Özellikleri
Yerini çok severse ve yaz boyunca pek fazla susuz kalmazsa boyu 10m’ye yaklaşabilir. Parklarda bahçelerde oya ağaçlarını genelde 2-4 metre kadar boyda görürüz. Dalları aynı oranda çevreye uzamaz ama budamalara göre şekillendirmek, dallarının çevreye daha fazla yayılmasını sağlamak mümkündür.
Yaz aylarında yaprakları küllleme vb mantar hastalıklarına çok yatkındır. İlkbaharda ilk yapraklar iyice geliştiği zaman Topas gibi bir ilaçla ilaçlayın. Genelde bu kadarı yeter. Ama rüzgarsız ve bol bitkili bahçelerde daha sonraki yeni gelişen yapraklara da ilaçlama yapmak gerekir.
Eğer eylül başından itibaren sulamayı bırakırsanız ve yağışlar köklere ulaşacak kadar şiddetli olmazsa sonbaharda susuzluk yüzünden oya ağacının yaprakları sarı, turuncumsu ve kızılımsı kahverengi gibi çok hoş renklere bürünecektir.
Kökleri toprak yüzeyinde olur. köklerden filizler çıkararak çevrede yeni oya ağaçları gelişir. Buna meydan vermemelisiniz. Kök filizlerini her gördüğünüzde gerekirse toprağı biraz kazarak o filizleri ağaç dibine veya köke bağlı olduğu yerden kesin.
Çiçek açması
Oya ağacı yazın çok sıcak olan memleketlerde daha iyi, daha bolca çiçek açar. Zamanı ise genelde temmuz sonunda önceye denk gelmez. Çoğunlukla ağustos ortası ile sonbahar başı arasında çiçek açmaya başlar. Güney illerimizde eğer ilkbaharın başından beri havalar sıcak giderse temmuz ilk yarısı gibi erkenden çiçek açmaya başlayabilir. Ve bu tkdirde, sulamalara önem verirseniz sonbahara kadar tekrar tekrar çiçeç açacaktır.
Pembe, eflatun, magenta rengi, fuşya, kırmızı, mercan rengi ve beyaz çiçek açan çeşitleri vardır.
Kış soğuklarına dayanıklılığı
-20C dereceye kadardır. Fakat -10C dereceden itibaren soğuğun bir gün gibi kesintisiz uzun sürmesine göre tüm ince dalları kurur. -20C derece ve biraz daha soğukta ise, soğuk uzun sürerse toprak dışı tüm dalları ve ana gövdesi kurur. Böyle yerlerde oya ağaçları her yıl kökten yeni dallar uzatır. Fakat buna rağmen çiçek açmasında sorun olmaz. Her kış sıfırlandığından dolayı da kökten çok dallı gelişmiş 50cm – 1,5 metre civarlarında çalı tarzında bir bitki olarak yaşar gider. -25C derece ve daha fazla soğuk olan yerlerde kışın tamamıyla ölür. Buralarda oya ağacını büyük saksılarda yetiştirmeli ve kış boyunca dışarısı kadar soğuk olmayan kapalı bir yerde dinlendirmelisiniz.
Oya ağacı yetiştirme, bakım
Oya ağacı denince külleme hastalığı akla gelir. Yetiştirmede en önce dikkate almanız gereken özelliği budur. Oya ağacı oldukça açıklık, rüzgarlı ve yaz boyunca sık sık sulanmaması gereken yerlerde sorunsuz gelişir. Ayrıca yaz boyunca havası fazlaca kuru olan memleketlerde gerçi külleme hastalığı sorunu olmaz ama yine de gözünüz üzerinde olsun.
Tam gün güneş ister. Yaz ayları şiddetli sıcak geçen yerlerde ise yarı gün güneş alan yerler daha uygundur.
Sulama
Oya ağaçları bir yere dikildikten sonra iki yılı atlatınca artık susuzluğa müthiş dayanıklı hale gelirler. Yine de yaz aylarında haftalarca susuz bırakmamakta yarar var. Sulamalarda su miktarını fazla tutun. Toprağın biraz derinlerine ulaşmalı.
Saksıda sulamayı ise yaz boyunca hiç ihmal etmeyin. Toprak üst yüzeyinde biraz kuruma fark ettiğiniz zaman sulama zamanı gelmiş demektir. Miktarı ise saksı alt deliklerinden su çıkacak kadar bol tutun.
Toprak
Bahçelere ve parklara oya ağacı toprak seçmez. Fakat saksıda yetiştirecekseniz toprak açısından o kadar uyumlu değildir. Torf toprak + arazi toprağı eşit ölçülerde karışım yaparak oya ağacını saksıya bu karışımla dikin. Süzekliği arttırmak için bir miktar iri taneli dere kumu toprağa ayrıca karıştırmanız lazım. Ayrıca saksı mümkün mertebe büyük olmalıdır.
Gübreleme bahçelerde iki-üç yılda bir yapın. Tam dibine değil dibinden yarım metre gibi uzağından çevresini çapalayın ve toprağa hayvan gübrelerinden herhangi birini katın. Saksıdaki oya ağacına ise her kış sonunda gübre verin (koyun/keçi gübresi ya da solucan gübresi). Saksı üst yüzey toprağı saksının en kenarlarından eşeleyip az miktar gübreyi eşelediğiniz çevre kısma yayın ve toprağa karıştırın. Miktarı: Örneğin 30cm çapındaki bir saksıya sadece bir yemek kaşığı miktar gübre yeter. Daha büyük saksılarda miktarı o oranda göz kararı arttırın.
Budama
Oya ağacı budama zamanı kış sonudur. İstediğiniz gibi budayabilirsiniz. Çiçek açmasını engellemez. İlkbahar boyunca yeni gelişen dallarda azaltma ve şekillendirme budamaları (eğer dallar çok fazla sık, bitişik ise) yapmanız iyi olur.
Oya ağacı çoğaltma yolları
1) Olgun dal çeliği: Kasım ayın sonunda 20 cm’lik tam olgunlaşmış birkaç dalını suyu iyi süzdüren toprak doldurulmuş saksılara gömün. 3 – 4 cm kadarı toprağın dışında kalsın. Bölgenizde kışın ağır don olayları oluyorsa korunaklı bir yerde bulundurun. Yoksa açık havada kalması daha iyi. Filizlenmeye başladıklarında güneşli bir yere alın. Saksıdan çıkarıp esas yerlerine dikinceye kadar iyi sulayın.
2) Yarı olgunlaşmış genç dal çeliği: Oya ağacının gelişim döneminde her zaman yapılabilir. En iyi zaman haziran ayıdır. Dalları suyu çok iyi süzdüren havadar bir toprağa dikin. Direkt güneşten koruyun. Sık sık üstülerine su püskürtün. En geç bir ay içinde köklenirler. Yeni yapraklar çıkarmaya başladıktan sonra yavaş yavaş güneşe alıştırın.
3) Havai daldırma ile de çoğaltılabilir.
4) Dipten çıkan sürgünler gerçi ilk görüldüklerinde yok edilmeleri gerekir. Ama birkaçını çoğaltmada kullanmak için bırakın büyüsünler. Sonbahar sonunda en diplerinden kesip alın ve uygun yerlere dikin. İlkbaharda güzelce gelişime devam ederler.
5) Tohumla çoğaltmada, tohumları kış sonunda son don olayından önce ekmelisiniz.
6) Fidan toplama: Oya ağacının solmuş çiçeklerini kesip atmayı herkes ihmal eder. Böylece tohum oluşur ve tohumlar çevreye dökülür. Sonraki yaz oya ağacının çevresinde birkaç küçük fidan oluşmuş olduğunu görürsünüz. Bunları söküp alabilirsiniz.
Problemleri
Yukarıda oya ağaçlarının külleme hastalığına yatkın olduğunu ve çözümünü de anlatmıştım. Aslında daha ciddi problemi yaprak bitleridir. Yaprakları tahrip eder dururlar. Hasar görmüş yapraklardan sürekli öz su sızar. Yapraklar yapış yapış olur. Bu yüzden de çeşitli mantar hastalıkları yaprakları büsbütün mahveder ve yaprakların zamansız dökülmelerine sebep olurlar. Yaprak bitleri oya ağaçlarına o kadar çok zarar verirler ki çiçek tomurcukları henüz oluşum aşamasındayken büyük zarar görür ve kururlar. Bitlenmiş bir oya ağacı ya çok az çiçek açar ya da hiç çiçek açmaz. Onun için ilkbahardan itibaren yaprakları sürekli kontrol etmelisiniz. Bitlenme farkedince hemen ilaçlamalısınız. Bitlenme ve külleme hastalığından başka oya ağaçları sorunsuz, güzel ağaçlardır.
Oya ağacı Ankara’da yetişir mi? Güneş alan ve rüzgarlı bir yere dikmek istiyorum.
***
Eğer merkezdeyseniz yani yüksek rakım ilçelerinden bir yerde değilseniz olur diye düşünüyorum.
Saksıda oya ağacım var. Yaprak uçları kahverengileşip kuruyor. Fidanı geçen yıl almıştık. Oldukça güzel büyüdü. Yaz başında külleme oldu. İlaçladım. Küllemeden dolayı ilkinki o gür yapraklar gitti. Şimdi tomurcuklar çiçekleniyor ancak şöyle gür ve yeşilli bir görüntüsü yok. Neyi yanlış yapıyorum acaba?
***
Hatanız ilaçlama yapmayıp külleme hastalığının gelmesini beklemeniz. Oya ağaçları geniş şehir meydanları gibi büyük açıklık yerler hariç diğer her yerde illa külleme hastalığına tutulur. Ve mutlaka hastalık başlamadan önce ilaçlanması gerekir. Sonra ağustos sonuna kadar 20 günde bir defa ilaçlamayı tekrarlamak iyi olur. Şimdilik yapılacak bir şey yok. Gelecek yıl oya ağacınız için bunlara dikkat edersiniz.
Herhangi bir oya ağacının dibinden değil de dalından direkt toprağa ektiğimizde ve bol suladığımızda yetişir mi?
***
Bu usul sonbahar sonunda yapılır. Dal en fazla iki yıllık olmalıdır. Kumlu bir toprağa dikin. Dışarıda güneşli bir yerde dursun. Eğer direkt bahçeye kalıcı yerine dikecekseniz önce orayı derinden çapalayıp bolca dere kumu ile toprağı harmanlayın. Dalı sonra dikip sulayın. Saksıda veya bahçe zemininde farketmez, kış boyunca susuz bırakmayın. İlkbaharda hem köklenmeye hem filizlenmeye başlar. İlkbahar filizlenmesi geç başlayabilir. Tutmadı diye düşünmeyin. Mayıs sonuna kadar bekleyin.
Oya ağacı Diyarbakır’da yetişir mi?
***
Evet. İlk iki yılında kış aylarında iyi koruyun. Daha sonra gerekmez. Bazen -20C gibi soğuk olursa (2007’den beri olmamış gerçi ama artık hiç olmayacak anlamına gelmez) o zaman tüm dalları kurur. İlkbaharda dipten kuvvetlice ve hızlıca sürgünler uzatarak en geç yaz sonunda mutlaka bol bol çiçek açar. Yani bütün bu çerçevede düşünürseniz Diyarbakır’da kesinlikle yetişir. İlk iki yıl kış aylarında dibine 25cm yüksekliğinde saman+toprak karışımı yaymak ve dalları kartonlarla sarmak gibi şekilde koruyun.
Küllemeye karşı hangi ilacı kullanmalıyım?
***
Topas adlı ilaç birebir etkili ve hem kullanımı kolay.
Muğla Gökova’da yetişir mi? Toprak çakıllı, geçirgen. Yazın su az..
***
İlk iki yıl yaz boyunca susuz hiç bırakmamanız lazım. Bu şartlarla olur.
1×1 derinliği 1,5mt olan saksıda yetistir mi? Kök durumu nasıl gelişir?
***
Büyük saksılarda elbette olur. 1,5 metre derinlik saksı için çok fazla. O kadar devasa boyutlarda saksıya gerek yok. 40cmX40cm saksı yeter. Kökleri normal.
Oya ağacında yaprak bitine karşı hangi ilaç kullanılmalı?
***
Fark etmez. Tarım ilaçları satılan yere gidin. Ağaçta yaprak biti için ilaç sorun.
Geçen yıl 3 adet oya ağacı almıştım. Büyük saksılara diktim. Bir kış geçti fakat kıştan sonra dalları kupkuru bir dal şeklinde. Haziran olmasına rağmen hiç bir yeşillenme ve çiçeklenme yok. Acaba kurudu mu? Daha yeşerme ihtimali olabilir mi?
***
Büyük bir ihtimalle ölmüşlerdir. Didim’de çevremde gördüğüm kadarıyla ilkbaharda filizlenmeleri çoğunluk bitkiler gibi. Yani fazla erken değil, geç hiç değil. Sizinkiler bu kadar geciktilerse ölmüş olma ihtimalleri yüksek. Eğer sürekli dışarıda kaldılarsa kışın donup ölmüşlerdir. Saksıda olunca soğuğa daha hassas olurlar. İsterseniz toprak hizasından 6-7cm toprağı eşeleyin ve ana gövdenin toprak altı kısmını tırnağınızla kazıyarak kontrol edin. Yeşil-beyaz ve sağlıklı görünümlü doku ile karşılaşırsanız ölmemiştir. Eğer öyle ise dibe yakın yerinden kesin ve güneşli yerde tutun. Temmuza kadar filizlenip hızlıca dallar yükselir.
Oyalarım 2 yıllık ve 50cm büyüklüğünde. Yapraklarının uç kısımları (yaprağın %50’si) kıvrılıp kahverengileşiyor. 2 günde bir 10 dak. damlama ile sulanıyor. Sorun ne olabilir? Nem ölçme çubukları işe yarıyor mu? Nem oranı ne olduğunda sulama yapmak gerekir?
***
Nem ölçme çubuklarına hiç gerek yok. Oya ağacının yaprakları külleme, pas vesaire mildiyö mantar hastalıklarına yatkındır. Ancak çok fazla açıklık, bütün gün güneşli ve az bitkili yerlerde bu hastalıklardan etkilenmez. Topas adlı ilaçtan kullanmaktan başka çözüm yok. Ben de Didm’deyim. Bu yıl ilaçlamayı geciktirdim. Bir buçuk ay önce fırsat bulup ilaçladığımda hastalık başlamıştı. İlaç etkisiyle durdu ama durum pek iyi değil. İlkbaharda ilk yapraklar biraz belirginleştiğinde ilk ilaçlamayı yapmak lazım. Ondan sonra ortalama 20 günde bir, çiçek tomurcukları ortaya çıkana kadar ilaçlamaya devam etmek gerekiyor. Ayrıca oya ağacı yapraklarına bitki bitleri de musallat olur. Yine bolca yeşillikli olan bahçelerde bu kaçınılmazdır. Bitki bitlerinin tahribatını mantar hastalıkları takip eder. Eğer bitlenme yoksa sadece mantar ilacı (Topas), bitlenme var ise hem mantar ilacı hem yaprak bitlerina karşı ilaç kullanmalısınız.
Oya ağacı alıp bağ evine dikmek istiyorum. Erbaa mevsim olarak uygunmudur? Bağımız doğmasından batmasına kadar güneş alıyor. İlaçlamayı düzenli yapmam gerekiyor mu?
***
Orada kış soğuklarına dayanır mı bilmiyorum. İlaçlamaya gelince, orada üzümlere yaprak mantar hastalıklarına karşı ilaçlama hiç gerekmiyorsa oya ağacına da gerekmez. Yoksa ilaçlama 20 gün aralıklarla gerekir. Sonuncusu çiçek tomurcukları belirdiği zaman olacak.
Oya ağacı yılda bir kere mi çiçek açar? Yani ilk açtığı çiçekler döküldükten sonra yaz boyunca tekrar açar mı?
***
Genel olarak hayır. Zaten bir hayli geç tomurcuklanır. Yetiştirildiği yerin iklim şartlarına göre genelde yaz ortası ve yaz sonu döneminde çiçek açıyorlar. Dolayısıyla sorunuz yanlış. Ama eğer şimdi bugünlerde çiçekli halde almışsanız ve şimdi çiçeklerini döktü ise serada yetiştirilmiş demektir. Bu durumda susuz bırakmadığınız takdirde yeni filizler verir. Yeni kısa yan dallar uzatır ve onlar kısa sürede tomurcuk verir. Didim’de benim ve komşumun bahçelerimizdeki oya ağaçlarımız henüz yeni tomurcuklandılar. Çiçek açmaları 15-20 günü bulur sanıyorum. Yıllardır böyle. Oya ağaçları baharda çiçek açmaya başlamıyor. Bazen kış sonunda havalar sıcak giderse haziran ortası ve sonu gibi çiçek açabiliyorlar ama nadiren böyle oluyor. Erken çiçek açarsa düzenli sulamak lazım ki yeni dallar uzatsın ve tekrar yeni tomurcuklar versin.
Yetişkin bir ağacım var. Budamanın nasıl yapılacağını bilmiyorum. Şu anda dallar çiçekli. Sonbahar sonunda budama işi çiçekler kuruduktan sonra mı yapılacak? Budama daha önce çiçek açmış ince dallarda mı yapılacak?
***
Oya ağacı en ağır budamaları bile kaldırır ve budamadan sonra yazın illa çiçek açar. Normalde kışın don olayları olan yerlerde kış sonunda, ama don olaylarının olmadığı veya çok hafif belli belirsiz geçtiği yerlerde ise sonbahar sonu/kış başı döneminde yapılmalıdır. Bir de gücüne güç katmaya yarayacak tip budama var. Sonbaharın sonunda (aralık ayının başı gibi) tüm dallar uçlarından budanır. Bundan sonra kesik yerler soğuktan etkilenir. Ağacın bünyesi ince dallardaki birikimleri geri çekip depolar. Kış sonunda tüm ince dalları budarsınız. Veya daha fazla budama yapabilirsiniz. İlkbaharda çok güçlü bir şekilde yeni dallanmalar başlar. Yazın daha fazla çiçek açacaktır.
Bahçede 10-12 oya ağacı var. Son 4 senedir hastalanıyor. Çevremize yüksek binalar yapıldığı için eskisi gibi esinti yok. Bizde küllenme, mantar ve bitlenme var. ilk 5 sene önce bitlenme oldu sanıyorum ama o zaman anlamadık. Çok güzel çiçekleri vardı ama yapraklar yapış yapış kötü olmaya başlamıştı ve altındaki banka sürekli bu yapış yapış sıvı sızıyordu. Ertesi sene büsbütün kötü oldu. Hatamız topası 20 günde bir kullanmamamız olduğunu anladım. Ama durum çok kötü budama falan da yapmıştık. Hem bit hem mantar hem de küllenme var. Bir de karınca istilası. Ne yapmamız gerekir? 1 aydır topas kullanıyoruz ama mantarlar sürekli artıyor. Köklerden dallar çıkmış acaba onları mı büyütsek?
***
Yerden yeni yükselenleri büyütseniz, güzelim ağaçları yok etseniz bile o yeni fidanlarda da kesinlikle aynı şeyler olacak. Sizin en büyük hatanız bitlenmelere karşı ilaç yapmamanız. Topas mantar hastalıklarına etkilidir ve bir defa ilaçlarsanız, ilaçladıktan sonra yeni yapraklar çıkmazsa bir daha bu yıl için ilaçlama gerekmez. Ama yepyeni yapraklar çıktıkça onları da ilaçlamanız gerekir. Esas tehlike yaprak bitleri. Bakın bunlar yaprakları tahrip ediyor. Bu yüzden öz su sızıntısı olup yapraklar yapış yapış oluyor. Bu sefer bakterileşme başlar. Bakterileşmeyi ise başka mantar hastalıkları takip eder.
Esasen yaprak bitlerine karşı ortalama 20 günde bir ilaçlama yapmalısınız. Topas ise, ilkbaharda ilk yapraklar tam geliştikleri zaman bir defa yapmak yeterli. Sonra, yeni gelişimler hızla devam ederse yine topas kullanırsınız ama en önemlisi ilkidir. Mesela ben bu yıl oya ağacıma ilkbaharda bir defa Topas ilaçlaması yaptım ve şimdiye kadar bir daha gerekmedi. Bitlenme ise şansıma yok neyse ki.
Bitlenme için ne yapmalıyız hangi ilacı tavsiye edersiniz? Şimdi yapmamızın bir faydası olur mu? Seneye nisanda topaz ile birlikte bit ilacını da kullanalım mı?
***
Şimdi artık gerekmez. İş işten geçmiş. Suluyorsanız sulamayı da bırakın. Gelecek sene filizler yeni çıkarken bit ilaçlaması yapın. 20 günde bir tekrarlayın. İlk yapraklar biraz geliştiği zaman topas ilaçlaması yapın. Onu da yeni gelişimler oldukça tekrarlayın. Daha önce dediğim gibi. Bit ilacına gelince zirai mücadele ilaçları satan yerlerde ağaçlardaki yaprak bitleri için küçük pakette toz halde ucuza satılan bir ilaç var. 15-20 lira gibi bir şey. Dükkanda sorun. Onların tavsiyesine göre suya karıştırıp kullanın. Fısfıslama aleti de satın almanız lazım.
Daha önce cevapladığınız sorulara dayanarak biraz kafam karıştı. Bit ilacı ve topas farklı şeyler mi? Diğer sorum oya ağacı için değil. Şeftali ve limon ağaçlarımın yapraklarında delikler var. Bir böcek yiyor. Yapraklar çok sağlıksız ve meyve vermiyor. Meyvelerini yiyeceğimiz için organik bir ilaçlama nasıl yapabilirim?
***
Topas sadece yapraklardaki mantar hastalıkları içindir. Bitki bitleri için değildir. Oya ağacınızda yaprak biti olursa acilen, ona göre farklı ilaç kullanmak gerekir. Diğer sorunuz için şu anda bilgim yok. Onu zirai mücadele ilaçları satan yerlere danışmalısınız. Şeftali buraların ikliminde aşırı bir şekilde bitleniyor. Ben Didim’de bahçeme iki fidan dikmiştim ama mücadele için başa çıkamadım. Biri zaten aşırı bitlenmeye dayanamadı, öldü. Diğerini ben yok etmek zorunda kaldım. Limonların yapraklarında çok mini bitlerin zararı söz konusudur. Sadece yaz sıcakları başladıktan itibaren yeni gelişen yapraklarda oluyor. Yapraklar parlak, eğri büğrü bozuk oluyor. Yer yer kuruma gibi yırtılma gibi şekiller olur. serin aylarda yeni gelişen yapraklar tam sağlıklı gelişiyor. 6-7 yıllık gözlemlerime göre yaz yapraklarındaki kusurların meyve verimine hiç kötü etkisi yok. Yanlış bakım yüzünden verim bir yıl iyi, bir yıl kötü olur. Doğru bakım için sayfasını okumalısınız: Limon (Citrus limon) ağacı bakımında incelikler
Çelikle çoğaltmada aynı yere 4 farklı renk çelik ekme konusunda görüşünüzü alabilir miyim?
***
Galiba aynı yerde dört farklı oya ağacını dip dibe büyütme hakkında sordunuz. Hiç iyi olmaz. Dallar, yapraklar iç içe gelişir ve yoğun yapraklarla birbirlerinin gelişimine engel olurlar. Ayrıca böylesi bir gelişimin sonucu sık yapraklar arasında çok fazla yaprak bitleri olur ve bunu mantar hastalıkları takip eder. Bu fidanlar fazla yaşamaz. Çünkü oya ağacının özelliği yaprak bitlerinin dadanması ve mantar hastalıklarının da eksik olmamasıdır. Onun için hem açıklık yerlerde hem de ağaçlar en az 3 metre mesafeli dikilmelidir.
Tohumla çoğaltmanın toprağı nasıl olmalı? Leonardit, hayvan gübresi, deniz kumu karıştırılmalı mı? Tohumlar ne kadar derine gömülmeli?
***
Hiçbir şey karıştırmayın. Sade yapılı, fazla killi olmayan, gübresiz toprağa 3cm kadar gömün. Kışı soğukta geçirdikten sonra ilkbaharda tohumlar çimlenir. Deniz kumu hiçbir şekilde kullanmayın.
1 ay önce diktiğim oya fidanın yerini şimdi değiştirebilir miyim?
***
Hayır kış sonunu bekleyin.
Beyaz sineklerden kurtulamıyor. Ağacın kabukları soyulmaya başladı. Bugün budadım ve ilaçladım sadece dal kaldı. İlkbaharda yine böceklenmesin diye hazırlık ne yapmam lazım?
***
Oya ağacı kalabalık bitkiler olan bahçelere hiç uygun değil. Rüzgarsız yerlere de uygun değil. Bu şartlarda olacaksa oya ağacından vazgeçmeniz daha iyidir. Veya hem yaprak bitleri için hem de ayrıca mantar hastalıkları için ilaçlamalar şart. Dallarda kabukların soyulması doğal özelliğidir. Budamakla ciddi hata yapmışsınız. Çünkü hiç zamanı değil. İlaçlama yeterli olurdu. Hatta yılın bu zamanında artık ilaçlama bile gerekmez. Budamayı sonbahar sonundan kış sonuna kadarki dönemde yapmanız gerekirdi. Gelecek ilkbaharda filizlenmeler başlar başlamaz yaprak bitleri için tüm dalları ilaçlayın. 15 günde bir defa, haziran sonuna kadar tekrarlayın. Yaprak mantar hastalığına karşı ise ilkbaharda ilk yapraklar tam gelişmiş oldukları zaman ilaçlama yapacaksınız. Daha sonra yeni yapraklar çıkıp onların gelişimleri tamamlandığı zaman tekrar mantar hastalığı ilaçlaması yapmanız iyi olur. Daha sonra pek gerekmez ama daima gözünüz üzerinde olsun. Çevresindeki bitkileri yok etmeniz ayrıca önemlidir. Oya ağacının her yönden en az 3 metre çevresi tamamen boş ve sulanmayan bölge olmalıdır. Sadece kendisini gerektiği zaman sulayın. Bu tavsiyelerim çok bitkili ve rüzgarsız bahçeler için kesinlikle gereklidir.
Oya ağacımın yeri son 3 senede 2 kez değişti. Külleme hastalığı her sene oluyordu. Bu sene de oldu. İlaç aldım ve ilaçladım. Bununla birlikte yapraklara bakır oksiklorür kullanabilir miyim? Faydası olur mu? Bir de budadığım dallar güçlü çıkmıyor. Ağacın gövdesi de kalınlaşmıyor. Bunun için ne yapabilirim?
***
Bahsettiğiniz madde hakkında hiçbir bilgim yok. Ben topas adlı ilaçtan kullanıyorum. Hem tam etkili oluyor hem de yapraklara hiçbir zararı yok. Güçlü gelişmesi için ilaçlamaları hastalık görülmeden önce yapmalı ve yaz boyunca susuz bırakmamalısınız. Ayrıca sulak yerlerde oya ağacına yaprak bitleri de fena musallat olur. Bitlenme olursa acilen ilaçlamalısınız. Yoksa bunlar ağacı fena halde güçten düşürür.
Oya ağacı maksimum kaç derece sıcağa dayanır? Burada 50 derece olduğu zaman olur büyük beton saksıda yetiştirmek istiyorum.
***
Sokaklardaki ısı gösterici cihazlara aldanmayın. Bazen 65-70C dereceyi bile gösteriyor. Yaz aylarında 50C kadar sıcak oluyorsa her yaz sadece en sağlıklı, bünyesi en dirençli insanlar hayatta kalır, diğerlerinin çoğunluğu ölürdü. Her ne ise, oya ağacı şiddetli sıcak memleketlere uygundur ama o kadar sıcakta saksıda yetiştirecekseniz çok zor bir iş. Hele beton saksı hepten sakat. Devasa boyutta çömlek saksı veya tahta saksı iyidir. Toprağının çok özel hazırlanmış olması şart. Zira yüksek sıcakta toprak dengeleri diğer yerlerden kat kat daha önemlidir. En küçük bir kusur olmamalıdır. Süzekliği, serinliği, pH derecesi, EC derecesi, bitkilere gereken makro ve mikro elementlerin toprakta eksiksiz yeterli miktarda olmaları lazım. Sıcak memleketlerde bunlara çok ciddi önem vermek zorunludur. Bir de yaprak bitleri problemi var ki bu halledilmesi en kolay problemdir.
Açık alana oya tohumu atmak istiyorum. Nasıl atmalıyım bilgi verir misiniz? Bir gün öncesi suda bekleteli miyim?
***
Oya ağacını mevsimlik kısa ömürlü park/bahçe bitkileri gibi yetiştiremezsiniz. O şekilde olmaz. Fidanları tek tek özel bakımla büyütmeli ve sonra parklara bahçelere ekmelisiniz. Bunlar ağaç. Tohumdan kolayca büyümezler.
Oya ağacımı alalı üç yıl oldu hala çiçek açmadı. kapalı balkonda saksıda. Balkonun camlarını yazın açıyorum havadar yani. Doğu cephesi sabah güneşini öğlene kadar alıyor. Yaz kış yeşil sağlıklı yaprakları var ama bir tanecik çiçek yok. Sıvı gübre verdim hayvan gübresi verdim yok. Nasıl çiçek açtırabilirim?
***
Belki bu sefer çiçek açar. Şimdilik çok erken. Dün bahçemdeki oya ağacımı ilaçlarken kontrol ettim: henüz hiçbir tomurcuklanma yok ama her yıl kesinlikle çiçek açıyor. Sizinki bu yıl da çiçek açmazsa belki kışın üşümediği için çiçek açmıyordur (yaprakları sizin balkonda kışın da yeşil kalıyormuş ki bu iyi bir şey değil). Mesela Didim’de kışın pek ciddi soğuklar olmaz ama buna rağmen oya ağaçları burada kışın yapraklarını döküyor. O halde kapalı balkonunuz kış boyu hiç soğuk olmuyor ve oya ağacınız kış soğuklaması ihtiyacını karşılayamıyor. Yine de kesin bir şey yok ama bu yaz ağustosa kadar tomurcuklanma başlamazsa o zaman kesindir diyebiliriz.
10 yaşında iki oya ağacım var.Aralarında 5 m.mesafe var. Birisi yemyeşil, filizli uçlarında çiçek tomurcuğu var. Diğerinin ise çok az sağlıksız filizleri var. Üzerindeki yapraklar uçtan, yaprak sapına doğru kızarık. Yaprak sapına yakın kısımları sarı+yeşil renkte. Dökülmeye hazır. Sanki sonbahar gelmiş gibi. Yeşil ve sağlıklı olanın ise tepe filizlerinde küllenme gördüm. Küllenmeye karşı ilaç yaparız. Ancak diğer ağaç için geç mi kaldık? Onu nasıl kurtarabiliriz?enmesi olabiliyor. Bitlerin yüzünden yapraklarda öz su sızıntısı olur ve bu sebeple zamanla o yapraklarda mantar hastalıkları oluşur.
İlkbaharda ilk yapraklar tamamıyla olgunlaşınca külleme için ilk ilaçlamayı yapın. Hastalığın başlamasını beklemeyin. Daha sonra, sonradan yeni yapraklar gelişince tekrar ilaçlama yapın. Küllemeden başka oya ağaçlarında ayrıca çok fena yaprak bitleri olabiliyor. Yaprak bitleri için ayrıca ilaçlama yapmak duruma göre gerekebilir. Yakından kontrol etmeli, bitlenme başlamışsa ona göre uygun bir ilaçla ilaçlamalısınız. Bu yıl çok geç kaldınız ama yine de iyice kontrol edin ve gereken ilaçlamaları yapın. Gelecek yıl dikkatli olun.
Bahçemde 4 adet oya ağacı bar külleme ve mantar hastalığı oluyor sanırım yaprakları bazen bembeyaz çoğu zamanda zift gibi simsiyah oluyor. bu ilaçlamalar hangi zamanda yapılmalı? çiçek de açmıyor hele bir tanesi hiç gelişmedi.
***
Herkes bahçesine hangi bitkiyi seçmesi gerektiğini iyi bilmeli. Mesela oya ağacı çok fazlasıyla açıklık olan ve pek sulama istemeyen bahçeler içindir. Aksi takdirde düzenli ilaçlama masrafları yapmak zorundasınız. İlkbaharda ilk filizler biraz uzayıp ilk yapraklarını tam büyüttükleri zaman, tam o anda külleme hastalığı için ilaçlama yapacaksınız. Haziran sonu-temmuz başı gibi ikinci defa ilaçlama yapın. Yaz sonuna doğru çiçek tomurcukları belirirken tekrar ilaçlayın. Sonra gerekmez. Bunun dışında, fazla yeşillikli bahçelerde oya ağacı yaprak bitlerine karşı da tamamıyla savunmasızdır. Yaprak bitleri için ayrıca ilaçlama yapmanız şart. İlkbahar sonuna doğru başlayarak ortalama 20 günde bir, yaz ortasına kadar tüm bahçeyi iyice ilaçlayın. Aslında oya ağacı fazlasıyla açıklık olmayan ve iyi bakılan bahçeler için sadece baş belasıdır. Çok fazla uğraşmak ister. Bir de zaten çiçekleri için yetiştiriliyor ve çiçek açması genelde yaz sonundan önce mümkün olmaz. Uğraşmaya değmez kısacası.
Bahçemde yaklaşık 7 yıllık oya ağacım var. Diktiğim zaman hiçbir bilgim olmadığı için çam ağaçlarının altına ve başka bitkilerin olduğu yere dikmiştim.Sürekli külleme oluyor ve tomurcukları bir türlü açamıyor. Acaba oya ağacını büyük bir saksıya alıp bahçenin daha açıklık ve güneş alan bir bölümüne koysam yaşatabilir miyim? Şu anda bulunduğu yerin çok yanlış olduğunu anladım yazınızı okuduktan sonra.
***
Saksıda daha zor. Bu sefer başka problemler çıkacaktır. En iyi çözüm ilaçlamak. Ben öyle yapıyorum.
Merhaba 5 yada 6 yıllık oya ağacının yerini sonbaharda değiştirdim. İlkbaharda üzeri yaprak doku iken komşum şeker gübre de denilen beyaz boncuk şeklinde olan gübreden dibine serpmiş. O yıl tüm yaprakları kavruldu. O yılın sonbaharında tekrar yerini değiştirdim ve budadım. İki yıldır sadece dalların uçlarında çok ama çok az göz yapıp yaprak açıyor. Yaklaşık 2 metre boyunda sadece dalların uca yakın kısımlarında bazen en altta az miktarda yaprak açıyor. 2 yıldır çiçek falanda açmadı. Öldü desem yaprak açıyor ölmedi desem hiç çiçek yok. çok çok az yaprak veriyor. sizce bu ağacın durumu nedir?
***
İki defa yer değiştirip kökleri rahatsız etmek, bu sırada feci bir zehirlenme.. Yine şanslısınız ki ölmemiş. zehirlenme etkisiyle kökler tamamen işe yaramaz hale gelmiş, neredeyse tamamıyla yok gibi halde iken iki metre ağacı besleyecek halde değiller. Şimdi bu yıl muhtemelen biraz daha iyileşmeye çalışacak. Sonbahar sonuna doğru dibe yakın yerden keserek budayın. Önümüzdeki ilkbaharda yeni çıkaracağı dalları güçlüce uzayacaktır.