Konular
LÜTFEN DİKKAT
Burada ana konu kök çürüme, yapraklarda hastalık vb problemlerdir. Soruların da bu bağlamda olmasını rica ederim. Diğer konulardaki (bakım vb) soruları lütfen orkidenizin türüne göre kendi sayfalarına yazın:
⇒ Phalaenopsis, ⇒ Dendrobium nobile, ⇒ Cattleya, ⇒ Cymbidium, ⇒ Oncidium, ⇒ Cambria, ⇒ Miltoniopsis (hercai), ⇒ Vanda
Aşağıdaki kök çürüme vs sorunları ve çözümleri ağırlıklı olarak Phalaenopsis orkideleri çerçevesinde ele aldım. Çünkü Türkiye’de en çok bu tür yaygındır ve orkide denince kastedilen şey yine maalesef Phalaenonpsis orkideleridir. Gerçi bu bilgiler diğer türlerden saksı ev orkidelerinin sorunlarına da büyük çapta ışık tutar.
Kök çürüme sorunu
Orkidelerde son derece yaygın görülen bir problemdir. Köklerini kaybetmiş bir orkideyi yeniden köklendirmek ciddi dikkat ve fedakarca uğraşı ister. Köklerde kısmi çürüme varsa bile tamamı çürümüş gibi düşünmelisiniz.
Gereksiz sulamalar ve yanlış toprak kökleri çürütür
Kış boyunca (hatta kasımdan mayısa kadar) orkideniz eğer havasız, esintisiz odalarda veya havadar olsa bile kesintisiz sıcak olmayan odalarda duruyorsa hiç mi hiç sulamayın. Bir damla bile su dökseniz köklerin çürüyeceğinden emin olun.
Kış sulamaları için ortamda hem hava hareketleri hem de yeterli sıcaklık olmak zorunda. Gün içinde kısa sürmesi şartıyla en düşük sıcaklık 18C derece olmalıdır. Bütün bu şartlar yerinde ise çam kabukları kupkuru olunca, ama bu yetmez, köklerin rengi yeşil ya da koyu gri rengini kaybedip açık gri veya beyaz olursa, bu şartlar tamamsa sulayın.
Toprak olarak sadece iri taneli çam kabukları ile ponza taşı karışımı kullanmalısınız. Cocopeat belasından ve sphagnum yosunu saçmalığından uzak durun. Bunlar kesinlikle normal ev ortamları için değildir ve kesinlikle orkidenizi öldürür.
Kökleri çürüten iki ölümcül hatanız
Birincisi orkideyi saksısıyla beraber su dolu bir kapta bekleterek sulama yapmak. Halbuki hiçbir gerçek orkide uzmanı bunu tavsiye etmiyor. İkincisi toprağı ıslakken havasız, esintisiz yerde tutmak. Ortam ister serin olsun ister sıcak, farketmez. Kökler çürür. Sürekli hava hareketlerine sahip mekan mümkün değilse saksının tüm kenarlarında bol bol sigara kalınlığında delikler olmalıdır. Aksi takdirde köklerde yeşil renk devam ettikçe hiç sulamayın. Sadece ara sıra yaprakları ıslak bezle silin.
Topraktaki kusurlar kök çürümelerine etkendir
En kötüsü cocopeat ve sphagnum yosunu gibi sadece orkide seralarında işe yarayan, diğer ortamlarda kökleri kesin çürüten maddelerin kullanılmış olmasıdır. Bu orkidelere onca para verip satın almak şöyle dursun bedava bile verseler almayın çünkü normal ev-ofis ortamlarında yaşatabilmeniz mümkün değil. Kökler kesinlikle çürüyecektir.
Yine de bir şekilde alırsanız veya size hediye edilirse: Alır almaz acilen daha ilk gün o pisliklerden orkidenizi kurtarın:
Saksıdan çıkarın. İnce bir makas ve cımbız yardımıyla köklere hiç zarar vermeden kökleri tamamıyla o şeylerden arındırın. Köklere iyice yapışık olanlar kalabilir ama makasla kırpa kırpa sadece kök üzerinde hafif bir tabaka gibi kalmasını sağlayın.
Peşinden su dolu bir kapta 15 dakika bekletin. Sonra sanki kökleri sabun kaplamış gibi hayal ederek ince bir fırça ile kökleri ve orkidenin yaprak dip kısımlarını hafifçe ovuşturun -sanki sabunu gidermek için uğraşıyor gibi. Bir yanda da su ile yıkayın. Sebep şu: Önceden verilmiş olan bitki besinlerinin kalıntılarını gidermek. Bunlar giderilmezse serin zamanlarda kökleri çürütücü rol oynarlar.
Sonra acilen kurulayın. Yaprak dip kısımlarına, ara yerlerine kağıt havlu bastırarak oralarda zerre miktar bile su bırakmayın.
İki üç gün ev içinde ama tamamen açıkta bekletin. Mevsim yaz ise ya da ev içi çok sıcak ise sadece 12 saat yeterli. Süre dolunca kupkuru halde olan çam kabukları + ponza taşı karışımı ile saksısına yerleştirin. Köklerin bir kısmının saksı iç kısımlarına değmesini sağlayın. Çünkü kökleri dışarından görmeniz şart. Köklerin de güçlü ışık alması önemli. Mevsim yaz ise iki gün sonra sulayın. Diğer zamanlarda yukarıda anlattığım kış sulaması kısmındaki şartlar uygun değilse hiç sulamayın.
Çam kabuklarındaki hatalar kök çürütücü rol oynar
Orkidelere uygun çam kabukları mini kesme şeker taneleri gibi, veya küçük zeytinler kadar, kuşbaşı doğranmış kalın kalın parçalar halindedir. Yerli mamul pul pul geniş geniş ağaç kabukları halinde değil. Bundan aldıysanız atın gitsin. Çünkü zararlı.
Diğer hata, yine sadece seralarda işe yarayan ama evlerde kökleri çürüten mini tanelerle ve liflerle karışık çam kabukları. Ayıklamanız lazım. Salt iri tane çam kabuklar kalsın. Bunu ise ponza taşı ile karıştırın.
2 ölçü çam kabukları + 1 ölçü iri taneli ponza taşı karışımı ev ortamlarında orkideler için en sağlıklı orkide kök ortamı olur. Ponza taşı yerine aynı irilikte mangal kömürü parçaları da olur.
İki yıl + uzun süre toprak değiştirmemek kök çürüme sebebidir
Orkide çam kabukları eskidikçe ufalanabilir hale gelir ve kendiliğinden ufalanmaya, toz haline gelmeye başlar. Bu da kökler arasında yer yer hava boşluğu olmayan birikimlere yol açar ve havasız kalan kökler çürür. O birikintilerin diğer zararı tuzlaşmalara zemin olmasıdır ki bu da orkidelerin en büyük düşmanıdır.
Fazla sıkıştırılmış çam kabukları ciddi tehlike
Yani saksı içinde, kökler arasında hiç boşluk kalmayacak şekilde sıkışık çam kabuklarının olması kökler arasında olması gereken hava dolaşımını engeller. Üstelik zararlı madde birikimine ve tuzlaşmalara sebep olur. Orkideler için en başta gelen öldürücü sebeplerden birisidir.
Kök çürüme sonrası orkideyi yeniden köklendirme
Öncelikle orkidenizi sökün. Çürük kökleri kesin. Güzelce yıkayıp tertemiz edin. Kurulayın (ıslaklığı tamamen giderin). Sonra: İki yol var. İkincisi benim bizzat denediğim ve başarının yüzde yüz kesin olduğu bir yoldur.
İnce uzantılar çürümüş kalın köklerin iskelet kalıntısıdır ve tamamen ölüdür. Alttaki kalın kök sağlam gibi görünse bile ondan hayır gelmez. Beyaz kök ile bağlantı yeri ölmüş. Zaten beyaz kökün de artık bir önemi kalmamıştır. Bu orkidenin sıfırdan yeni kökler geliştirmesi gerekiyor. Tüm bozuk kökleri dipten kesmelisiniz.
1- Mini sera uygulaması
Bu usul ne yazık ki her zaman işe yaramaz. Mini sera uygulaması yapmak için ortam sıcaklığının kesinlikle 20C derecenin üzerinde olması gerekiyor. Yoksa başarı ihtimali yok gibi bir şey. Hava ne kadar serinse kapalılık o denli daha feci kök ve tüm gövdenin çürümesi vesilesidir. Başka işe yaramaz. Sıcaklık uygunsa hemen aşağıdan nasıl yapacağınızı okuyun. Değilse daha aşağıdaki 3. maddeyi uygulamak zorundasınız.
Sıcaklık uygun ise mini sera uygulamasını şöyle yapın:
Tertemiz yıkadığınız ve iyice tamamıyla kuruladığınız orkidenizi boşaltmış ve temizleyip kurulamış olduğunuz boş saksısına yerleştirin. Tam şeffaf, büyük bir naylon torbanın dibine su emdirilmiş kağıt havlu veya temiz bez koyup saksıyı onun üzerine oturtun. Torbayı hiç hava almayacağı şekilde sıkıca bağlayın. Torba yerine cam veya plastik ama tam şeffaf bir kutu olabilir. Yine hava almayacak şekilde kapalı olması şart. Çok güçlü aydınlık olan ama direkt güneş gelmeyen bir yerde bekletin.
Zamanla yeni kökler çıkacaktır. Köklerin 5cm uzaması yeterli. Sonra kupkuru çam kabukları + ponza taşı karışımı ile saksısına dikin. Sulamayın. Tekrar mini sera uygulamasını başlatın. Bu sefer tam 10 gün kapalı tutun. Süre dolunca açığa çıkarın. Mevsim yaz ise hemen sulayın ve çok havadar ve şiddetli aydınlık bir yerde tutun. Dışarıda tutmak çok daha iyi olur (yaz sonuna kadar). Böylece kökler süratle çoğalarak uzar.
Ama mevsim yaz değilse işler karışık. Hiç sulamamada yarar var. Bu durumda şöyle yapın: Mini serada köklenme 6-7cm olana kadar bekletin. Sonra çıkarın. Haftanın üç dört günü sadece köklerin su içinde kalacağı şekilde yarım saat suda bekletin. Diğer zamanlar tam açıkta durmalı. Bunu her gün de yapabilirsiniz. Yaz başında saksısına dikersiniz.
2- Açık havada köklendirme
Bu usul her iklimde ve her mevsimde olmuyor çünkü dışarıda açık havada tutmak gerekiyor. İklim olarak tüm kıyı illerimizin iklimi uygundur. Mevsim ise gece ısısının 16C dereceden aşağı düşmeyen zamanın başlangıcı: Genelde Hıdrellez sonrası (veya mayısın ikinci yarısında) başlayabilirsiniz. Ve tüm yaz boyunca, eylül sonuna kadar uygulanabilir. Şöyle yapacaksınız:
Çürük köklerinden arındırıp yıkadığınız orkidenizi sürekli dışarıda-açık havada direkt güneşi sadece sabah erken saatlerde veya akşam son iki saat güneşini alacağı bir yerde suda bekletin. Her akşam karanlık bastığında sudan çıkarıp 4 saat kadar açık tutun. Her gün su değiştirin. 10 gün böyle devam edin. Sonra köklenme başlamamış olsa bile şeffaf saksısına çam kabukları + ponza taşı karışımına dikin ve yine dışarıda ama bu sefer direkt güneşi hem daha az hem daha az şiddette alabileceği bir yerde tutun.
Saksıya diktiğiniz günden itibaren tam bir ay boyunca her 2-3 üç günde bir akşam olunca bolca su dökerek sulayın. Ya da 2-3 günde bir değil de çam kabuklarının duruma göre: Yani kontrol ederek hafifçe sıkın. Eğer elinizi ıslatıyorsa ertesi günü bekleyin ve yine aynı kontrolü yapın. Yeterince kurumuşsa sulayın.
Bir ay dolunca artık çam kabuklarında tam kuruma gördükçe sulamalısınız. Yaz sonunda / sonbahar başında gece ısısı azalıp gece en düşük ısı 16C derece olan günlere kadar dışarıda tutabilirsiniz. Bu zamana kadar son derece güçlü bir şekilde köklenme olmuştur. Daha fazla serinde hala dışarıda tutmak sakıncalı. Çünkü serine adapte olduktan sonra aniden havasız-sıcak odaya alınca ölümcül şoka uğrar. Hangi ilde olursanız olun kış boyu dışarıda açık havada tutmayın. Dışarıda tutma zamanı mayıs sonundan eylül ortasına kadar uygundur (Akdeniz – Ege deniz kenarı kasabalarında 10 veya 20 ekim’e kadar).
3- Suda bekletme uygulaması
Yukarıdaki 1. ve 2. maddeleri uygulamaya şartlar uygun değilse bu yoldan başka çareniz yok. Açıklamaları dikkatle okuyun ve aynen uygulayın.
Orkidenizin köklerinden sadece çürükleri değil kırıkları da hiç çekinmeden kesin. Uzun köklerde eklem yerlerinde çürükler varsa, devamındaki kök uzantısı sağlıklı olsa bile eklem yerinden kesin. Çünkü çürük ve kırık kökler yüzünden çürümeler hızla ilerler. Onun için sert sağlıklı köklerden başka kök bırakmayın. İyice yıkayın ve kurulayın. İki gün, ama eğer yapraklar çok canlı ise 4-5 gün tam açıkta bekletin. Mesela masanın üstüne öylece yatırın. Direkt güneş alırsa daha iyi. Bu arada kupkuru çam kabukları ve temiz saksı hazır etmelisiniz. Ve:
Ve suda ilk bekletme
Gündüz saatlerinde 25-30C derece gibi hafif ılık su hazırlayın. Orkideyi 2 saat o suda bekletin. Sonra çıkarıp kurulayın. Saksıya koyun. Kuru çam kabuklarını da saksıya doldurun. Öyle ki gövdenin köklü köksüz her yeri çam kabukları altında ışıksız kalsın. Sadece yapraklar dışarıda kalacak. Yapraklar da gitmişse gövdenin yeşil kısmı 3cm kadar dışarıda kalsın. O kısmın günde 2-3 saat direkt güneş ve çok güçlü ışık alması gerekiyor.
İki gün hiç dokunmayın. Sonra çıkarıp iyice kontrol edin. Yaprak dibi yerlerinde siyahlaşmalar yoksa çok iyi. Varsa 1 yemek kaşığı suya 1 damla çamaşır suyu karıştırın. Kağıt havluyu banarak orkidenin gövdesini biraz bastırarak silin, tertemiz edin. Ve bir gün tam açıkta bekletin. Ertesi gün tekrar hafifçe ılık suda 2 saat bekletin. Yine kurulayıp saksısına kuru çam kabuklarıyla aynı şekilde yerleştirin.
Bu şekilde kontrollerle devam edin. 15 gün dolduktan sonra hafif ılık suda bekletme süresini gündüz boyu 5 saate çıkarın. Su süre dolmadan soğursa önemli değil.
Köklenme başlasa bile..
Orkideniz eğer ilk üretildiği yerde azot gübreleriyle hızlı ve kof bir şekilde geliştirilmiş değilse bu emekleriniz karşısında bozulmaz ve köklenmeye başlar. Ama daha bitmedi. Aynen devam edeceksiniz. 15 gün dolduktan sonra suda bekletmeyi 5 saate çıkardığınız gibi çam kabuklarında bekletme gün sayısını da bir iki gün uzatarak devam edin. Çam kabuklarını ıslatmayın. Sulamayın.
Suda bekletme uygulamasının sonu
Yaz sıcakları başladığında tamam. Sabah ile öğle arasında güzelce sulayın ve çok havadar bir yere yerleştirin. Yapraklarını hafifçe ısıtacak nitelikte filtrelenmiş güneş günde iki saat kadar üzerine gelsin. Orkidenizi bir daha perişan etmemek için bakım sayfasındaki talimatların zerre kadar dışına çıkmayın. Sayfası: Orkide (Phalaenopsis) evde ofiste bakım rehberi
Orkide yaprak ve çiçek sorunları kök çürümesi ile doğrudan ilgilidir
Yapraklarda sararma, buruşma, kahverengi beneklenmeler, yarılma, yırtılma, kararıp çürüme, kopup düşme, dökülme gibi sorunlar köklerin çürümesinden kaynaklanır.
Çiçeklerde 3-4 ay sonundaki olması gereken solmaların dışında diğer her türlü bozulmalar, tomurcuk dökülmesi, çiçek sapının iki yıldan önce bozulması yine köklerdeki çürümelerle doğrudan ilgilidir.
Baktığınızda kökler gayet sağlıklı görünüyor olabilir. Oysa dip kısımlarında, ana gövdeye bağlantı kısımlarında ve mesela uzun bir kökün saksı içinde kıvrılıp yol aldığını düşünürseniz çeşitli yerlerinde mutlaka çürümeler vardır. Uzun köklerde kırılma, yer yer kararmalar şeklinde çürümeler olmuştur. İnce köklerin kalın köklere bağlantı yerlerinde de çürümeler hepsinde olmasa bile çoğunda olmuştur. Ama genel görünüm sağlıklı yeşil köklerdir. Maalesef anlamak zor oluyor. Bu yüzden de köklerde bir sorun yok zannedilerek acil yapılması gerekenler yapılmıyor. Tam tersine kökleri çürütücü şeyler yapılmaya devam ediliyor. Anladığımızda iş işten geçmiş olabilir.
Yapraklardaki bozulmalar genelde köklerdeki sorunların göstergesidir.
Yaprak sararması, dökülmesi istisnai durumlar
Phalaenopsis orkidelerinde sürekli üç yaprak olması, ne zaman yeni bir yaprak çıkarsa en eski yaprağın sararıp bozulması normaldir. Bazen beş-altı yapraklı devam edebilir (bu biraz a kültivar farkıyla ilgilidir). Diğer tür orkidelerde ise mevsimsel yaprak sararmaları, dökülmeleri doğalarının icabıdır olabilir. Lütfen hangi tür orkideniz varsa araştırarak önce orkidenizi iyi tanıyın, sonra o türe uygun bakım yolunu en iyi şekilde öğrenip uygulayın.
Hiç yaprağı ve kökü kalmamış orkideye ne yapılır?
Phalaenopsis’lerde gördüğüm kadarıyla yapraklarda kısmi değil, her bir yaprağın her yerinde bozulma, kayverengileşme-kararma, yumuşama gibi alametler sadece köklerin çürüdüğünü değil ama gövdenin de çürümeye başladığını ve hızlı bir ölüm sürecine girmiş olduğunu gösterir. Çürüme ana gövdeyi tam etki altına almadan önce tüm yapraklar kopup düşer. Bunu beklemeden çok önce harekete geçmeniz lazım. Bu durumda yapmanız gereken şey hiç vakit kaybetmeden çürük yerleri kesmek, tertemiz yıkamak ve yukarıda kök çürüme konusunda anlatılanları yapmaktır. Ana gövdede çürüme fazla ilerlemediyse orkidenizi kurtarmanız mümkün ama çok zor.
Yaprakların sıvı damlalar çıkarması
İşte bunun kök çürümesiyle hiç ilgisi yok. Hangi tür orkide olursa olsun bazen çeşitli yerlerinden şekerli, kesif kıvamlı sıvı salgılar. Genelde sağlık belirtisidir. Gelişim aktiviteleri randımanlı olan orkidelerin normal özelliğidir. Gerçi bitlerin zararlarından da kaynaklanabiliyor. Neden kaynaklanırsa kaynaklansın her gördüğünüzde derhal acilen ıslak bezle iyice silip temizlemelisiniz. Yoksa o sıvının bulaştığı yerlerde hastalık oluşur. Orkide meraklılarının bilgisizlikleri ve ilgisizlikleri sonucunda o damlalar ciddi hastalıklara sebep oluyor. Orkidelerin sıvı çıkarmaları doğaldır ama temizlenmezlerse mantar ve bakteri hastalıkları bitkiye zarar verir. Oldukça yaygın görülen bilgisizlik kaynaklı bir problem.
Su fısfıslama hataları kök çürüme problemini kesin tetikler
Çiçek meraklıları bitkilerin yapraklarına su fısfıslamayı iyi bir şey sanırlar. Oysa bu işin inceliklerine ve gerekçelerine göre yapılmadığı takdirde telafisi mümkün olmayan zararları çoktur. Yanlış zamanlarda yaparsanız orkidenize büyük zarar verirsiniz.
Doğru zaman sadece gece ısısı 18C dereceden düşük olmayan (ortamda hissedilir derecede hava hareketleri de olması şartıyla) yaz geceleridir. Diğer zamanlarda bir de ortam güçlü rüzgarlı değilse sırf su fısfıslamak orkideyi mahvetmeye yeter. Yaprakların gövde ile birleştiği yerlerde çürümeler baş gösterir ve çürüme hemen köklerde ilerlemeye başlar.
Yaprak temizliği hayati önem taşır
Yaprakları ve varsa gövdeyi / dalları ve dış kökleri haftada en az bir defa temiz ıslak bir bezle adamakıllı silip temizleyin. Bu her türlü bitki bitlerine ve mantar vb hastalıklarına karşı orkidenizi birebir koruyucu olacaktır. Haftada iki veya üç defa yapmak daha iyi olur. Islak bezle silmek su dökerek yıkamaktan daha iyidir. Çünkü bitkinin üzerine sıkıca tutunan parazitleri giderir. Hem fark edemediğiniz yaprak öz su sızıntılarında türeyen bakterileri de gidermiş olursunuz. Yoksa o bakteri tahribatlarını mantar hastalıkları takip eder. Yıkamaktan daha iyi olmasının bir yönü de yaprak diplerinde, dolayısıyla köklerde çürümeye yol açmamasıdır.
Besin, gübre hataları kök çürüme problemine zemin hazırlar
Aslında zemin hazırlaması başka direkt sebep olması başkadır. Aradaki farklara göre meselenin iki açıdan izahı:
Zemin hazırlayıcı faktör: Bitki besini vermede dozaj ve sıklık açısından hata olmaması ama besinin niteliğinin hatalı olmasıdır. Yani bu mesele bitki besininin azot ağırlıklı olmasından ibaret. Azot ağırlıklı bitki besini orkidelerde kof gelişime sebep oluyor. Kof gelişim ise bünyenin elverişsiz şartlara karşı aşırı hassas olmasını getirir. Kökleri çürüten etkenleri yukarıda elimden geldiğince açıklamaya çalıştım. İşte o etkenlerin en hafif şiddetlisine iyi bakılmış bir orkide dayanırken kof gelişmiş bir orkide hiç dayanamaz. Büyük bir hızla mahvolur gider. Kof orkidelerde oluşan kök çürümesinin tedavisi mümkün değil. Boşuna uğraşmayın. Yeniden köklendiremesiniz. Köklerdeki çürüme zaten hızla orkidenin ana gövdesinde ilerler.
Direkt kök çürütücü faktör: Orkidelere bitki besinlerini fazla dozda ve/veya verilmemesi gereken zamanlarda vermektir. Kökleri yakar. Bunu hemen çürüme takip eder. Orkidenizin gelişiminde kofluk yoksa ve mekan şartları hızlı gelişim için elverişli ise çürüme hızlı ilerlemez. Hatta bir kısım köklerde sınırlı kalır. Ama genelde (serin zamanlarda veya havasız mekanlarda) çürüme hızla ilerler.
Sonuç olarak kök çürüme meselesinden alınacak ders
Her orkide türünün bakım incelikleri ayrı olabiliyor. Esas mesele doğru bakımı yapmak ve doğru şartları sağlamaktır. Bakınız doğru ortam şartları orkide yetiştirmede olmazsa olmaz en önemli meseledir. Öyle ki şartlar tam olması gerektiği gibi ise sizin orkide bakımındaki hatalarınızın bile çok kötü zararı olmaz. Ama.. eğer ortam şartları uygun değilse en doğru bakımı mükemmelen yapsanız bile o orkide kısa sürede telef olur gider.
Dolayısıyla hangi tür orkideniz varsa ona göre doğru şartlara sahip mekanınız olmalıdır. Veya vantilatör pervane ile esinti sağlamak, kontrollü ısıtıcı düzenekleri kullanmak ve doğru ışık şiddetini lambalarla oluşturmak gibi hangileri eksik ise onları sağlamanız kesinlikle gereklidir.
Kök çürümesi ve buna bağlı diğer üzücü problemler olmaması için doğru bakım, doğru ortam şartları, doğru kök ortamı, doğru sulama ve temizlik.. Beşi de kesinlikle gerekli. Ve tekrar ısrarla diyorum ki en önemlisi mekanın şartlarının uygun olmasıdır. Ortam şartları uygun olamayacaksa orkide sevdasından vazgeçeceksiniz. Başka alternatifiniz yok. Aşağıda gelen şikayetleri, soruları okuyun. Hep kök çürüme problemi. Soruları en yeni 10 soru ile sınırlı tutuyorum. Eskileri silmeseydim burada on binlerce soru-şikayet birikirdi. İlle orkide uğraşısı istiyorsanız el becerinizi geliştirerek plastikten, kağıttan orkideler yapın.
Kil bilyesi ve mangal kömürü karışımına orkide dikilir mi çam kabuğu da eklemeli miyim?
***
Hepsi karışık yapsanız daha iyi olur. En azından kil bilyelerini tek başına kullanmayın. Mangal kömürü parçaları ya da strafor parçaları ile karışık yapabilirsiniz.
2 ay kadar önce bir arkadaşımın çiçeksiz olarak verdiği iki orkidem var. İlk iş olarak saksı ve topraklarını değiştirip salona koymuştum. Orkide toprağını ıslatarak kullandım ve içi boşalmış gibi görünen kökleri kestim.
Bulunduğu yer çok güneş almadığı için bir süre sonra kapalı balkona aldım. 10-12 günde bir az suluyorum. Bu günlerde yaprakları kahverengileşip dökülmeye başladı. Her ikisi de aynı durumda. Birinde hiç yaprak yok, diğerinde ise iki tane kaldı. Yukarıda verdiğiniz bilgiler ışığında, yeniden kök temizliği yapmayı düşünüyorum. Ayrıca nelere dikkat etmem gerekir? Açık balkonun biraz soğuk olması orkideyi olumsuz etkiler mi? Salon daha sıcak ama yeterince güneş almıyor (kuzey cephe). Yine de salona mı almalıyım?
***
Zeynep Hanım ne yazık ki orkideleri öldürmeye yarayan ne gerekiyorsa eksiksiz yerine getirmişsiniz. Soğuk bir yana, hafif serinde bile ıslak toprak hatta çok hafif nemli toprak bile kökleri çürütüyor (bu arada toprak demekle çam kabuklarını kastediyorum). Maalesef her ikisi de mahvolmuş gitmiş. Hayata döndürmek belki mümkün olsa bile çok zor ve çok da uzun zaman alır. Şimdi söküp yıkayın. Çürük gibi görünmeyen kökleri bile dipten kesin çünkü kesinlikle onlarda iş kalmamıştır. Hıdrellez sonrasına kadar ev içinde iki gün su içinde iki gün açıkta kuru halde bekletin. Sonra dışarıda açık havada çam kabuklarına dikersiniz. O zamana kadar ölmemişlerse açık havada ılık rüzgarlar sayesinde canlanmaya başlarlar.
İki orkidemin ikisinde de saksı altlığında küçük beyaz böcekler oluşmuş. Ayrıca birisinin yaprağı yumuşamış ve rengi açılmış. Ne işlem yapmam lazım?
***
Bakınız buraya gelen tüm sorularda sebepler ve yapılması gerekenler hep aynı. Çünkü buraya sadece orkideleri hiç bilmeyen insanlar soru yazar. Yani dolayısıyla diğer bitkiler gibi muamele yapıldığında köklerde çürümeler başlıyor. Çaresi bu sayfanın konusu. Ama iyileştirmek zor ve epey sabır ister.
İki adet kökü olmayan orkidem var. Yaz aylarına kadar suda ve susuz bekleyerek canlı tutmaya çalışıyorum. Orkide bitki besini dışında yotubede bugün bir video izledim. Root power ve hb101 kullanın kökler çıksın diyorlar. Satış amaçlı mı yoksa doğruluk payı var mıdır?
***
Para kazanmak için orkidenin o’sunu bile bilmeyen insanlar tamamıyla yanlış işlere bulaşıyor. Köklenmek ve yapraklanmak için gereken kesin gerçek etken ılık hava akımlarının gece boyu sürekli olmasıdır. Sıcak yaz aylarının hemen peşinden gelişim daha da süratleniyor. Hatta Ankara’da yazın gece ısısı biraz düşük kaldığı için orada yaz boyunca gelişim daha hızlı olur. Şartlar yerinde değilse hiçbir ilaç hiçbir şekilde işe yaramaz. Paranızı çöpe atmış olursunuz. Youtube’dan bilgi araştırmanız çok yanlış bir şey. Yüzde doksan dokuzu sahte bilgilerden ibaret. Gerçek, dosdoğru bilgi verenleri bulabilirseniz o başka ama bulmak zor. En iyisi uzak durun. Vaktinize yazık. Bir de yanlış bilgilerle bitkilerinizi öldürürsünüz. Dolandırıcıların tuzağına düşmeniz de cabası.
Orkidem tomurcuklarını dökmeye başlayınca saksısından çıkardım ve köklerinde çürüme olduğunu gördüm. Köklerindeki çürükleri gövdeden ayırdım. Kararan yerlerini temizledim. Hiç kökü kalmadı. Dışarıda bekletiyorum. Esinti olan yerde tutmaya özen gösteriyorum. Arada suyla temas ettiriyorum. Yapraklarını siliyorum. Ancak kararma devam ediyor. Yaprakları yumuşamaya başladı. 4 adet dalı var. Koklendirmek için ne yapabilirim? Nişan çiçeğimdi. Her şeyden önce bir can, kurtarmayı çok istiyorum. Yardımcı olur musunuz?
***
Soğukta kara küf gibi mantar hastalığı olur. Bu durumda kurtarmak çok zor. Mutlaka güneş ışınları altında durması lazım. Yapraklarının yumuşaması bu aşamada hiç önemli değil. Karalıkları tekrar tekrar silin. Kupkuru şekilde kurulayın. Tamamıyla açıkta tutun. 2-3 günde bir 12 saat kadar ılık suda bekletin. Soğuk mekanlarda siyah mantar hastalığı bir başlarsa hızla öldürücü etkisi olur. Yukarıdaki bilgilere göre bir şeyler yapmaya çalışabilirsiniz. Yapacağınız bir şey yoksa hiç canınızı sıkmayın. Her canlıyı yaşatmak zorunda değiliz. Mesela pazardan ıspanak, kereviz vesaire sebzeleri köklü alıyoruz ama can taşıdıklarını hiç umursamayız. Öyle düşünün.
Orkidemizin yapraklarında bit gibi şeyler gözlemledik. Temizliğini nasıl yapabiliriz acaba?
***
Orkideler hiçbir problem olmasa bile haftada bir gibi sürekli yapraklarının altını, üstünü, varsa çiçek sapını ıslak bezle silinmesini ister. Silmezseniz hem bitlenir hem hastalıklanır. Bitlenme başlamışsa beş-on gün boyunca her gün ıslak bezle silin. Sonra haftada bir devam edin.
Benim 2 büyük penopolis orkidem var. Aldığım topraktan oldu sanirim hem çürümeler yaprak yumuşama ve küf. 1 hafta oldu suda bekletiyorum. Gelişmesi yok ve ķüf var yine. Oksijenli suyla, limonlu suyla temizledim yine fayda etmedi. Ne yapabilirim?
*
Küf ya ölü dokularda olur ya da fazla serin ortamlarda orkideleri öldüren küf hastalığı olur. Sadece köklerde varsa köklerin hepsini kesin. Ama gövdesinde varsa fungusit ilaç lazım. Veya çamaşır suyu ile suyu karıştırın ve onunla iyice silin. Daha kesin çözümü dışarıda güneşli yerde tutmaktır. Yaz sıcakları iyice bastırana kadar dışarıda tutun. Yukarıdaki bilgileri okuyun.
2 ay kadar önce yeni gelen orkide için size danışmıştım tavsiye ettiğiniz gibi 2-3 gün suda 2-3 gün açıkta beklettim. Köklerinin içinden yeni canlı kökler ve yeni bir yaprak veriyor. Bilgileriniz, tecrübeleriniz çok değerli. Teşekkür etmek istedim.
***
Tavsiyemin sonucunu bildirdiğiniz için ben de size teşekkür ederim.
İyi akşamlar Sena hanımın orkidem kök ve yaprak açtı dediğinde kendi orkidem açmış kadar sevindim. Ben de iki aydır köksüz orkideye sera ve suda bekletmeyi denedim ancak hala bir gelişme yok. Havanın ısınmasını bekliyorum. Açık havada bırakmayı deneyeceğim inşallah ben de gelişim gösterirse yazacağım.
***
Feride Hanım, anlaşılan sizin mekan gerektiği kadar sıcak değil veya güneş yok. Havalar ısındıkça yavaş yavaş sizinki de canlanacaktır.
Teşekkür ederim Feride Hanım. Bir arkadaşım kış boyu yanlış uygulamalar ile orkidesinin kök çürümesine sebebiyet vermiş. Ancak dalından keiki vermiş orkidesi. Benim yaptığım gibi orkidesini 3-4gün açık 3-4gün suda bekletip Hıdrellezden hemen sonraki gün toprağa gömmüş. Fakat durum pek iyi değil. Orkideyi bana getirdi. Tamamen ıslak bir toprakta birkaç çürümüş kökün varlığıyla beraber ana orkide maalesef yok, bir kökü kalan yeşil bir dal ve kökü olmayan bir keiki mevcut. Bu durumda ne yapmalıyız?
***
Sürekli açık havada tutması gerekirdi ama hemen sonuç beklemek yanlış. Yaz sıcakları bastırınca gelişim hızla başlar.
Orkidem fazla sulama sonucu normalde yeşil olan kökleri sararmaya başladı. Ne yapmamı önerirsiniz?
***
Saksıdan çıkarıp kök aralarındaki madddeler kuruyana kadar saksı dışında tutun. Sonra tekrar saksıya yerleştirin. Ekim ayına kadar dışarıda tutabilirseniz fazlasıyla yeni kökler verir.
Orkidemin saksısı yeşil su yosunu kaplandı. Nasıl temizleyebilirim? Dinlenmiş su ile suluyorum.
***
Evinizin şartları ile ilgili bir durum. Köklerde problem yoksa aslında çok iyi bir şey. Kökleri dağıtmadan saksıdan çıkarın. Saksıyı yıkayıp temizleyin ve saksının yanlarında her yerinden 3-4cm aralıklarla delikler açın. Delikler ince sigara genişliğinde olmalı (yani çapı 6mm kadar). Sonra orkidenizi saksıya tekrar yerleştirin.
2 dalı olmayan ve bi çiçekli orkidem var gelişimleri sizinde dediğiniz gibi yeni kök çıkıyor. Balkona aldım sabah güneşi ve akşam malum Ankara serin oluyor. Güzel gelismesini yazayım dedim. Çok teşekkür ederim size.
***
İyi haber. Bunu duyduğuma sevindim.
Merhaba, orkidelerim şu anda çok güzel ve çiçeklenmiş durumdalar..2-3 aylık yazlığa gideceğiz. Su vermeden bu kadar süre idare edebilirler mi? Nasıl bir yöntem uygulamalıyım?
***
En iyisi orkidelerinizi beraberinizde götürün. Tam da gelişip serpilecekleri ve bol bol yeni kökler geliştirecekleri bir dönemde kapalı, esintisiz evde durmamaları lazım. Bol bol sulayıp çıksanız havasız ortamda ıslak toprakta daha ilk haftada tamamıyla çürür giderler. Veya evden çıkacağınız gün toprakları kupkuru olsun. Birkaç kova içine su doldurup üstlerine ızgara gibi olacak şekilde çubuklar dizin ve saksıları üstlerine koyun. Alttan sürekli yükselecek nem sayesinde bu şekilde üç ay dayanırlar. Ama havasızlık durumu kötü. Doğru bakım yapacak birinin evine emanet etmeli veya dediğim gibi beraberinizde götürmelisiniz.
Kök çürümesi yaşayan orkidemi geçen yaz anlattığınız açık havada köklendirme yöntemiyle tekrar hayata döndürmüştüm. 2 yeni yaprak ve birkaç minik kök verince hava sıcaklıklarının da düşmesi sebebiyle yeni harç ile saksıya yerleştirdim. Kullandığım saksı büyük gelmiş olacak ki saksı dibinde yosunlaşma oldu ve kış boyunca orkidem bir duraksama safhasına girdi. Yaza doğru yapraklarında gevşeme, hafif buruşma ve yapraklarından birinin ucunda yanık tarzında bozulma (bunun orkidem bir an önce gelişsin hevesiyle muhtemelen aşırıya kaçarak uyguladığım bitki besininden olduğunu düşünüyorum). fark edince köklerine bir bakayım dedim. Çürümüş kökleri temizledim ve sadece 3 sağlam kök olduğu için tekrar açık havada köklendirme uygulamasına başladım. Daha bir hafta dolmadan orkidemde yeni bir yaprak oluşumu olduğunu anladığımda çok sevindim. Yapraklarını da temizleyip zeytin yağıyla sildim, ucundaki yanık bölüm dışında yapraklar da kendine geldi. Açık hava uygulamasına bir süre daha devam edip, sağlam kökleri çoğaltıp küçük bir saksıya yerleştirmeyi düşünüyorum. Daha önce birkaç orkideyi kurtarma girişiminde bulunup kurtaramamış ama orkide bakımı ve tedavisi konusunda paylaştığınız faydalı ve etkili bilgiler ile ikidir başarılı olmuş birisi olarak çok teşekkür ediyorum.
***
Büyük saksı gerekmezdi. Genelde gereğinden büyük saksılarda kapalı mekanlarda kökleri çürür. Ayrıca havalar serinleyince saksı değiştirmek kesin kök çürümesi sebebidir. Yani kök çürümesi yeni değil çoktan başlamış. Zeytinyağı ile silmek başka bir hatanız. Tam sağlıklı orkidelerde saksı değişimini (eğer gerekliyse) sadece haziran sonunda yapmanız lazım.
6 Mayıs’ta orkide alındı. O günden beri saksısıyla beraber hep su içinde kaldı. 2 sürgün ve kök bölgesindeki yapraklar kurudu. Şu an yalnızca kahvrengi şekilde ama kök halen yeşil. Ne yapalım?
***
Suya karşı kaktüslerden bile çok daha hassas olan bir bitkiyi sürekli suda tutmanız sonucu büyük bir ihtimalle tamamıyla çürümüş ve ölmüştür. Köklerin yeşil olmasına bakmayın çünkü ya ölmüşlerdir ya da bitki ile bağlantı yerleri çürümüş gitmiştir. Eğer gövdesi çürümemişse kurtarma şansınız var ama çok çok zor. Bence hiç uğraşmayın. Uğraşmak isterseniz yukarıda ayrıntılı açıklamalar var.
Çok fazla çiçeği olan bir orkidemin çiçekleri hepsi aynı anda solmaya başladı. Yapraklar da sararıp dökülmeye başladı. Gövdesinde siyahlık olduğunu, gövdenin sanki çürüdüğünü farkettim. Yanlışlıkla sirkeli su ile sulamıştım o mu sebep oldu? Halbuki muhteşem sağlıklı bir çiçekti.
***
Ne kadar sağlıklı olursa olsun en küçük bir hatada mahvolup gidiyorlar. İşi şansa bırakmak veya diğer bitkilerle aynı bakımı yapmak genellikle orkideleri öldürür. Şu sayfadaki bilgilere göre yetiştirmeniz şart: https://azbitki.com/phalaenopsis
Merhabalar, yıllardır orkide bakıyorum şu zamana kadar hiçbir sorun yaşamadım. geçen hafta toprağını hepsinin komple değiştirdim. daha önce besinini kullandığım bir markanın toprağını aldım. dandik bir toprak değildi. her zamanki gibi suladım aynı yerine koydum. tüm saksılarım küflendi. toprak küf içinde. köklere sıçramış. bir de bir parça kabuk tarçın atmıştım. sizce buna neden olan ne olabilir? şimdi farklı bir marka toprak ve saksılar sipariş ettim değişim yapacağım ama buna ne neden oldu asla anlayamadım.
***
Küflenme ışık yetersizliği ve hava akımları yetersizliğinden olabiliyor. Ama usulüne uygun imal edilmiş çam kabuklarında hiçbir şartta küflenme olmaması gerekir. uydur kaydır sahte işler yapanların ürünlerinde elbette her türlü problem olur. Markalara güvenmeyin. Gerçek orkide çam kabukları bir çam ağacı türünün kapkalın kabuklarından ve dallarından kuşbaşı doğranmış halde hazırlanır ve birkaç özel işlemlerden geçirilir. Sonra satışa çıkarırlar. Küçük zeytin taneleri kadar, enine boyuna aynı kalınlıkta, adeta küçük kesme şekerlerin hacmindedir. Yumuşak tahta gibidir. Islanınca suyu emer. Ama bazen görüyorum bildiğimiz ince tabakalar halinde ağaç kabuklarını güya orkide çam kabukları diye satan sahtekarlar bir hayli çok. Sizin esas ölümcül hatanız yanlış zamanda bu işi yapmanız. Orkidelerin toprak değişimini sadece yaz başı ile yaz ortası ara döneminde yapmanız lazım. Yoksa kökler hemen anında çürümeye başlıyor. Siz bunun üzerine bir de sulamış, ölüm tehlikesini kesinleştirmişsiniz. Kökler çürürse (ki çürümüşlerdir bile) artık o orkideler iflah olmaz. Sağlıklı kökler küf tutmaz. Küflenmişlerse yemyeşil bile görünseler çürümeye başladıkları kesindir.
Benim 3 adet orkide maalesef kökler gitti. Kök yok, yapraklar iyi durumda. Acaba ne yapmam lazım?
***
Bu zamanda çok zor. Yukarıdaki suda bekletme tarifimi aynen nisan sonuna kadar devam ettirmeniz lazım. Bir gün suda iki gün açıkta bu şekilde uğraşacaksınız.
Eşim bana ağustos ayında beyaz orkide almıştı. İki dal yarıya kadar çiçekti. Zamanla çiçeklerini döktü . Dalının biri kurudu. İnternetten baktığımda sararmış dalın kesilip toz tarçın dökülmesi söyleniyordu. O şekilde yaptım. Şimdi tek dal ama çiçek yok. Saksının üstüne gelen hava kökleri kurumuş gibi duruyor. Saksıdaki kökleri yeşil. Yapraklarını arada tarçınlı su ile siliyorum. Çiçeği sularken de tarçınlı su kullanıyorum. Arada haşlanmış yumurtanın suyunu verdim. Kısacası ne duyduysam onu yapmaya çalışıyorum ama son 2 haftadır saksının içinde ara ara beyaz küf gibi şeyler oluşmaya başladı. Ne yapacağımı bilemedim. Tesadüf sizin yazınızı okudum ve size sormak istedim. Ben daha önce hiç saksıda canlı çiçeğe bakmadım. Bu ilk ve kurursa çok üzülürüm.
***
Hiç üzülmeyin. Çünkü hiçbir şey bilmiyormuşsunuz. Ve evinize gelen ilk bitki ev ortamlarında yaşaması çok zor olan, çiçek yetiştirmede usta kişilerin bile yaşatamadığı orkide.. Onun için üzülmeyin. Ve kendinizi sakın bu sayfanın konusu olan zahmetli işlere sokmayın. Dış kökler kurumuşsa orkideniz ölüyor demektir. Saksı içindeki köklerin yeşil göründüğüne aldanmayın. Onların orkide ile bağlantı yerleri çürümüş gitmiştir ama anlayamazsınız. Her duyduğunuzu yapmanız en büyük hatanız. İnternette dolaşan bilgilerin binde dokuzyüz doksandokuzu kesin olarak yanlış ve safsatadan ibaret. Orkide bakımı dünya çapındaki kesin gerçek doğru bilgilerle şu sayfada: https://azbitki.com/phalaenopsis/
Merhaba öncelikle size çok teşekkür ederim benim gibi hangi bitkiyi alsa öldüren birisine evinde 8-9 çeşit bitki baktırdığınız için. Çok mutluyum. Haziran ayında hediye edilen bir orkidem var iki dal çiçekleri vardı ağustos eylül gibi döküldü. Çiçek sapları da kurudu. Ben de kestim. Bütün yaz gece gündüz camlar açıktı. Bir yeni yaprak verdi hala büyüyor. Yapraklar yeşil diri. Fakat ankara soğumaya başladığında camları kapattım, pek açmıyorum. Evin içi hep 21-22 derece. Cam önünde filtreli güneş alıyor kökler beyazlamadıkça su vermiyorum. 0 dereceye kadar dayanabilir dediğinizi gördüm dün gece balkonda bıraktım meğer yavaş alışırsa dayanabilir demişsiniz geri aldım içeri. Dışardaki bir iki kökte az az koyuluklar farkettim. Bunlar dediğiniz kara küfler midir? Ya da kuruluğa bağlı böyle görüntü olur mu? Bir gece soğukta kalması öldürür mü? Aslında çok sağlıklı gözüküyor ama yeni güzel bir yaprak vermişken hasta olabilir mi? Ekstra bir şey yapmalı mıyım?
***
Kökler ıslak veya nemli idiyse soğukta hemen bozulurlar. Tedavisi yok gibi bir şey. Eğer toprağı kupkuru idiyse belki zarar görmemiş olabilir. Çok fena hata etmişsiniz. Sadece orkide değil bildiğiniz her bitki türü sıcak odaya alışıkken aniden 5 dakikalığına bile olsa dışarıda havalanması için tutulsa topraktaki kökleri çürüyor. Sonra o bitkide ölüm süreci başlıyor.
Orkidede kök yok denecek kadar az ve keiki var. hangisini uygun olur? Diğer orkidem 2 santim kadar kök. Ne yapmalıyım? Yeni aldığım orkide süngeri çıkarmalı mıyım çiçeklerine zarar verir miyim?
***
Çok zor. Neredeyse hiç kimse bu işleri başaramıyor. Hele yılın bu zamanı en kötü zaman. Bence hiç uğraşmayın. Süngerliye gelince, ne olursa olsun hiç sulamayın. Mayıs ayında süngeri çıkarın. O sırada kökler kopsa bile önemli değil çünkü o sünger madde orkideleri kesinlikle öldürüyor. Sadece 7/24 gece gündüz hiç kesintisiz çok sıcak olan ortamlarda öldürmez.
Linklerde görülen fotoğraflardaki orkide için ne yapılabilir? Kökte oluşan koyu ve kuru kısıma ne yapılmalı? Yani kesmek gerekir mi? https://www.hizliresim.com/b0ie4k9 https://www.hizliresim.com/gq4lqq0
***
Evet o kısmı kesebilirsiniz. Mayıs ortasına kadar haftanın iki günü suda, üç günü açıkta bekletin. Sonra uygun çam kabukları + ponza taşı karışımıyla saksısına ekin ve yaz sonuna kadar sürekli dışarıda açık havada tutun.
Benim orkidem dal çıkardı ekim kasım ayı gibi ama hala öyle bekliyor ve kökü çok az dal verirken köklenme yavaşlar mı artık sulamayı da azalttım. Kökler iyice gri olunca su veriyorum. Besin vermem gerekir mi?
***
Kış boyunca havasız ve sıcak geçen geceler gelişimi durdurur. Yıllar önce bir avrupa ülkesinden bir orkide meraklısı hanım bana sık sık yazar, sorular sorardı. O kadar meraklıydı ki, anlattığına göre her gece adeta orkide nöbeti tutuyor, kendisi üşümesi pahasına ve uykusuz kalması pahasına gece boyunca sık sık pencereyi açıp odada hava akımları sağlıyormuş. Sonuçta orkideleri problemsiz çiçek açıyor, hatta kış ortasında ve kış sonunda bile tekrar yeni çiçek sapları çıkarıyorlardı. Bana birçok fotoğraf göndermişti. Neyse, “deli” değilseniz yapılacak bir şey yok. :) Orkide uğraşılması zor bitkilerden. Eğer şansınıza evinizin şartları uygun değilse ve o hanım kadar orkide delisi değilseniz ilaç, besin, hormon hiçbir şey işe yaramaz. Ben orkidelerden tamamıyla vazgeçtim. Uğraşacak gücüm yok. Evimin şartları da uygun değil zaten. Ve kimseye tavsiye etmem. Kış boyunca gündüz sıcak, gece boyunca ise 18 veya 20C deree gibi hafif serin ortam lazım. O kadar serinlik olmayacaksa hava akımları sağlamak şart. Ve eğer gündüz fazla serin olursa, gece de zaten serin olur, o durumda ise kökler çürür. Çürümemesi için kupkuru toprak gerekir. Fakat ortamın havası nemli ise ve fazla serin oluyorsa o takdirde toprağı kupkuru olsa bile siyah bir mantar hastalığı orkideleri öldürür. Her şeyiyle sıkıntı bir bitki.
Anlattığınız hikayede kendimi gördüm. Ben de gece ekstra ışık ve cam açma işini yapıyorum bu da yaşamazsa ben de evime uygun bakımı kolay çicek bakacağım. Kuzey cephe evim ve güneş hiç yok.Cevap için çok sağolun.
***
Phalaenopsis orkideleri için: eve güneş ışınları gelmiyorsa, pencere yanında gündüz boyu güçlü gün ışığı da yeterli olur. Önemli olan şey hava akımları ve uygun derecelerde sıcaklıktır. Kış boyu yeterince sıcak olmayan, daha da kötüsü, gece-gündüz arasında çok farklı ısı dereceleri oluyorsa mesela gece boyu 10 derece gibi soğuk oluyorsa bu iyi değil. Bu durumda kış boyu hiç sulamayacaksınız. Gece ev yeterince sıcak oluyorsa, ara sıra pencereyi açıp soğuk esintiler almasını sağlamanızın hiçbir zararı olmaz. Ama o kadar uğraşmak didinmek çok zor. En iyisi (evinizin şartları uygun değilse) bu sevdadan vazgeçmek. Ben nelerden vazgeçmedim ki! Maalesef her bitki her evde olmuyor.
Ben 2 gün önce internetten birkaç adet çiçeksiz orkide siparişi verdim ,elime ulaştığında bir tanesinin şeffaf saksısından köklerinin gözükmediğini köklerinin sadece sarı ip gibi ortasındaki iskeletinin olduğunu ve birazcıkta toprağın üstünde yeşil köklerin olduğunu hava köklerinin olmadığını ,çam parçalarının ıslak ve ufalanmış olduğunu farkettim,yaprakları oldukça sert ve yeşil,güney batı cepheli cama 1 metre yakın masaya koydum,perdeyi açık tutuyorum hiç su vermedim önce yeni yerine alışması için,tavsiye ettiğiniz gibi çiçeği geçmiş dallarını budadım tarçın sürdüm ve saksılarda delikler açtım,oda sıcaklığı gündüz 20-21 derece gece 18-19 olabilir..bu orkideyi nasıl kurtarabilirim?
***
Toptancıların ıskartaya ayırdığı çörçöp orkideleri bazı uyanıklar ve ucuzcu marketler alıp gayet fahiş fiyatlardan satıyor. Bunlar sağlıklı güzel çiçekli görünseler bile emin olun ki aslında ölüm sürecine girmişlerdir. Eviniz verdiğiniz derecelerden daha soğuk olmuyorsa çok iyi. Yine de hiç sulamayın. Topraklarından çıkarıp köklerini iyice yıkayın ve hemen kurulayın. Açıkta dursunlar. Çam kabuklarının sağlam ve leblebiden daha iri tanelerini alın, tozunu kırpıntısını atın. Çam kabuklarını saksılarına koyup bir köşeye kaldırın. Yıkadığınız orkidelere gelince: İlkbaharda evinizin ısısı gece en düşük 18C derece, gündüz ise yazlık kıyafet giyecek kadar sıcak olacağı günler gelinceye kadar, orkideleri bir gün suda, iki gün tamamen açıkta olacak şekilde bakımını yapacaksınız. O günler geldiği zaman ise kupkuru çam kabukları ile saksılarına yerleştirin. Yine susuz bırakmaya devam edin. Yapraklarda hafifçe susuzluk alametleri görene kadar asla sulamayın. Ondan sonra, mutlaka gece saatleri çok havadar olabilen bir pencere kenarına tutmak şartıyla sulamalara devam edin (daima çam kabukları kupkuru hale geldikçe sulamalısınız). Bu sayede yaz boyunca, en çok da yaz sonunda bol bol köklenir ve kurtulurlar.
Peki ilkbaharın kastettiğiniz derecedeki sıcak günleri gelene kadar kökünü yıkayıp kuruladığım orkideleri suda mı bekletmem gerekiyor yoksa boş topraksız saksıda mı ve oda sıcaklığı gündüz 20-21..
***
Bir gün suda, iki gün tamamen açıkta.. Böyle devam edin. Veya iki gün suda, üç-dört gün açıkta gibi.. Yeterli sıcak olmazsa boş saksı gibi şeylere oturtursanız, o kadarcık bile havasızlık yüzünden siyah mantar hastalığı orkideleri öldürür. Yani bitkinin kendi nemi + serin hava bir araya gelirse, ev içi zaten kış boyu esintisiz, bir de kısmen bile kapalı olursa serinde aktif olan mantar hastalıkları fena zarar veriyor. Siz 20C derece filan diyorsunuz. Kesin olarak kesintisiz değilse ara sıra birkaç saatliğine bile olsa ortam fazla serin oluyorsa tehlikeli. En iyisi sabırla dediğim gibi yapın. Ve bir daha bedava bile verseler uygunsuz zamanlarda orkide almayın. Sadece yaz başında almanızı, yeni kökler geliştirmesini sağlamasını tavsiye ederim. Ancak o yeni geliştireceği kökler sayesinde normal ev ortamlarına adapte olabilir. Tabii ki kışın kesintisiz sıcak olmayan evlerde kış boyunca asla sulamamanız şartıyla, ömrünüz boyunca yaşatabilirsiniz.
Kasım sonunda bir çiçekçiden aldığım orkidemin yaprakları dipten koparak düştü. Yaprakların dipleri sararmış haldeydi. Hafif siyahlıklar vardı gövde kısmında da. Saksıdan çıkarttığımda gördüm ki orkide toprağına dikilmemiş. yosunumsu şeyler var ve çiçek toprağı ile karıştırılmış odunsu parçacıklar. Şu anda iki dalı ve küçük bir gövde kaldı elimde ve dalında iki zavallı çiçeği de var. Ne yapabilirim?
***
O hata üzerine bir de sulayıp durmak çok büyük zarar vermiş. Toprağından çıkarıp köklerini kesin, iyice yıkayın ve hemen kurulayın. İki gün ev içinde tam açıkta dursun ki kesik yerler iyice kurusun. İlkbaharda evinizin ısısı gece en düşük 18C derece, gündüz ise yazlık kıyafet giyecek kadar sıcak olacağı günler gelinceye kadar, orkideyi bir gün suda, iki gün tamamen açıkta olacak şekilde bakımını yapacaksınız. O günler geldiği zaman ise kupkuru çam kabukları ile saksısına yerleştirin. Sulamayın ve on gün kadar susuz bırakmaya devam edin. Ondan sonra, mutlaka gece saatleri çok havadar olabilen bir pencere kenarına tutmak şartıyla sulamalara devam edin (daima çam kabukları kupkuru hale geldikçe sulamalısınız). Bu sayede yaz boyunca, en çok da yaz sonunda bol bol köklenir ve kurtulur.
Benim orkidelerimin gövdesinde siyahlanma var. Siyahlanma olan kısmın alt taraflarında kurumuş gövde var. Orkidemin yaprakları soluk, hafif kararmalar ve ufak sararmalar var. Yaprakları limonlu suyla silince açık kahve rengi lekeler oluyordu. Birinin toprağında otlar artmış. Diğerinde o tarz otlanma artma yok. Kökleri otlananın kökleri hep yeşil hiç gri olmuyor bir iki tane arada görünüyor griler onun dışında yok. Diğer orkidenin kökleri gri oluyor öyle olunca su dokuyorum. İşin ilginç tarafı iki orkide şimdi tomurcuk verdi çiçek açtı. Çiçekleri çok yavaş bazıları açmadan kuruyor. orkidelerimin durumu bu ne yapacağımı bilmiyorum. nasıl bir bakım izlemeliyim böyle bir durumda?
***
Tarifleriniz hızlı bir çürüme sürecinde olduklarını gösteriyor. Bu durumda yeşil köklere inanmayın. Onların bitki ile hiçbir iletişimi kalmamıştır. Bu meseleyi çok kişi anlamıyor ve orkidelerinin sağlıklı kökleri olduğunu zannediyor. Orkidelere bildiğimiz çiçek topraklarından kullanılmaz ve dolayısıyla saksılarda asla ot çıkmaz. Ayrıca, sulamak için bulunduğu yerde gece gündüz hiçbir zaman sıcaklık 20C derecenin altına bir saatliğine bile düşmemelidir. Aksi takdirde mayıs sonuna kadar bir damla bile su vermemek lazım yoksa su hemen anında çürütmeye başlar. Serin saatler oluyorsa sulamak sadece çürütür. Gövdedeki siyahlaşmalar soğuk ve nem etkisiyle oluşan öldürücü mantar hastalığıdır. İşiniz çok zor. Neler yapmanız gerektiği yukarıda yazılı ama uğraşmak zor ve sıkıntılıdır. En iyisi hiç sulamadan bir kenarda unutun ve hazirana kadar ölmezlerse o zaman çaresini düşünürsünüz. Yukarıda ayrıntılı bilgiler var.
Merhaba, bir internet sitesinden çiçeksiz orkide aldım. eve geldiğinde aşırı ıslak kötü bir toprak içindeydi. bir gün beklettim sonra şaksıdan çıkarıp köklerini yıkadım bazı kökleri elime geldi çok yumuşamıştı.küçük siyahlıklar ve sarılıklar vardı köklerde. cam bir vazonun içine sadece kil bilyesine diktim. tabi kil bilyesini öncesinde yıkadım. sonra camın önüne koydum. bitki besini fıslattım. iki gün sonra baktığımda yaprakları çok yumuşamıştı.sonra başka bir odaya aldım sabah güneşi görsün diye ama hala yapraklar yumuşak ve iki dalı vardı uçları kesilmişti onlar kurumaya başlamış. ben çiçeğimi öldürdüm mü şimdi?
***
İnternette sahtekarlar çok. Kaldı ki, güvenilir yerlerden bile orkide alınmaması gereken bir çağdayız. Maalesef çiçekçilik sektörü artık sadece ve sadece bitkileri çabucak ölsünler diye çok özel şartlarda yetiştirmeye yönelik bir hal aldı. Seradan çıktıklarında ölüm süreçleri başlıyor. Günümüzde orkide alanların yüzde biri değil, belki on binde biri orkidesini yaşatabiliyor (o ise şans eseri). 10 yıldır daima bu tip şikayetler alıyorum. Yazılan şikayetleri belirli bir düzen içinde silmesem sayfalarda binlerce sorular birikmiş olurdu. Size ve herkese tavsiyem “orkide sevdasından tamamıyla vaz geçin”.. Ben bile uğraşmıyorum. Çöpe atacak param yok. Yine de yaşatmak istiyorsanız yukarıdaki bilgileri okuyun. Yaza kadar bir gün suda, bir gün açıkta bekleteceksiniz. Ayrıntıları okuyarak gerekenleri yapın.
Orkidem yeni çiçek açmak üzere tomurcukları iyice büyüdü. Ancak yan dalı tomurcuk dolu olan ana dalı yukarıdan aşağıya verdiği yan dala doğru kuruyor. Yan dalla birleşim yerinden yarım cm mesafe yeşil tam sınır kısmından kessem (yeşil ve kuru sınırı) olur mu?
***
Tam kurumuş yerinden kesin. Hassas bir durum. Yani o dalı canlı yerinden keserseniz tomurcuklu kısmın da sağlığı hızlıca bozulabilir.
Bana verilen orkideler var. Resim atsam baksanız ne yapayım diye kaybetmek istemiyorum. Çiçekleri üzerinde tomurcuklar da var ama kökler cansız. Bir kacini kestim. Bir tanesinin yapraklarının arka kısmı koyu kırmızı bordo gibi curuyor mu anlamadım. instegram adres var mı veya watsap nosu.
***
Maalesef watsap binlerce mesaj dolu, hiçbiri okunmamış, herkes habire birşeyler gönderiyor ama hiç birine bakmıyorum. sorular ayrı, hayırlı cumalar ayrı. İnstagramdan ise mesajları bulma yolunu hiç anlayamadım. Gelen mesajlara ulaşmak için geçen yıl bir saat uğraşıp zor bulmuştum. Yani o yollarla sakın bir şey göndermeyin, bakamıyorum. Email yoluyla gönderirseniz tamam. İletişim sayfamda yazıyor (en altta).
Orkidem phalaenopsis tipi orkide. Ağustos’un ortalarında geldi orkide bana. Yaklaşık 10 gün hiçbir şekilde sulamadım. 10 günün sonunda köklerinde küçük beyaz böcekler gördüm. Saksısını dezenfekte ettim. Çürümüş köklerini temizledim Arap sabunu ile yıkadım kestiğim yerleri tarçınlayıp yeni aldığım orkide toprağına ektim. Fakat toprağı kötü çıktı. yani cipsi şeklinde topraklardı ve köklerine zarar veriyordu tekrar bu topraktan çıkarıp ithal bir orkide toprağı sipariş ettim ve o orkide toprağa gelene kadar bitkiyi açıkta beklettim. Açıkta beklettiğim süre zarfında köklerini yaklaşık 3 gün kadar açıkta bekledi köklerini azar azar suya batırdım bu şekilde su almasını sağladım. Toprağı geldikten sonra dezenfekte edilmiş saksısını yine toprağıyla ektim daha sonra yapraklarını da buruşmalar. Çiçeklerinde solmalar başladı. Kökleri canlı. Çiçekli. Bundan sonra ne yapmalıyım?
***
Kökleri canlı değildir, anlattıklarınıza göre burası kesindir. Yemyeşil olduklarına aldanmayın. Onların bitki ile bağlantıları kalmamıştır. Kökler kendi kendilerine birkaç hafta yemyeşil kalabiliyor. Ama orkide ile hiçbir şekilde ilişkileri kalmamış olarak.
Dezenfekte işleri, eğer bitkilerin kökleri için özel üretilmiş dezenfektanlarla değil başka şeylerle yaparsanız kökleri mahvedersiniz. Başka bir işe yaramaz. Orkidelere zaten dezenfekte gerekmiyor. Sadece soğuk ortamlarda, soğuk, nemli, havasız ortamlarda gerekir. Ama sadece siyah küf benzeri mantar hastalıkları için gerekir çünkü onlar sadece soğuk, esintisiz ve nemli ortamlarda orkideleri mahvederler.
Saksıdaki böcekleri görmezden gelmek zorundasınız. Onların zararı yok ama onlardan kurtulmak için yaptığınız her şey orkideleri mahveder. Sadece yaprak bitlerine karşı mücadele etmelisiniz.
Orkideniz kötü zamanda zarar görmüş. Üç ay süreyle dışarıda kalabilse kurtulurdu. Ama şimdi İstanbulda en fazla ekim ayı ortasına kadar dışarıda tutabilirsiniz ve bu da bir şey ifade etmez. Başka yapacak bir şey yok. Belki evinizin şartları şansınıza iyi ise evde de düzelebilir. Ama orkideleri canlandıracak içmekan şartları çok nadir olan bir şey. En iyisi söküp tüm köklerini en dipten kesin (çünkü kesinlikle hepsi ölmüştür). Suda bekletin. Suyu 2-3 günde bir mutlaka değiştirin. Ara sıra sudan çıkarıp akşamdan sabaha kadar açıkta tamamen susuz bırakın. Böyle mayıs sonuna kadar devam edin.
Merhaba 3 adet orkidem var cinslerini bilmiyorum 1 tanes daha yeni geldi ama diğer ikisi 3 4 senedir bende çicek dalı alamıyorum bir tanesi 2 keiki verdi kökten biri kırıldı diğerinde 6 adet yaptak 2 adet hava kökü var diğerinde ise sadece yaprak geliyor renkleri canlı yeşil salonum güney cephesine bakıyor doğrudan ve çok fazla güneş almıyor suan perdeden süzerek geliyor yerleini değiştirmemden hoşlanmıyorlar
***
Soru sormamışsınız. Sanıyorum çiçek açmaları için neler yapmanız gerektiğini öğrenmek istiyorsunuz. İhtiyacınız olan bilgiler şu sayfada:https://azbitki.com/phalaenopsis
Merhabalar.esim bana orkide almış.1 haftadır benimle beraber.daha önce orkide soldurmuslugum var tecrübeliyim birazcık.simdi bu orkide 8 yapraklı olgun üstünde çiçekleri olan bir orkide.en alttaki 4 yaprağında sararma var.ve bazı koklerindeki çürümeyi saksidan bakarak görebiliyorum.hic sulamadim bu arada.kokler saksıyi sıkıca kaplamış hatta altlardan çıkmış.simdi saksıyi çıkarıp köklerini temizlesemmi,yoksa bu şekilde ilkbahara kadar bekliyim mi?
***
Hiç sulamayın. Sık sık yaprakları ıslak bezle silin. Saksıdan çıkarıp köklerine bir şeyler yapacaksanız bu işi haziran sonunda yapmalısınız.
Orkideye cam fanus içerisinde kil bilyesi ile kök seviyesinde su ile bakmak doğru olur mu? su azaldıkça ekleyip 2 suda bir az bir besin koysam ve bazen suyun tamamen bitmesine izin vererek?
***
Orkidelerin kökleri oksijene çok aşırı şekilde ihtiyaç duyar. Sizin düşünceniz yanlış. Bekleyen suda oksijen çabucak tükeniyor. Kökler çürür gider. En geç iki günde bir suyu mutlaka komple değiştirmek lazım. Zaten orkidelerin esas ihtiyacı su değil uygun ısıdaki rüzgarlardır. Yeterli yüksek hava nemliliği ve köklerin geceleri hafifçe ıslanması orkidelerin canına can katan en etkili ilaçtır. Gece karanlık saatlerde olması şartıyla bunlar önemli. Uygun ısıdaki hava akımları en başta gelen ihtiyaç. Bir de 12 saat gibi süren tam karanlık saatler gelişimi hızlandırır (günde en az 9 saat tam karanlık ve esintili ortam).
2 hafta önce aldığımız orkide oturma odasında pencereye 2m uzakta masanın üzerinde duruyordu. yaprakları sararmaya ve çiçekleri tohumları kurumaya başladi. ne yapmalıyım?
***
Kökler yeşil görünse bile tümünü en dipten kesin. Birkaç gün açıkta bekletin. Sonra yukarıda suda bekletme usulünde açıkladığım şartlara dikkat ederek devam edin.
Uzun zamandır baktığım orkidelerimin çiçeklenmek için uzattığı dallar tuhaf şekiller alıp yapış yapış oluyor. Bazısı da ağaç dalı gibi sertleşip tomurcuk veremedi ama yapraklanmaya devam ediyorlar. Dallar vermeyi sürdürüyorlar. Çıkan yaprakların bazılarında da çizgilenmeler var. Şimdi ne yapmalıyım?
***
Yapış yapış olmalar genellikle bitlenme yüzünden olur. Bazı bitler gözle fark edilemez. Bu sebeple güneş ışınları gibi çok güçlü ışık altında incelemelisiniz. Bu sayede görünürler. Gözleriniz iyi görmüyorsa büyüteç kullanın. Bitlenme olmadığından eminseniz ya verdiğiniz bitki besini zarar veriyordur ya da köklerde ciddi sıkıntı var demektir. Köklerdeki sıkıntı gereksiz sulamalardan kaynaklanır. Orkidelerin normal bitkiler gibi sulanması yanlıştır. Genellikle öldürücü sonuçları olur. Özellikle de bulunduğu yer sürekli çok sıcak değilse, ıslaklık kökleri çürütür.
Orkide köklendirme kısmında suya koyun derken yapraklarıyla beraber mi alt kısmı mı?
***
Alt kısmı.
Kasım ayında hediye edilen bir orkidede kök çürümesi başladı, köksüz kaldı. Gövdesi hala sert ve yeşil ancak yapraklar büzüşmüş, dalları yeşil ancak çiçeksiz. Evim sabahın ilk saatlerinde direk güneş alıyor. günün geri kalanında bolca aydınlık. Ne yapabilirim? Ayrıca hediye bir başka orkide için de aynı problem vardı o daha iyi, sağlam kökleri, yaprakları ve yeşil dalı var ancak çiçekleri dökülmüş durumda. Daha önce 3. yönteminizle kurtardığım bir orkidem var. ikinci orkidemde de bu uygulamayı deniyorum. Farklı bir öneriniz olur mu?
***
Hayır farklı bir önerim yok.