Tütün cinsinin çeşitli türleri Amerika kıtalarının tropikal ve subtropikal kuşak bölgelerine aittir. Solanaceae (Patlıcangiller) familyasındandır. Bazı türleri uzun ömürlü olup büyük çalı şeklinde gelişirler. Tütüncülükte önemi olan türler ise birkaç ay ömürlüdür. Kocaman yapraklarıyla büyür, çiçek açar, tohum verir ve ölürler. Tütün birçok ülkede önemli ekonomik değer taşıyan endüstri bitkilerindendir.
Tütün yetiştiriciliği
Nicotiana tabacum kocaman yapraklar geliştirmesine rağmen yetiştiricilikte azot zengini topraklar uygun değildir. Çünkü bu durumda yapraklarda nikotin ve proteinler fazla olup sigaralık kalite düşer. Ayrıca yapraklar fazla kof yapılı gelişeceğinden dolayı kurutma işlemlerinde çürümeler baş gösterecektir. Gübrelemelerde azotlu gübreleri az tutmak gerekir. Toprak verimsiz ise, kış gübrelemesinden sonra, ürünler yetişirken ayıca takviye gübreler önemlidir.
Tütün tohumları ilkbaharda ekilir. Hızlı gelişim için ilkin çok az miktarda dap gübresi kullanmak uygundur. Sonraki takviyelerde ise mpk gübresi en uygunudur. Boyları yetiştiği yerin şartlarına göre 1m ila 2m arasında değişir.
Tütün yapraklarını hasat ederken eldiven kullanmak gerekir. Çünkü dokunduğunuzda yapışkan sıvı çıkaran tüylerle kaplıdır. Gerçi cilde zarar vermiyor, ama ellerinizi yapış yapış eder.
Dekar/ verim ilişkisi
İtalya’da az bir alanda çok fazla ürün alınır. Türkiye’de tam tersi, aynı genişlikteki bir tütün tarlasında kat kat daha az ürün alınır. Kıyaslarsak, Türkiye’de büyük araziler boş yere israf edilmektedir. Tütün (Nicotiana tabacum) yetiştiriciliğinde olduğu gibi fındıkçılıkta da aynı şekilde ilkel yöntemlerle devam ediyoruz. Oysa aynı miktar ürünü boşa harcanan toprakların çeyreğinde elde etmek mümkündür. Ve geri kalan topraklar çeşitli tarım ürünleri için değerlendirilebilir. Tarım politikalarımız maalesef potansiyel tarım gücümüzü sürekli en alt seviyelerde tutmak için adeta elinden geleni yapmakta. Düşünün, 5 dönümlük bir tarladan elde edeceğiniz ürünü 20 dönümlük tarladan elde ediyorsunuz. Onca araziyi işlemede harcanan mazota mı yanmak lazım, yoksa suya mı, yoksa toprakların değerlendirilememesine mi..
Kullanım
Tütün elbette sigara içindir, nargile içindir. Fazla söze gerek yok. Bunlar akciğer kanserine ve sonra kalp damar hastalıklarına yol açmakla insanlara en başta gelen zararlı maddelerdendirler.
Yaprak biti ilacı
Tütünden yaprak biti ilacı yapmak da mümkün ve kolaydır. Hem bunun için kullanılmamış tütün şart değil. Sigara izmaritleri de iş görür. Yarım bardak dolusu tütünü iki bardak sıcak-ılık suda 12 saat bekletin. Sonra tütünleri sıkarak, emdiği suyu süzerek çıkarın. Suyu amerikan bezinde süzün. Yani hiçbir tortusu olmayan su lazım. Yoksa püskürtme aletinizi tıkayacak, işe yaramaz hale getirecektir. Elde ettiğiniz partikülsüz, tortusuz zehirli suyu bitli yapraklara sisleme gibi püskürtün. 2-3 günde bir tekrarlamanız lazım. Çünkü bitlerin yumurtaları pek etkilenmez. Onların da çıkmalarıyla ilaçlamayı tekrarlamak gerekir. Akar ve koşnil tipi yaprak bitlerinde işe yaramazsa onlar için özel kimyasal ilaçlar bulmanız lazım.
Böcek uzaklaştırıcı
Bunun için canlı, yeşil tütün yaprakları işe yarar. Yaprakları sıkar, ellerinize öz suyunu bulaştırır ve sivrisineklerin yaklaşmaması için vücudunuza sürersiniz.
Sigara kullanımında bahsedilmeyen bir tütün tehlikesi
Nicotiana tabacum topraktan ağır metalleri almada ve yapraklarında biriktirmede usta bir bitkidir. Bir insan ne kadar çok sigara içiyorsa ona göre o ağır metallere maruz kalacaktır. İnsan sağlığı için çok büyük tehlikesi var. Bu sebeple sigaraların filtreleri iyi kalitede olmak zorunda. Ya da nargile gibi, duman önce su ile yıkanmalıdır. En iyisi sigarayı, tütünü tamamıyla bırakmaktır. Tütün bitkisinin topraktaki ağır metalleri alması, bünyesine dağıtması, sonra toprakta çürümesi sonucu o ağır metaller toprakta daha fazla dağılır ve başkalaşıma da uğrarlar. Bu açıdan, ekosistem için faydalıdır. Yani toprakta yetişip toprakta çürürlerse.
Süs bitkisi kullanımı
Aynı tür, ama hem yaprak güzelliğiyle hem güzel kokulu çiçekleriyle baskın olan çeşitleri bahçe süs bitkisi olarak kullanılır.
Oriental tütün (Türk tütünü)
Türkiye’de, Bulgaristan’da ve Yunanistan’da Nicotiana tabacum türünün biraz küçük yapraklı çeşitlerinin yetiştiriciliği yapılır. Bunlar pek sulama istemedikleri gibi şiddetli sıcaklara ve düşük neme uyumludur. Türkiye ve çevre ülkelerde genelde aynı şekilde yetiştirir, aynı şekilde hasat edip kuruturlar. Kurutmayı açık havada hava akımlarıyla yaparlar. Gerçi bu işlemler kuru kuruya bir kurutma değildir. Yapraklar deste deste demetlerle kurutulur. Böylece biraz fermantasyon gerçekleşir ve tütün en iyi kıvamını bulur. Bu usul doğu tipi usuldür ve ürün çoğunlukla sigaracılıkta değerlendirilir. Akdeniz çevresi bazı ülkelerde de oriental üretim uygulanır. Doğu tipi (oriental) tütüncülükte Türkiye dünya birincisidir. Fakat genel yetiştiricilikte 15. sırada yer alır.
İlgili diğer konular
Nicotiana alata, tütün yasemini
Sigara içme alışkanlığından nasıl kurtuluruz?