanımı yaygındır. ve bunlar uzun ömürlü değil, bir veya iki yıllıktır. Arada gayet ciddi farklar var. Ancak bodur çeşitleri varsa çiçek açması da klasik türüne göre farklı olabilir ve o takdirde çin karanfilinden ayırt etmek kolay olmaz (gerçi ben onun bodur mini kültivarları olduğunu hiç görmedim bilmiyorum). Kendi sayfasına da bakın: https://azbitki.com/dianthus-barbatus-husnuyusuf-cicegi

  3. Abdullah, Sinop dedi ki:

    Cevabınız için çok teşekkür ederim.Sizin tarifinize göre benim bahsettiğim çiçek hüsnüyusufa uyuyor. Bir de İzmir karanfili diyenler vardı. Site formatı uygun olsaydı da keşke resmini gösterebilseydim.
    ***
    Görmem önemli değil. En azından klasik Çin karanfili olmadığı anlaşıldı. Ama sanıyorum klasik hüsnüyusuf da değil, çünkü onlar sadece ilkbaharda çiçek açıyor. Şimdi tam bugünler yeni dallar köklendirmek için uygun bir zaman. Bir iki dalını en dipten ayırıp alarak başka yerde köklendirmeye çalışın. Bu ayırdığınız dalların tepelerinde tomurcuk varsa onları koparın. Çin karanfili ve benzerlerinin diğer üretim yolları yukarıda yazılı.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.