Kanayan kalpler

Tırmanıcı çalı şeklinde gelişen kanayan kalpler çiçeği Ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasındandır. Bilimsel adı Clerodendrum thomsoniae. İngilizce “bleeding heart – glory-bower” adıyla biliniyor.

Özellikleri

Ev / ofis ortamlarında kuvvetli sabah güneşi alan pencere önünde birkaç ay devamlı çiçek açması mümkündür. Çiçeği kırmızı olup aşağı yönelmiş beyaz kılıf içinden dışarı sarkar. Görüntüsü yüzünden kanayan kalpler derler (bleeding heart).

İsmi

İngilizce bleeding heart, Türkçe kanayan kalpler denmesinin nedeni çiçeği kan damlıyor görüntüsünü hatırlattığı içindir. Diğer adı kızılay çiçeğidir. Bilimsel adına (Clerodendrum thomsoniae) gelince: Yunancada cleros şans, talih anlamına gelir. Dendron ise ağaç görünümlü olduğu için.. Böylece türün cinsinin bilimsel adı Clerodendrum olmuş. Tür adı thomsoniae ise bu türü keşfedip Avrupa’da tanıtan kişinin adı ile ilgilidir. William Cooper Thomson bu bitkiye isim verirken eşi Bayan Thompson’a ithafta bulunmak istemiş.

Habitat

Anavatanı Afrika’nın batısında, Kamerun – Senegal arasında kıyı kesimleridir (Gine körfezi ve yakın bölgeler). Buralar tam tropikal bölge olmasına rağmen kasım sonundan mart ortasına kadar kuzey – kuzeydoğu yönlerinden Sahra çölü üzerinden gelen kuru ve tozlu Alize rüzgarları (yöresel adı Harmattan) kuru kış etkisi yaratır. Bu dönemde Clerodendrum Thomsoniae az yağışlara dayanmak için mücadele eder.

Isı ve hava nemliliği kıyı kersimlerinde pek düşmez. İç ve yüksek kesimlerde 3C dereceye kadar düştüğü olur. Bölgedeki bitki türlerinin bir kısmı kışın susuzluktan dolayı yapraklarını döker. Bu dönemde ağlayan kalpler sarmaşığı elverişsiz hava şartlarından dolayı bulunduğu coğrafyaya ve yükseltiye göre ya kış dinlenmesine girer ya da gelişimi yavaşlar. Ve bu sayede kökleri daha da güçlü hale gelir.

İlkbaharda yağışlarla beraber canlanır. Yaz aylarında şiddetli muson yağmurlarında su birikintilerinde kaldıkları olur ve daha da azgınca gelişirler. Yazın ikinci yarısında yaklaşık 1,5 ay süreyle yağışlar bir hayli azalır. Yaz sonunda tekrar sıklaşan yağmurlarla ağlayan kalpler sarmaşıkları yeniden coşarlar.

Kışa dayanıklılığı

Anavatanında hiç don olayları olmaz ama ağlayan kalpler çiçeği kışın sıfırın altında birkaç derece soğuğa dayanıklıdır. 8C derece altında yapraklarını döker. -2C derece ve daha fazla soğukta, soğuğun süresine ve şiddetine göre tüm dallar dibe kadar kurur. Baharda kökten yeni filizler verir.

Gelişim tarzı

Ağlayan kalpler çiçeği tam sarmaşık özelliklidir. Yeni gelişen körpe dallar uzarken temas ettiği dalları fırıl fırıl sarar. Tam bir sarmaşık tarzında yükselir. Ara sıra dip sürgünleriyle kendiliğinden çoğalır. Evlerde saksılarda genelde cüce kalır. Bir karış boyuyla bile çiçek açar. Akdeniz bölgesi bahçelerinde süzek toprakta iyi bir sulamayla boyu en fazla 5 metre uzar. Yerini severse kök sürgünleriyle çevreye yayılıp istilacı olma özelliği var. Gövdesi zamanla odunlaşır (liana tarzı sarmaşık).

Kullanım yerleri

Sarmaşık olduğu halde çardak olarak pek elverişli değildir. Bahçe kapılarının kenarlarını ve üstünü çevrelemeye uygundur. Daha çok saksılarda ev ve balkon çiçekli süs bitkisi olarak yetiştirilir. Balkonlarda asılan saksılarda sarkıcı şekilde yetiştirmeye de uygun bir bitkidir.

Kanayan kalpler çiçeğinin evde yetiştirilmesi

İç mekanlarda en sevdiği yer kuvvetli sabah güneşi ve esinti alan pencere önleridir. Güneş almadığı diğer vakitte ise gündüz boyu yeri şiddetli aydınlık olmalıdır. Isı ve ışık şartlarını elverişli tutarsanız bütün yıl çiçek açması mümkündür. Kışın aralıktan şubat sonuna kadar zar zor hayatta kalacağı kadar seyrek sulayın. Serin yer mümkünse daha iyi olur.

Toprak ve sulama

Ağır asitli olmayan ve fazla kireçli olmayan (pH 6 – 8 arası), suyu iyi süzdüren, havadar, çabuk kuruyan, besleyiciliği mükemmel toprak ister. Humuslu doğal toprak + humus katkılı poşet toprak + yanmış koyun gübresi + ince taneli ponza taşı eşit oranlarda karışım yaparsanız kanayan kalpler çiçeğine mükemmel bir toprak olur.

Sulama: Kış boyunca toprak her kupkuru olduğunda, haziran temmuz ağustos aylarında “sürekli esintiler alması şartıyla” sık sık, diğer zamanlarda üst yüzey ıslaklığını iyice yitirdikçe sulayın. Suladığınızda su saksı altındaki tabakta birikmemelidir. Bunun çaresini bulun. Haziran temmuz aylarında sık sık yıkayın.. 18C dereceden daha serin zamanlarda çok seyrek olarak, toprak sadece adam akılllı kupkuru olduğu zamanlar sulamalısınız.

Besin vermeye gelince, besleyici toprak daha iyidir. Eğer besleyici toprak mümkün değilse genel amaçlı bitki besini ya da orkide özel besini mayıstan eylül sonuna kadar her beş sulamada bir verin.

Budama

Kış dinlendirmesinin sununa doğru istediğiniz şekilde budayın. Budama ne kadar ağır olursa olsun kanayan kalpler bitkisinin çiçek açmasına kötü etkisi olmaz. Çünkü sıfırdan gelişen dallardan çiçek açıyor. Ayrıca ağustos ortalarına kadar zaman zaman gerekli gördüğünüz budamaları yapın. Yaz budamalarından amaç bitkinin yeni dallar çıkarıp tekrar tekrar çiçekler açmasını sağlamak içindir. Gerçi yaz ortasından itibaren çiçek açmaz ama yerine göre değişir.

Çoğaltılması

Kanayan kalpleri çiçeği çoğaltılmasında en verimli çoğaltma yöntemi » kök çeliğidir. Kışın 0C ile 9C derece arasında soğuk bir yerde tam bir dinlenmeye çekilmesini sağlayıp bir ay geçtikten sonra kök çeliği alın.

İlkbahar ortasında eğer yeni filizler iyice olgunlaşmışsa sert yerlerinden keserek » tepe çeliği alın. İlgili sayfadaki açıklamalara göre köklendirin.

Diğer zamanlarda olgun dalllarından ama » yarı olgun dal çeliği usulüne göre çelik alın ve köklendirin.

İlkbahar – yaz ortası arasında » Basit daldırma yönteminle kolayca kök salar.

Ayrıca kış sonundan yaz ortasına kadar dip sürgünlerini ayırarak da yenilerini yetiştirebilirsiniz.

Zararlıları

Serin mevsimlerde ikide birde sulama kökleri çürütür. Ağır killi topraklarda ve bir türlü kurumak nedir bilmeyen hazır poşet topraklarda gereksiz sulamalar kökleri çürütür.

Evlerde örümcek bitler kanayan kalpler çiçeğinin yapraklarına musallat olur. Yeni filizleri bile kuruturlar. Sık sık duş altında yıkamak gerekir. Uygun bir ilaç bulursanız daha iyi. Rüzgarsız balkonlarda beyaz sinekler dananırsa zararı büyük olur. İlk gördüğünüzde hiç vakit kaybetmeden başlayarak iki üç gün arayla birkaç defa ilaçlamalısınız.