Myrica Rubra

Çin çileği veya Çin koca yemişi (Myrica rubra) kışın yapraklarını dökmeyen, 10 – 20 metre yüksekliğe ulaşan bir ağaçtır. Myricaceae famiyasına mensuptur. Ana vatanı güney Asya, özellikle güney Çin bölgesidir. Meyve iriliği, rengi ve olgunlaşma süreci farklı olan birkaç kültivarı var.

Meyvesi Çin ve çevresinde binlerce yıldır oldukça fazla sevilir ve çok para getirdiği için ticari değeri yüksektir. Meyvesi önemli olmayan Myrica Rubra kültivarları parklarda, bahçelerde süs ağacı olarak kullanılır.

Çin çileği, Myrica Rubra

Çin çileği, Myrica Rubra

Yurdumuzda bulunan, bu bitkinin meyvelerine benzer meyveler veren kocayemiş ve andarhane tamamıyla farklı türlerdir. Yani Çin çileği ile hiçbir alakaları, akrabalıkları yoktur.

Myrica rubra yani çin çilek ağacı ‘Dioecious’ bitkilerdendir. Yani ağaçlar ya erkek ya dişidir. Erkek ağaçlardaki çiçeklerin polenleri dişi ağaçların çiçeklerine genellikle rüzgârla ulaşır. Ve bu sayede dişi ağaçlar meyve verir.

Meyvesinin kalitesi ve sağlığa faydaları

Avrupa’da Yumberry adı ile Çin çileğinin meyve suyu satarlar. Çin çileği meyvelerinde doğal olarak şeker ve çeşitli doğal meyve asitleri olduğu için çok güzel lezzettedir. Vitaminlerce ve minerallerce zengindir. En çok C vitamini içerir. Lezzetli meyveleri çiğ olarak yendiği gibi meyve suyu, reçel, şekerlemeler ve alkollü içki yapımına da uygundur. Yüksek tansiyona, kalbe, mide rahatsızlıklarına, kolesterole iyidir. Görmeyi keskinleştirir. Hem katarakt oluşmasını önler. Daha birçok faydaları vardır.

Çin çileği yetişeceği bölge özellikleri

Subtropikal kuşak bitkisi olan Çin çileği nemli hava ve asitli toprak istiyor (pH 4 – 5). Az asitli toprakları da tolere eder (pH 6 – 6,5). Kışın en fazla -10C derece soğuğa dayanır. Yazın 35 dereceden fazla sıcağa dayanamaz. Kışın don olaylarının sık ve yoğun olduğu yerlerde kışın hayatta kalsa bile iyi bir verim beklemeyin. Güneşli, açıklık yerleri sever. Büyük ağaçların altı uygun değildir.

Dikeceğiniz toprak humusça zengin değilse toprağa leonardit karıştırmanız çok iyi olur.

Yıllık yağış miktarı ve aylara göre yağışların dağılımı meyve kalitesinde ve verimliliğinde önemlidir. Yıllık ortalama 1300-1700 mm civarlarında yağış yeterlidir. İlkbahar aylarında ise ayda 160 mm’den az olmamalıdır. Yoksa meyvelerde kalite ve verim düşer.

Yağışlar gibi havanın yüksek nemliliği de büyük önem taşıyor. Zira düşük nemli hava bu bitkinin çiçeklerinin polenleşmesinde elverişli olamıyor.

Yurdumuzda Çin Çileği üretimi

Çin çileği ağacı

Çin çileği ağacı

Yukarıda anlattığım gereksinimlerine göre, Orta ve Doğu Karadeniz bölgemiz için oldukça uygun bir bitkidir. Zaten Türkiye’de ticari maksatla Çin Çileği yetiştiriciliğine Orta Karadeniz bölgesinde Tosya’da dışarıdan getirilen Myrica Rubra fidanları dikilerek başladılar (2009-2010). Oysa Giresun, Ordu, Trabzon ve Rize’ye daha uygundur. Yüksek ve iç kesimlerde sert kışlar verimi düşürebilir.

Budama

Meyveler bir yaşındaki dallarda olduğu için budamada dikkatli olmalısınız. Uzayıp gitmesine izin vermezseniz fındık gibi çalı şeklinde yetiştirmeniz mümkündür. Böylece meyve toplamanız çok kolay olur.

Çin çileği çoğaltma, üretim yolları

1- » Yarı olgun dal çeliği: Zamanı Çin çileği için temmuz – ağustos aylarıdır. Çelikler topuklu olmalıdır. Yani bir daldan çıkmış bir yan dalını, bağlı olduğu dala birleştiği yerden, o dalın dış kabuğu ile almalısınız. Çelik uzunluğu 8cm kadar olacak.

2- » Olgun dal çeliği: Kasım aralık aylarında yapın.

3- » Daldırma: Basit daldırma metoduna ilkbaharda başlayın. Sonra sonbaharda ayırıp istediğiniz yere dikin.

4- Tohum ile çoğaltmada tohumları sonbaharda çok hafif gömerek ekin. Kışı toprakta üşüyerek geçiren tohumlar ilkbaharda çimlenir.

5- Ayrıca kendi köklerini geliştirmiş olan kök sürgünlerini (piçlerini) kışın bitkinin uyku döneminde iken ayırmakla da çoğaltabilirsiniz.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Ağaçlar

Etiketler:

'Myrica Rubra' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Suat, Erzincan dedi ki:

    Çin koca yemişi aldım. Nasıl ekilir?
    ***
    Erzincan’da kış soğuklarına dayanabilmesi mümkün değil. Büyük bir saksıda yetiştirmeli ve her kış korunaklı bir yere almalısınız.

  2. Sedat Çelik dedi ki:

    Myrica Rubra fidesini nereden alabilirim? Bulmakta zorlanıyorum.
    ***
    Bulamazsınız çünkü yok. 14 yıl kadar önce yurt dışında fidanlarını ithal etmişlerdi (ticari yetiştiriciliğini yapacaklardı) ve medyada söz edilmişti. Bir daha ses çıkmadı. Anlaşılan başarılı olamadılar.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Ön Adınızı ve şehrinizi yazın:

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın: