Yaprak güzeli ev begonyaları

Evde yetiştirmeye en elverişli begonya türleri yaprak güzellikleri için yetiştirilen, rizom gövdeli olan çeşitlerdir. Esas ev begonyaları bunlardır, yani rizom gövdeli olan begonyalardır.

Eskiden beri halk arasında paşaçadırı ve çınar begonyası denen türler Türkiye’de en tanınmış ev begonyaları örnekleridir. Gövdelerinin yapısı birbirlerine benzer. Reks begonyaları ve kirpikli begonyalar da bu gruptandır. Rizom gövdeler dimdik yukarı uzasa bile üzerleri fazlaca pürtüklüdür. Yani dal yüzeyleri dümdüz değildir.

Ev begonyalarının bakım istekleri

Uzun boylu ev begonyaları için bakın: » Ağaç begonyaları .. onların sayfası ayrı. aslında ev ortamlarına hiç de uygun değildirler. Aşağıdaki tüm açıklamalar yaprak güzelliği için yetiştirilen ve rizom gövdeli olan begonyalar içindir.

Başlıca ortak özellikleri

Gövdeleri ister ince ister kalın olsun hepsi aynı özelliktedir: Çok pütürlü, eğri büğrü yapıda gövdeleri olur. Sis ormanı vb tropikal ya da subtropikal dağ ormanı şartlarına göre evrim geçirmişler. Doğal yaşam alanları genellikle doğal kireç kayalıklarıdır. Bazen duvar gibi dimdik kayalıkların yüzeyinde yaşarlar. Kökleri taşlar arasındaki veya kaya çatlaklarındaki çürüntü birikimlerinden beslenir. Biraz sukulent özelliklidirler. Uzun süre susuzluğa iyi dayanırlar.

Gövdelerini birkaç parçaya bölmekle kolayca köklendirip çoğaltabilirsiniz. Tüm çeşitleri yaprak çeliğiyle üretime uygundur.

Hafif serin ve nemli gece esintileri alırlarsa hızlı gelişirler. Fazla sıcaktan rahatsız olurlar ama hava yeterince nemli ise önemli bir zarara uğramadan sıcak ayları atlatırlar.

Yukarıdaki özelliklerinden dolayı bu tür begonyalar için toprak hazırlamada ve sulama usullerinde aşağıdaki bilgilere göre hareket etmelisiniz.

Ev begonyaları saksılara dikme

Kökler toprakta boğulmamalı. Doğada rizomlu begonyaların kayalık yerleri seçmeleri tesadüf değil. Başka yerlerde pek hayatta kalamıyorlar. Begonyalar hem kalsiyumdan hiç mahrum olmamalı hem de humuslu çürüntülerden mahrum olmamalı. Yaz aylarında direkt güneşten korunmalı (özellikle öğle saatlerinin güneşinden).

Ev begonyalarından siyah güderi begonyası

Siyah güderi begonyası kirpikli begonyaların bir kültivarıdır (ve rizom gövdeli begonyalardandır).

Toprak ve saksı

Bu tip begonyalara her toprak uymaz. Mutlaka şu şekilde hazırlamalısınız:

2 ölçü torf toprak + 1 ölçü leonardit + 1 ölçü ponza taşı karışımı yapın. Leonardit toz değil taneli olmalı. Küçük taş kırıkları gibi veya sıkıştırılmış küçük peletler halde olması lazım. Bulamazsanız onun yerine mangal kömürü parçaları kullanın. Parçaların irilikleri en az pirinç, en fazla zeytin çekirdeği ebatlarında büyüklü küçüklü olsun. Sonra karışım toprağı dibi delikli bir saksıya doldurup bol bol sulayın. Saksı alt deliklerinden su süzülüp dışarı gitmeli. Üç – dört gün boyunca bu sulamayı daha doğrusu toprak yıkamasını her gün yapın. Sonra bırakın kurusun. Tamamen kurumayacak. Orta nemli – az nemli arasında kuruması yeterli.

Saksı derin olmasın. Bu önemli. 12cm derinliğinde saksı ideal. Saksı yayvanca olmalı ki zamanla çıkacak kök sürgünlerinin kendi kökleri de rahatça serpilebilsin.

ev begonyalarından paşa çadırı

Paşa çadırı bogonya da rizom gövdelidir.

Saksı dibine kireç taşları

Sert kireç taşı kırpıntıları veya mıcır saksının dibine 1-2cm yüksekliğinde yayın. Taşların büyüklüğü önemli değil. Saksı dibindeki yüksekliği önemli. 2cm yükseklik iyidir.

Sığ saksı bulamazsanız derin saksının alt yarısını strafor parçaları ile doldurun. Onların üzerine sert kireç taşları ya da mermer parçaları yayın. Sonra yukarıda anlattığım gibi toprak doldurun ve begonyanızı dikin.

Saksı / toprak değiştirme

Yaprak güzeli ev begonyaları aynı saksıda yıllarca idare edebiliyor. Üç – beş yıl aynı saksıda kalabilirler. Ancak eğer kökler ve rizomlar artık saksıya hiç sığamaz hale gelirse (ne zaman o hale gelirlerse) o zaman biraz daha geniş, yine aynı derinlikte veya az farkla biraz derin bir saksıya aktarmalısınız.

Toprak değiştirmenin iki inceliği

Mini yüksük saksıda (viyolde) geliştirilmiş yavru begonyaları.. ya da biraz küçük saksıda olup daha büyük saksı isteyen genç begonyaları.. toprağını hiç dağıtmadan yeni saksısına yeni toprak ilavesiyle aktarın.

Ev begonyaları için genel bakım tavsiyelerim

Sabah erken saatlerde ya da akşamları iki saat kadar direkt güneş almaları çok iyi olur. Diğer zamanlarda yakıcı direkt güneş almamalılar. Ama ulundukları yer çok güçlü aydınlık olmalı.

Esinti ihtiyaçları

Begonyalar havasız kuytu yerleri hiç sevmez. Pencereleri sık sık açıp uzun süre açık tutmalısınız. Kışın “sıcak” evlerde açılmayan pencereler begonyaların bozulup ölmelerine sebep olabilir. Yapraklarda bozulma artarsa sulamayı bırakın. Böylece rizom gövdelerin çürüme riski azalır. ilkbahara kadar sadece toprak kupkuru olduğunda üzerlerine birkaç damla su damlata damlata hafiften ıslatma yapın.

Hava nemliliği

Ev içinin olağan hava nemliliği hemen her begonya türüne yeterlidir. İstisnai türler için bknz ⇒ hava nemlendirme yolları. Yapraklara su püskürtmeyi tavsiye etmiyorum. İhtiyaçları da yok. Onun yerine yapraklarda tozlanma olduğunda paşa çadırı gibi yaprakları silinebilecek begonyalarınızın yapraklarını ıslak bezle silin. Yaprak üst yüzeyleri tüylü gibi olanları ise duş altında yıkayın ve sonra yapraklarda ıslaklık kalmayacak şekilde üzerlerindeki su damlacıklarını kağıt havluya nazikçe emdirin. Yaprak üzerlerindeki tüycükler silmeden dolayı hasar görmemelidir.

Sulama suyuna dikkat

Su ne kadar arı olursa o kadar iyidir. Akü suyu, yağmur suyu, arıtma cihazından geçmiş su gibi. Sulamaları toprağı kontrol etmeden yapmayın. Üst yüzeyi elinizle yoklayın. 3cm derine kadar iyice kurumuşsa sulayın. Yoksa daha bekleyin. Sulamalarda mutlaka saksı alt deliklerinden dışarı çıkacak miktarda bolca su kullanın. Asla su dolu tabakta bekletmeyin.

Besin verme

Toprak kısmında anlattığım gibi gübreler ve bitki besinleri toprağın tuzluluğunu arttırır. Begonyaların en alttan başlayarak çürümelerine sebep olur. Kısaca, bitki besini verin ama çok dikkatli olun: Tavsiye edilen dozajın yarısını uygulayın ve sadece saksının en kenarlarından toprağa az miktarda emdirin. Mayıs başı, haziran başı, ağustos sonu ve eylül sonu olmak üzere yılda 4 defa yeterli olur. Her türlü begonyanıza çiçekcoşturan, vilmorin vb markalardan genel amaçlı bitki besini verin.

Önemli: Toprak fazla kuru olduğu zaman besinli su ile sulamak tehlikelidir. Kökler yanabilir. Onun için önce toprağı sulayın. Bir saat geçtikten sonra besinli su ile sulayın.

Kök çürümesi problemi ve sulama

Rizom gövdeli ev begonyalarında çürümeler yanlış toprak ve yanlış sulama yüzünden ve bir de bitki besinini yanlış usulde vermekten dolayı olur. Sulama tarzı çok önemlidir. Toprakta kaydadeğer bir kuruma olmadıkça bekleyin. Sulama gerektiği zaman bolca su kullanın. Saksı alt deliklerinden mutlaka bolca su süzülüp dışarı çıkmalı. Böylece toprakta tuz birikimi olmaz ve begonyalarınız yıllarca çürümeden yaşar.

Fide üretimi

Rizom gövdeli begonyaları çoğaltmak çok basit. Güvdeyi parçalara ayırıp her birini köklendirebilirsiniz. Ama her toprakta köklenmez, çabucak çürür gider. Şu sayfada anlatıldığı gibi köklendirme toprağı hazırlayın: ⇒ Köklendirme ve tohum çimlendirme toprağı hazırlama

Yaprak güzeli rizom gövdeli begonyaların hemen hepsi yaprak çeliğiyle üretilebilir. Yılın her zamanında yapabilirsiniz. Bir üst paragrafta dediğim gibi özel köklendirme toprağı hazırlarsanız her şey yolunda gider. Yapraktan yeni fideler üretmede çeşitli yollar var. En kolay yolu sadece yaprak sapının bir kısmını toprak altında kalacak şekilde dikmenizdir. Zor usule gelince: Bir yaprağın toprağa yayılması, yaprak alt yüzeyinin toprağa sıkıca temas etmesi metodu biraz zor ve çürüme riski yüksektir ama köklendirme toprağınızın sayesinde çürüme olmayacaktır.

Zararlıları

En büyük zararlısı yanlış topraktır. Sonra gereksiz yere tekrarlanan düzenli sulamalar büyük zarar verip kökleri çürütür. Esintisiz, havasız köşelerde yaşayamazlar. Koyu gölgeyi sevmezler.

Bitki bitleri ev begonyalarını sevmez. Eğer varsa ya begonyanız çok güçsüz kalmıştır, savunma mekanizmaları aktif olamıyordur ya da o begonyanın türüyle alakalıdır. Derhal uygun bir ilaç bulup ilaçlamalısınız.

Reks begonyalarında (bazı çeşitlerinde) külleme vb. mantar hastalıkları görülebilir. Sebebi (geceleri) ortamın havasının hem yoğun nemli hem esintisiz, hareketsiz olmasıdır. Külleme hastalığı besleyiciliği kalmamış toprak yüzünden de olabiliyor. Şartları düzeltirseniz problem kalmaz. Veya topas adlı ilaçtan kullanın.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Salon, iç mekan dekor

Etiketler: |

'Yaprak güzeli ev begonyaları' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Taner, Ankara dedi ki:

    Yeni bir begonya aldım. Gövdesi üç saptı on gün içinde iki sapı tam toprakla birleşim yerinden yavaş yavaş çürüyerek kurudu. Bitki normalde çok iyi durumda. Sadece gövdesinde tam toprakla birleştiği 1cm’lik yerde kararma ve yavaş yavaş çürüme oluyor. Son bir sap kaldı. Nasıl kurtarabilirim?
    ***
    Anlaşılan o da gidici. Siz şimdi onu kararmanın henüz ulaşmadığı en sağlıklı yerinden jilet gibi bir şeyle kesip alın. Küçük bir çay bardağının içine birkaç damla su koyup dalı içine oturtun. Birkaç damla dedim ama 2cm kadar yükseklikte su olsa iyi olur. Azaldıkça taze su ekleyin. Hiç su değişimi yapmayın. Yeri güçlü aydınlık ve iyi havadar olsun. Köklendiğinde saksıya dikersiniz. Begonyalar sukulent muamelesi istiyor. Ve hep söylerim ev bitkileri hava akımları ister. Ama begonyalar için hava akımları olmazsa olmazdır. Sukulent muamelesi de şart. Sıcak yaz ayları boyunca sulamaları gecenin en serin saatlerinde ama oda sıcaklığındaki su ile yapın. Yılın diğer zamanlarında toprakta tam bir kuruma olmadıkça sulamayın.

  2. Yasemin, Düzce dedi ki:

    Benim begonyam şu an çok kötü durumda. Acaba kurtarabilir miyim? Yaprakları soluyor. Çiçekleri sararıp dökülüyor. Dalları çürüyor.
    ***
    Kökler çürümüştür. Ana gövdeye çürüme ilerlemişse kurtaramazsınız. Sulamayı bırakın. Toprak adamakıllı kuruyana kadar begonyada çürüme durursa iyi. Ayrıca şimdi hiç vakit kaybetmeden en sağlıklı parçalarından kesip suda köklenmeye bırakın.

  3. Selda, Adana dedi ki:

    Çilli begonya komşu saksısından koparıp köklendirdim ve toprağa aldım. Toprak karışımı sizin burada verdiğiniz bilgiler doğrultusunda hazırlamıştım. Bir süre sonra yapraklarda küllenme dedikleri mantar hastalığı başladı. Aynı zamanda birden çok begonya türü ektim. Aynı toprak karışım ile. Şimdilik onlarda bir sorun yok ama durum beni korkutuyor. Bu küllenme denilen hastalıktan nasıl kurtulabilirim?
    ***
    O zaten ev ortamını pek sevmez. Küllemeden kurtulmanın en garantili yolu Topas adlı ilaçtan kurtulmaktır. Mini bir şişesi size birkaç yıl yeter. 1 lt suya yarım ml karıştırıp begonyanın hem yapraklarına hem dallarına fısfıslayın.

  4. Dinemiz, Adana dedi ki:

    Begonia maculata hakkında bir yazı yazmanızı çok isterim. Yakın zamanda edindiğim bu güzel bitkiyi iki saksıya ayırdım. Küçük olan gayet güzel gelişiyor. Yeni yapraklar verdi. Ancak büyük olan saldı kendini. Yapraklar cansız ve sönük. Öneriniz var mı?
    ***
    Bakımı diğer ağaç begonyalarından ve çilli begonyalardan farksızdır. Büyük olanın kökleri çürümüş. Toprak altı kısmı olduğu gibi çürümüş de olabilir. Söküp kökleri yıkayın ve iyice kontrol edin. Çürük kısımları kesin. Yeni kökler çıkana kadar suda bekletin.

  5. Derya, Ankara dedi ki:

    Komşumun hediye ettiği begonya eve geldiğinde gayet sağlıklı idi. Saksı değişimi yaptıktan sonra yaprak uçları kuruyarak dökülmeye başladı ama sürekli yeni yaprakta çıkıyor. Bu yapraklar da çok büyümeden uçlarından kurumaya başlıyor. Toprağı sizin tarifiniz gibi. Yeri gayet aydınlık perde önünde ve cam sürekli açık. Sulamasını da toprak kurudukça yapıyorum. Başka ne yapmalıyım bilemedim.
    ***
    Saksı değişimi yaparken anlaşılan köklerini eski topraktan arındırmışsınız. Kim böyle yapsa bitkilerinin çürütüyor. Perde ne alaka anlamadım. Onunla güneşi engelliyorsanız yanlış. Bırakın bol bol ışık ve güneş alsın. Yaz sıcakları tamamıyla bastırana kadar saksısı bile güneş ışınlarıyla ısınsın. 4-5 hafta boyunca toprağı sadece tamamıyla kupkuru oldukça sulayın.

  6. Cansu, İstanbul dedi ki:

    Ben begonyamı sabah güneş alsın diye camın önüne koydum ve sonra unuttum. Orada çok güneşte kaldı ve bütün yaprakları yumuşadı sündü. Ben de o şaşkınlıkla suladım. Sonra havadar ama direk güneş almayan bir yere koydum. Yaprakları düzelir mi ne yapmam gerekir?
    ***
    Her ne sebeple olursa olsun bitkilerin yerini güneş alsınlar veya hava alsınlar diye kesinlikle değiştirmeyin. Sabah orada öğlen şurada gibi değişiklikler sadece ciddi zarar verir. Sorunuzun cevabına gelince: Sanıyorum hiç beklemeden soru yazmışsınız. En az 8 saat beklemeniz gerekirdi. Problem devam ediyorsa bildirin.

  7. Elif dedi ki:

    Ben yeni begonya e. aldım. Kökünde hormon bezi vardı. Saksı değiştirip hormon bezini çıkardım ve suladım. Bugün baktım kök kısmına doğru çürüyor. Hemen saksı değistirdim kuru toprağa koydum. Temizleyip tarçınlayıp diktim ne yapmaliyim kurtulması için ne yapabilirim?
    ***
    Hormon bezi diye uydurma bir hikaye var. Her yerde yazıyorlar. Herkes sizin gibi inanıyor ve onu çıkarıyor. Çıkarırken kökleri illa ki rahatsız ediyorlar. Sonuçta, bunu kim yapsa bitki ölüyor. Sizinki çok hassas bir tür. Artık asla iflah olmaz. Yaptıklarınızın da hiçbir faydası olmaz. Tarçın filan onlar da asılsız söylentiler. O begonyaya gelince, böyle yapmasaydınız belki iki üç hafta sonra ölecekti. Sürekli hava akımları ister. Fazla sıcağı sevmez. Fazla soğuğa hiç gelmez. Eylül sonu – ekim ayı sonu gibi kritik bir dönemi var. O dönemde kuruyup gidebiliyorlar. Kendi sayfasından bilgilenebilirsiniz: Elatior begonya (Begonia x hiemalis)

  8. Bahar, Ankara dedi ki:

    Yaprak begonyam için çok büyük bir yanlış yaptım. Kratonumun yapraklarını zeytinyağıyla silerken begonyamı da sildim. Bu durum begonyamı perrişan etti. Renkleri değişerek kendilerini salmaya başladılar. Sap kısımlar fena değil sadece aşağı eğildiler. Birkaç sap çürüdü. Nasıl kurtarabilirim?
    ***
    Yaprak saplarının cansızlaşması kötüye işaret. Kökler çürümüş olabilir. Toprağı eşeleyip kabartın ve kupkuru hale gelinceye kadar sulamayın. Daha sonraki sulamaları da yine toprak kupkuru oldukça yapın. Çürüme devam etmese yeni kökler geliştirir ve yeni yapraklarla kendisini yeniler. Ayrıca hiç bir bitkinizin yapraklarına zeytinyağı sürmeyin. Parlak olmalarını istiyorsanız bebek yağı uygundur. Ama begonyalara yapmayın.

  9. Bahar, Ankara dedi ki:

    Peki bu durumda yaprakları budama yapmalı mıyım? Yapmalıysam nasıl? Tüm sapları köke yakın budayıp kök halinde bırakmam canlanması için fayda sağlar mı?
    ***
    Hayır. Sadece iyice kötüleşen yaprakları makasla kesin.

  10. Rumeysa, Aydın dedi ki:

    Rex begonyamın yaprakları yumuşamaya başladı. Köküne hiç bakmadım incitirim diye. Başka aydınlık yerim olmadığı için sobalı odada duruyor. Ondan olabilir mi?
    ***
    Olabilir. İnce kökler çürümüştür. Toprak biraz kuruyunca eşeleyip kabartın. Sonra kupkuru olana kadar sulamayın. Daha sonra sulayın. Yapraklar kurusa bile rizom gövde çürümedikçe zamanla yeniden yapraklar verir.

  11. Naz, Baku dedi ki:

    Siyah rex begoniama saksı değişimi yaptım. Yapraklar canlılığını kaybetti. Acaba çürür mü? Kurtarabilme şansı var mı?
    ***
    Yukarıda yazdığım saksı, toprak ve saksı değiştirme konularını eksiksiz okuyun. Aynı şekilde yapmadıysanız çürüme ihtimali çok yüksek. Rizom kısımlarını kontrol edin. Çürüme alametleri yoksa zamanla canlanır. Ama şu şartla: Toprak tamamıyla kupkuru hale gelene kadar hiç sulamayın. Bu sayede zarar görmüş, çürümeye başlamış olan kökler kurur ve rizomlara çürüme ilişmez. Elbette yapraklarda da ciddi bozulmalar olacaktır ama önemli değil. Toprağın tamamıyla kupkuru olduğundan emin olduğunuz zaman sulayın. Zamanla yeni sağlıklı kökleri çıkarır ve hızlıca yeniden yapraklar uzatır. Veya, şimdi eğer rizom kısmında çürüme varsa, çürümenin ulaşmadığı en sağlıklı yerinden kesip alın. Küçük bir bardağa çok az su koyun ve kesip aldığınız dalı içinde bir hafta bekletin (köklenmenin başlamasına kadar bekletmeye gerek yok). Sonra uygun toprakla küçük bir saksıya dikin.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.