Özellikleri
Pittosporum tobira çit bitkisi gibi kullanımda sürekli şekilleme budamaları yapılmazsa pekçok dallarla 10m uzar. Ayrıca tüm yan dallarını kesip budamakla normal bir ağaç görünümü vermek mümkündür.
Pittosporum tobira ‘Nana’ – bodur yıldız çalısı
Kışın yapraklarını dökmez. İyi bir çit bitkisidir. Pek irileşmeyen yaprakları parlak yeşildir (genelde biraz açık yeşil). Variegata çeşidinin yaprak kenarları beyazlıdır.
Pittosporum tobira yıldız çalısı ilkbaharda erkenden beyaz çiçekler açar. Çok hoş kokuludur (1).
-12C derece hafif-orta arası şiddette don olaylarına dayanır (2). Korunaklı yerlerde -20C dereceye kadar dayanabilir. Yıldız çalısı Akdeniz iklimine neredeyse tam uyumludur. Sadece kuraklığı direnci ortadır. Yağışsız sıcak yaz mevsiminde uzun süre susuz bırakmadıkça sorun çıkmaz.
Tam gün güneşli ve yarı gün güneşli (yarı gölge) yerlere uygundur.
Pittosporum tobira ‘Nana’ – bodur yıldız çalısı
Popüler peyzaj bitkilerindendir. Sık dallı gelişir ama sinir bozucu derecede yavaş uzar. Bu yüzden genelde yarım metreden kısa görürüz. Çevreye yaydığı parlak yapraklı dallarıyla oldukça güzeldir. Görünümü Japon bonsai sanatını hatırlatır.
Pittosporum tobira ‘Nana’ yani bodur yıldız çalısı yavaş geliştiği için çit bitkisi olmaya pek uygun değildir. Ama fotoğrafta da görüldüğü gibi her yere yakışır.
Yıldız çalısı Pittosporum tobira bakımı ve üretimi
Koyu gölge hariç güneş konusunda pek seçici olmayan yıldız çalısı ve bodur kültivarı süzek ve humuslu topraklarda iyi yetişirler. Pek bakıma ihtiyaçları olmaz. Sadece yaz ayları kurak geçen yerlerde fazla susuz bırakmayın.
Rüzgarlara kapalı yerlerde pittosporum yıldız çalınızı sadece sabah-öğle arasında ve toprak iyice kurumuşsa sulayın. Çünkü kuytu yerlerde gece ıslaklığı külleme hastalığına yol açar. Bu konuda hassastır.
Budamalara son derece toleranslıdır. İstediğiniz zaman istediğiniz gibi budayıp şekillendirin. Yalnız eğer çiçeklerini görmek, koklamak istiyorsanız budama zamanını sadece çiçeklenme döneminin hemen sonrası ile sınırlı tutmalısınız.
Pittosporum tobira çelikle üretim
Yarı olgun dal çeliği yöntemiyle ama yaz sonuna doğru başlayarak pittosporum yıldız çalısının mini fidanlarını üretebilirsiniz. İlkin köklendirme toprağı kullanın. 2mm gibi ince dallarından ortalama 10cm çelikler hazırlayın. Sadece uçlarda ikişer yaprak kalsın. Uygun bir kasaya dikin, sulayın ve hava almayacak şekilde üstünü şeffaf naylonla kapatın. Direkt güneş almayan serince bir yerde hiç dokunmadan üç hafta bekletin. Bu sırada köklenirler. Sonra üstlerini açın ve sulayın. Üç hafta da böyle geçince çelikleri köklerini topraktan hiç arındırmadan çıkarın ve ilkbahara kadar kalacakları geçici küçük saksılarına fazla gübreli olmayan iyi bir toprak karışımıyla dikin. Bundan sonra biraz güneşli ama kötü hava şartlarından etkilenmeyecekleri bir yerde, pek su sıkıntısı çektirmeden bakımını yapmalısınız.
Havai köklendirmeye uygun mudur? Sanıyorum kesik yerden reçine salgılıyor. O yüzden bu duruma nasıl tepki verir merak ettim.
***
Bilmiyorum ama olabilir. Yaza doğru deneyin bence.
Yıldız çalısı gibi, özelikle yuvarlak şekil verebileceğim farklı çalı önerisi alabilir miyim sizden? Başka hangi bitkiler bahçe peyzajında yaz kış yeşil kalacak grupta tercih edilebilir?
***
Galiba birbirlerine belirli uzaklıklarda öbek görünümlü olmaya uygun türlere ihtiyacınız var. İsteğinize fazlasıyla uygun, hatta hiçbir bakım istemeyen, yazın kızgın güneş altında aylarca tek damla su istemeyen bir tür bu civarların doğal bitki örtüsü arasında yer alan sakız ağacıdır. Didim’de çok yerde var. Nedense bunu süs bitkisi olarak değerlendirmeyi düşünen kimse görmedim. Halbuki muhteşem bir şey. Kasım ayından itibaren kış boyunca doğal arazilerden söküp alabilirsiniz. Benim bahçemde tohumları nasıl geldiyse kendiliğinde çıktı. Şimşir tarzı bir hal aldı. Bu arada, şimşir de amacınıza tam uygundur. Ayrıca lavanta var. Meksika petunyasının bodur kalan ve çok sık dallanan pembe çiçeklisini düşünebilirsiniz. Testere çiçeği buraların iklimine dört dörtlük uygun bir tür. Dipten yavruluyor ve 2-3 yıl içinde çoğalmış olarak birkaçı bir arada kendiliğinde yuvarlak şekil alır (ortalama olarak 40cm çap, 40cm yükseklik). Ve son olarak biberiye. Şu an için aklıma bunlar geldi.
Yerini değiştirmek istediğim yıldız çalım var. Dibinden köküyle kaldırıp yeni yere diksem kurutur muyum sizce? çelikten çoğaltıp beklemek istemiyorum.
***
Kökleri topraktan fazla ayırmadan sökerseniz kurumaz. Ama sakın şimdi yapmayın. Havaların iyice serinlemesini bekleyin. Buralarda ekim ayının ortasından itibaren uygun bir zaman. Kasım sonu belki daha iyi olur.
Yaprakları sararma oluştu diğer yapraklara dağılıp çoğalıyor ne yapmalıyım?
***
Toprakla ilgili bir problem vardır. Bahçeye dikili ise dibini, çevresini çapalayın ve kendi haline bırakın. Kış yağmurlarıyla sorun düzelir. Ama saksıda ise toprağını değiştirin.
Aynı yerden 5 tane yıldız çalısı almıştık. Yaklaşık aynı büyüklüktelerdi. Üzerinden iki yıl geçti. İkisi toparlak olmasına rağmen üçü yayılmaya başladı. Üstünden bir şey geçmişçesine sündü. Hiçbirini kesmedik. Türleri mi farklı acaba? Başka bir sebep olabilir mi?
***
Sorunuzdan net bir şey anlamak mümkün değil. Anladığım kadarıyla iki yıl geçtikten sonra şimdi birden bire dalları cansızlaşmış, yerlere yatmış. Ani bir ölüm gerçekleşmiş. Eğer durum öyle ise: Sizin toprağınızla ve gübrelemelerle ilgili bir problem söz konusu. Kökleri aniden yanmış ve çürümüş. Bu problem bazen (toprağın özelliğine göre) toprak güneşten ısındığı saatlerde sulamaktan dolayı da olabiliyor.
Halen canlılar sadece ikisi tam bir yıldız çalışı formunda diğerleri yer örtücü bitkilere benzedi. Yaprakları yeşil ve canlı.
***
Esas tür güçlüce uzar. Çit bitkisi yapmaya tam uygundur ve düzenli budamalar ister. Bodur kültivarları çit bitkisi olmaya uygun değil: genelde yarım metreye varmaz, sürekli yan dallar vererek yer örtücü gibi derli toplu durur. Bodurları yıllardır her yerde boyları genelde 35-40cm kadar görüyorum. Sizin o ikisi belki bodur tiplerdendir.
Bahçemde 8/10 mt uzunluğunda sık aralarla sıra sıra ile dikilmiş. 10 yaş üstü yıldız çalılarım var. Sayısını bilmiyorum. Bunların yerlerini değiştirmek, tekrar bahçe teli kenarlarına sıra sıra dikmek istiyorum. dikkat etmem gereken hususlar nedir? örneğin kaç cm ara olması gerekir? Kökleri nasıldır, ne kadar derin çukur gerekir vs.
***
Maalesef bu konuda yardımcı olamayacağım. Bunlar aslında ağaç gibi bitkilerdir. Kökleri iyice kalınlaşıp oraya iyice yerleşmişlerdir. Sökmek dozer-kepçe olmaksızın felaket zor hatta imkansız olacağı gibi, kalın kökleri bir hayli azaltmak gerekir ve bu takdirde yeni yerlerinde hayata tutunabilmeleri mümkün olmayabilir. En iyisi onları yok sayıp yeni fidanlarından edinip onları ekin. Fidanlar bodur tipten mi değil mi ona göre mesafe farklı olacak. Ayrıca amacınız çit yapmaksa mesafeler yine değişir.