Philodendron ‘Birkin’ ve asla dönüş meselesi

Hangi aslına dönmeden bahsediyorum?

Daha önce somatik mutasyon‘dan bahsetmiştim. Bir bitkinin verdiği bir yan dalı veya bir dip sürgünü o bitkiden farklı özellikte gelişiyorsa ve ana bitkiye göre iyi bir farklı özelliği varsa o parçayı alır, ayrıca çoğaltırlar. Bu tip sürpriz gelişimlere sport deniyor. Sonra seri üretimini yaparak satışa çıkarırlar. Fakat bazı sport bitkiler aslına dönme özelliği gösterir. Bir bakmışsınız hayatına artık kendisi olarak değil, ana bitkinin aynısı olarak devam ediyor. Bazen de yeni geliştirdiği dip sürgünlerinden bazıları ana bitkinin özelliğini gösterir. İşte aslına dönme demekle bu değişimleri kastediyorum.

Örnekler

Kendi bahçemde gördüğüm üç örneği vereyim. Her üçünün de yaprakları yeşil-beyaz karışık renkli idi. Yani variegata özellikli idiler.

1- Okbaşı çiçeği ilk yıl bir süre yeşil-beyaz geliştikten sonra artık 6 yıldan beri sırf yeşil yapraklı gelişiyor.

2- Variegata telgraf çiçeğim çok şükür kaybolmadı ama bazı sürgünleri yemyeşil gelişti. Ana tür yani Tradescantia fluminensis has türünün aynısı olarak, sırf yemyeşil yapraklı olarak hayatlarına devam ediyorlar.

3- Yine variegata olan, aslında yeşil, beyaz ve pembe renklerin karışımı üç renkli Sedum spurium çeşidi bahçemde sanıyorum şiddetli yaz sıcakları yüzünden pek güçlü gelişmiyordu. Ama düz yeşil yapraklı yeni sürgünleri sorunsuzca güçlü geliştiler. Variegata ya da üç renkli çeşidi birkaç yılda bahçemde tamamıyla kaybolup gittiler. Şimdi düz yeşil yapraklı halde hayatlarına devam etmekteler.

Değişimde ilginç bir farklılık

Bahsettiğim son iki örnek bitkinin yaprakları beyazlı iken yeşil kısımları zeytuni yeşil gibi ve oldukça açık tonda idi. Aslına döndükleri zaman yapraklar gerçek yeşil hale geldi. Zeytuni yeşil değil, düz yeşil ve koyu tonda.

Philodendron ‘Birkin’ sport özelliklidir

Aslında sport olduğuna dair kesin bir bilgiyi hiç kime bulamamış. Yani bu kültivarın kökeni meçhul. Ancak sport olduğuna dair iddialar fazlalıkta. Ve benim kendi bilgi birikimime göre de sport olduğu görüşü çok mantıklı. Bu yüzden diğer tahminleri burada hiç konu etmedim.

Bu bitkinin esas anası olan Philodendron tatei türü Araceae (arum) familyasından bir tropikal iklim kuşağı bitkisidir. Ana vatanı Güney Amerika kıtasının kuzeyidir. Brezilya’nın kuzeyi, Peru, Venezuela ve Guyana. Başlıca iki alt tür olarak kabul edilir. (2)

Philodendron tatei subsp. melanochlorum alt türün Congo adlı kültivarının red veya rojo (kırmızı) ve green (yeşil) olmak üzere iki çeşidi var. Konumuz olan Birkin kırmızı kültivardan sport olarak türemiştir.

Philodendron ‘Rojo Congo’

Birçok araştırma yaptım ama bu kültivarı nasıl oluşturduklarına dair bir bilgi bulamadım. Tahminimce Philodendron tatei subsp. melanochlorum ile Philodendron erubescens türünü melezleştirerek elde etmiş olabilirler. Ama sadece tahmin.

Görünümü Philodendron erubescens türünün dev hali gibidir. Ve onun gibi farklı şartlarda farklı şekillerde gelişim özellikleri vardır. Doğru şartlarda yetiştirince oldukça güçlü, kalın gövdeli ve sağlam gelişir. Öyle ki yarım metreye kadar desteksiz dimdik durur. Fakat boyunun uzaması yavaştır. Bunun sebebi yavaş gelişmesi değil, gövdede yaprak boğum aralarının çok kısa olmasıdır. Bu yüzden ana gövdesinin 1 metre uzaması yaklaşık 10 yılı alır. İyi bakımda yapraklar kocaman gelişir. Yaprak sapı hariç, yaprağın kendisi 40cm kadar uzun, 18cm kadar geniş olma potansiyeline sahiptir.

P. Birkin özellikleri

Anası kırmızı Congo’ya hiç benzemez. Yaprakları biraz daha küçük ve yuvarlakça olur. Hiçbir kızıllık göstermez. Sadece yeni yapraklarının geçici kılıflarında bazen kenar kırmızılıklar olur. Yapraklar yeşil üzerine pekçok beyaz çizgiler ve kırçıllılıklar ile desenlidir. Gelişimi yavaştır. Üç yıl aynı saksıda idare eder.

Adeta sport halden kurtulma çabasındadır ve herhangi bir anda hayatına Philodendron ‘Rojo Congo’ olarak devam edebilir. Bu konuda çok fazla şikayet var. Eğer ana bitkiye dönüşmesi dipten bir sürgün ile olursa kendisi kuruyup gidebilir. Ama kendi gövdesi üzerinde gelişime devam ederken yeni yaprakları Philodendron ‘Rojo Congo’ özelliğinde devam ederse bu takdirde gelişimi biraz hızlanır ve sonraki yıllarda tekrar Philodendron ‘Birkin’ haline dönebilir.

Aslına dönmemesi için neler yapabiliriz?

Bence anası daha gösterişli. Yine de değişmesini istemiyorsanız aşağıdaki dört tavsiyeme göre yetiştirin. Ama bilin ki bunlar bile kesin çözüm değil.

1- Işık yetersizliğine asla maruz kalmamalıdır. Yetiştirdiğiniz yer mutlaka çok güçlü ışıklı bir yer olmalıdır. Sabah güneşi alan doğu cephe bir odada olması daha iyidir. Pencereden 1,5 metre kadar uzakta tutun. Böylece sabah erken saatlerinde güneş alır ama öğleye doğru güneş ışınları daha güçlü olduğunda güneş ona erişmez.

2- Güneşin fazlasından koruyun. Işık yetersizliği gibi direkt güneşin bitkiyi öğle civarı saatlerde etkilemesi de aslına dönmesine sebep olur.

3- Bakımını dosdoğru yapın. İhmalci olmayın.

4- Şiddetli sıcak yaz günlerinde ve fazla soğuk kış günlerinde pencereden gelen hava akımlarına direkt olarak pek maruz kalmamalıdır.

Philodendron ‘Birkin’ yetiştirme ve bakımı

Salon, ofis vb iç mekanlara uyumluluğu tamdır. Yetiştirmede hemen hiçbir zorluğu yoktur. Hava akımlarının azlığını bile iyi tolere eder. Tek sorunu aslına dönmesidir. Yukarıda sıraladığım dört tavsiyemi ciddiye alıp gerekenleri yaparsanız aslına dönme risk en aza iner.

Toprak isteği

Her salon-ofis bitkisine tavsiye ettiğim gibi 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü ponza taşı karışımı yapın. Ponza taşı olmazsa gelişimi yavaş olur. Hatta torf toprağın özelliğine göre kök çürümesi olur. Mekanınız fazla havadar olmuyorsa karışımı 2 ölçü torf toprak + 1 ölçü ponza taşı oranlarında yapmalısınız. Aksi takdirde gerçekten çok yavaş gelişecektir.

Sulama

Toprağı uzun süre tamamıyla kupkuru kalmamalı. Yani ihmalci olmamaya çalışın. Gerçi kısa süreli ihmallerden zarar görmez. Sulamalarda mutlaka bolca su kullanın (⇒ayrıntılı bilgi).

Bitki besini

Salon bitkilerine özel hazırlanmış ÇiçekCoşturan, Vilmorin, Genta vesaire sıvı bitki besinlerinden bütün yıl sürekli olarak sadece ayda bir defa vermeye devam edin. Bitki besini genel amaçlı ya da yaprak amaçlı olsun.

Yaprak temizliği

Çok çok önemlidir. Hem gelişimin yavaşlamasını veya durmasını önler hem de göremeyeceğiniz kadar küçük ama müthiş zararlı yaprak bitlerini böylelikle gidermiş olursunuz. En az haftada bir defa yaprakların altını, üstünü ve yaprak saplarını ıslak bezle güzelce silin. Yapraklara asla su fısfıslamayın.

Philodendron ‘Birkin’ ve ‘Congo’ üretimi

Evlerde yapabileceğimiz üretimi basittir. Bir dalı kesip alın. Hatta bitki tek daldan ibaret olsa bile üst kısmı kesip aldığınızda dipten en az bir tane yeni sürgün vererek gelişimine devam edecektir. Aldığınız parçayı önce suda bekletin. Köklenme başlar başlamaz, köklerin uzamasını beklemeden acilen saksıya dikin ve sulayın.

Kaynaklar

1- Fotoğraf: Pinterest
2- Philodendron tatei subsp. melanochlorum – GBIF
3- Fotoğraf: Philodendron Rojo Congo – Nursery Nisarga