Marginatocereus marginatus f. crestata

Bu kaktüsün esas bilimsel adı Lophocereus marginatus‘tur. Marginatocereus marginatus f. crestata adıyla meşhur çeşidi oldukça dikkat çekici güzelliğe sahiptir.

Cactaceae (Kaktüsgiler) familyasından olup gerçekte hangi cinse mensup olduğu çelişkilidir. Cereus cinsinden olduğunu iddia edenler çok (doğruluk payı da büyük). Fakat en son incelemelerde Lophocereus cinsinden olduğu düşünülmüş. Yine de çeşitli kaynaklarda farklı farklı bilimsel adları geçer. Kristata (horoz ibiği biçimli) çeşidi en çok Marginatocereus marginatus f. crestata adıyla tanınmıştır.

Marginatocereus marginatus f. crestata horozibiği veya yelpaze biçimli gelişen kaktüs

Marginatocereus marginatus f. crestata – Fotoğraf: Giromagi Cactus and Succulents

Özellikleri

Ana vatanı Meksika’dır. ABD’nin Meksika sınırlarına yakın kesimlerinde de bulunur. Esas türüne İngilizcede Mexican fencepost cactus derler. Meksika çit direği anlamına geliyor. Dimdik yukarı direk gibi sağlamca gelişmesi ve dipten yan dallar vererek çoğalıp sıklaşmalarıyla çit için uygundur (iklim şartları da uygunsa). Gövdeler muntazam düzgün, kalın, gösterişli ve genellikle tek gövde halinde uzarlar. Yan dalları çoğunlukla en dipten gelişir. Bazen dibe yakın yerlerinden de yan dallar verirler. Boyları 2m ila 6m arasında, yerine ve bakıma göre değişir. Saksılarda genellikle çok küçük ama oldukça düzgün halde satıldıklarını görürüz.

Dikenleri Cereus türlerinde olduğu gibi sert, sağlam ve tehlikesizdir. Kaktüs büyüdükçe ve kendisini yaşlı hissettikçe dikenleri varla yok arası, az ve kısacık gelişir. Sağlıklı gelişen genç kaktüslerde dikenler daha fazla ve daha uzundur ama yine pek tehlikeli değildirler. Dış derisine dokununca zımpara kağıdı gibi sert ve pütürlü hissedersiniz.

Çiçek açma dönemi kış sonundan ilkbahar sonuna kadardır. Çeşitlerine göre çiçek rengi pembeli yeşilli ya da kırmızıdır.

Kış soğuklarına pek dayanıklı değildir. En fazla -5C dereceye kadar dayanır ama soğukta yıpranma, güzelliğinin bozulması riski olacağından dolayı kışın dışarıda bırakmak hiç iyi olmaz.

Kristata formu

Esas tür Lophocereus marginatus muntazam, çok güzel, düzgün sütun biçimli iken kristata formu yelpaze biçimli ya da horoz ibiği biçimli gövdeler halinde gelişir. Bunlarda da yan dallanmalar genellikle en dipten gelişir ve böylelikle çoğalırlar. Gövdeler gelişirken ahşap oymacılık sanatı eserlerini andıran şekiller alırlar. Gerçekten çok güzel görünümleri vardır ve herkes bu kristata kaktüslere sahip olmak ister.

Lophocereus marginatus sutun biçimli gelişen kaktüs türü

Lophocereus marginatus – Fotoğraf: JJ Growers Nursery

Yetiştirme, bakım

Çöl kaktüslerine uygun bakım ister. Yani uzun süreli direkt güneş şart. Toprağının biraz mineralli olması önem taşır. Kış aylarında sulamak hiç gerekmez (ama zararı da olmaz).

Yazın çok şiddetli sıcak olan bölgelerde yaz boyunca öğle saatlerinin güneşini filtrelenmiş halde alması iyi olur. Çok gerekli değil ama düzgün gelişimi ve güzelliğinin daha iyi olması için tavsiye ederim.

Bitki besini gerektirmeyen toprak karışımı: 3 ölçü kilsiz (ya da çok az killi) arazi toprağı + 3 ölçü torf + 3 ölçü iri taneli (3-4mm) temiz dere kumu + 2 ölçü ponza taşı karışımı yapın. Gereğinden büyük saksı kullanırsanız çok daha gür ve sağlıklı gelişir.

Toprak karışımında dere kumu tertemiz olmalı. Arazi toprağını ise olası nematod parazitlerine karşı solarizasyondan geçirmeli ya da pastörize etmelisiniz (⇒ yardımcı bilgi). Zira Cactaceae familyasından olan kaktüs türlerinin köklerine nematod parazitleri büyük zarar verir. Bu parazitler en çok mil topraklarda, temizlenmemiş dere kumunda ve bazen de arazi topraklarında bulunur. Eğer toprak karışımda arazi toprağı kullanmazsanız bitki besini vermeniz kesinlikle gereklidir. Yoksa gelişimi cılız, sağlıksız olur.

Sulamaları ilkbahardan sonbahara kadar toprakta çok ciddi kuruma oldukça yapın. Kış boyunca sulamayın. Ama eğer kışın sıcak yerde tutuyorsanız iki ayda bir gibi sulamak gerekir. Yoksa sıcaktan bünyesi sıvı kaybeder ve çeşitli yerlerde kısmi kurumalar olur. Bitki besinli sulamalar yapacaksanız, o günlerde toprağının çok fazla kurumasını beklemeyin. Çünkü kupkuru toprağı besinli su ile sulamak kökleri yakar ve çürütür. Bu her tür bitki için geçerlidir.

Budamalar

Marginatocereus marginatus f. crestata kaktüsü bazen esas türünün özelliğinde yani düzgün şekilli sütun halde gelişen yan dallar verir. Bunları yok etmek orijinal güzelliğinin bozulmaması için gereklidir. Veya o düz gelişen kısımları biraz güçlenince mayıs ayında kesip ayırır ve ayrı bir saksıda yetiştirirsiniz. Hem böylece kristata kaktüsün esas türünü elde etmiş olursunuz. Bu arada, bu kaktüsün esas türün bir form‘u olduğu söylense de, esas türün aynısı yan filizler vermesi gösterir ki aslında bir form değil sport mutasyon sayesinde türemiş bir kristata kültivardır. Bu bağlamda bilimsel adının Marginatocereus marginatus ‘Crestata’ veya daha doğrusu Lophocereus marginatus ‘Crestata’ şeklinde yazılması gerekirdi.

Krestata halde fazla büyüyüp gelişirse budamayı düşünürsünüz belki ama bence iyi değil. Çünkü bunun esas güzelliği iyice büyüyüp serpilmesiyle, dipten gelişen yeni krestata gövdelerinin çoğalmasıyla ortaya çıkar. Ayrıca, ne kadar büyürse o kadar yüksek fiyatı olur. Büyüdükçe güzelliği arttığı gibi değeri de kat kat artar.

Problemleri

Bahçelerde kırmızı örümcek adlı parazitler, evlerde ve balkonlarda ise örümcek bit parazitleri çok kötü zarar verebilir. Kaktüsün dış derisini kemirir, o tahribatı mantar hastalıkları takip eder. Her zaman dikkatle incelemelisiniz.

Üretim

Lophocereus marginatus veya Marginatocereus marginatus f. crestata ya da diğer adları her ne ise, diğer kaktüsler gibi çoğaltılır. Yan dallarını keserek ayırın ya da uzun bir dalı parçalara bölün. Mayıs ortası kesip almak iyi bir zaman. Kesik yerlerin kuruması için 10 gün açıkta bekletin. Sonra uygun toprak karışımına (toprak kuru iken) ekin ve 10 gün sonra sulayın. Açık havada, güneşli yerde çabucak kök salar ve gelişmeye başlarlar. İlk kesme zamanını sadece mayıs ortası olarak belirleyin. Fazla serin zamanlarda köklenmeden çürüme riski var. Veya fazla geç kalırsanız o takdirde hiç köklenmeden yaz sezonunu aşması riski var ki bu da emeklerin boşa gitmesi demektir.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Kaktüs-Succulent

Etiketler: |


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Ön Adınızı ve şehrinizi yazın:

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın: