Köklendirme hormonu

Çelikle üretim yöntemlerinde köklendirme hormonu genellikle gerekmeyen bir maddedir. Kullanımını yanlış anlayanlar ve genellikle fazla doz uygulayanlar epey çok. Burada kullanımı hakkında uyarı mahiyetinde doğru bilgiler vermeye çalıştım.

Eşeysiz usulde bitki üretiminde köklendirme hormanı her durumda gerekli değildir.

Bitki parçalarından yeni fideler / fidanlar üretiminde köklendirme hormonu her zaman gerekli değildir. Ayrıca gereken şartları yerine getirmezseniz tek başına mucizevi etkisi yoktur.

Köklendirme hormonu nedir?

Oksinler (auxins) denen bitki hormonları bitkilerde organların şekil almasında ve hızlı gelişimlerinde rol oynar. Auxin hormonlarını içeren maddelere köklendirme hormonu denir. Farklı farklı oksin türleri var. Bunlardan oluşan özel karışım maddeler köklendirme hormonu adıyla satılır. En sık kullanılanı IBA’dır.

Indole-3-butyric acid (1H-Indole-3-butanoic acid)

Kimyasal formülü: C12H13NO2 olup oksin hormonlarından biridir. Direkt kullanıma uygun değildir. Suda erimediği için önce alkolde çözmek gerekir. Sonra saf su ile ya da başka maddelerle karıştırarak kullanıma hazır hale getirirler.

IBA hormonları çeşitlidir. Sıvı, jel ve toz hallerde oldukları gibi kullanım amaçları ve kullanım biçimleri de farklıdır. Eğer IBA köklendirme hormonu alacaksanız önce hangi tip bitki türüne ve ne amaçla kullanacağınızı iyi düşünün. Sonra da amacınıza uygun olan tipte olanının bulun. Mesela hiç köksüz dallar için mi, yoksa toprakta daha fazla kök geliştirme amaçlı mı.. Bitki otsu bitki midir, ağaç veya çalı tipi midir.. Ortamınızın sıcaklık derecesi nedir vesaire.

Köklendirme hormonlarının kullanım şekilleri

Köklendirme hormonu kullanımı1- En sık kullanım dal çeliklerindedir. kesik yeri hormona bular ve toprağa yerleştirirler.
2- Köklendirme toprağına karıştırırlar.
3- Hormonları bazen yapraklara hafifçe püskürterek uygularlar.

Bütün bunları mutlaka gerçek uzman kişilerin tavsiyeleri ve tarifleri doğrultusunda kullanın. Hangi bitki türüne hangi amaçla ne tip hormon gereklidir ve miktarı ne olacak bilmeniz lazım. Rastgele kullanımlarda fayda değil zarar görürsünüz.

Yanlış anlamalar

Dış kaynaklı bilgilerde istisnasız her köklendirme işi için köklendirme hormonu tavsiye ederler. Oysa amaçları sadece köklendirme hormonu satışlarını arttırmaktır. Ama herkes sanıyor ki köklendirme hormonu kesin şart. İşte böyle bir yanıltmaca, yanılma olayı zincirleme olarak dünyada yayıldı gitti.

Köklendirme hormonu hangi şartlarda, kimlere lazım?

Seri üretim yapan büyük firmalar toptan hazır almak yerine kendi üretecekleri bitkilere uygun çeşitte köklendirme hormonlarını özel sipariş verip yaptırırlar. Seri üretimde önemli. Amaç ticaret olunca yüzde yüz verim hedeflemek şart. Zaten günümüzde seri üretim metotları da git gide değişiyor. Şimdi birçok türün seri üretimlerini doku kültürü ile yapıyorlar. Doku kültüründe çeşitli hormonlar kesin gerekli.

Bonsai üreticileri için köklendirme hormonu büyük önem taşır. Zira sık sık ağaçların üzerinde havai daldırma yapmaları gerekiyor. Ama görsel açıdan en elverişli kısımların köklenmeleri çok zor. O ağaç türüne uyan iyi bir köklendirme hormonu bulamazlarsa havai daldırmada başarılı olamazlar.

Dolayısıyla köklendirme hormonu çiçek yetiştirme ve bahçecilik meraklılarına hemen hemen hiç gerekmiyor. Boş yere masraf etmeyin. Köklenmesi mümkün dallar zaten köklenir. Yeter ki zamanı ve şartları iyi tespit ederek gerekenleri dosdoğru yapın. Köklenmesi mümkün olmayan dallara ise zaten hiçbir hormon etki etmez.

Ev yapımı köklendirme hormonu

Salkım söğüt ağacının sarı uçlu dip sürgünleri (piçleri) ya da dallarının dış kabukları lazım. Önce küçük parçalara bölün. sonra 24 saat suda bekletin. Salkım söğütün köklendirme hormonu olarak işe yaramasında temel özellik dallarının çok kolay kök salma özelliğine sahip olmasıdır. Dolayısıyla demek oluyor ki dallarının kabuklarında köklenmeyi sağlayacak hormon bol bol var.

Su içinde köklendirmek istediğiniz bir dalı aynı büyüklükteki yapraklı bir bir söğüt dalı ile birlikte suda bekletirseniz köklenmesi daha kolay olacaktır. Çünkü hem kendisi hem de söğüt dalı köklenmeye yarayan hormon salgılar. Söğüt dalından suya geçen salisilik hormon veya salisilik asit bitkilerin saldığı köklenme hormonunun daha iyi işe yaramasına yardımcı olur. Söğütte ve birçok bitkide salisilik asit var. Aspirin ise salisilik asit değil, asetilsalisilik asittir. Bitkilerin köklenmesinde hiçbir işe yaramaz, bilakis zararı olur.

Derhal köklenen süs bitkilerinde de aynı özellik mevcut olabilir.

Yani onlarda da köklenmeye yarayan hormon bol bulunuyor olabilir. Dallarını toprağa batırınca birkaç günde kök saldıklarını iyi bildiğim birkaç tür: Klasik ve bodur sardunya, Japon şemsiyesi (ters olarak yaprağı gömülünce birkaç günde köklenir filizlenir), telgraf türleri, kolyos çiçeği (yaprak güzeli)…

İp rizomlarda da benzer hormon yoğun olsa gerek. Çilek ve aşk merdiveni gibi bazı bitkiler ipe benzer uzantılar çıkarır. Bu uzantılar toprak üzerinde ilerlerken peşinden birçok fidecik oluşturur. Fideciklerin “ip rizomdan koparılmadıkları takdirde” çok kuvvetli ve hızlı köklenme özelliği var.

Kurdele çiçeğinin uzun çiçek sapları gerçi ip rizom değil ama o saplarda da fidecikler oluşur ve üstelik oluşan fidecikler sanki doku kültürü laboratuvarlarında hormonlu sıvılarda üretilmiş fideler gibi birkaçı bir arada gür bir şekilde gelişir, bir yandan da toprağa değmeseler bile kök oluştururlar.

Köklenmede ve filizlenmede olağanüstü gayretli iki tür daha: Clerodendrum bungei bitkisinin çelikleri derhal köklenir. Topraktaki köklerini bile koparıp başka yere dikseniz filizlenip yeni bitkiler oluşur. Jasminum nudiflorum türünün dik duramayan dalları toprağa hafif temas etse derhal köklenir.

Bunlar ve benzeri kolay köklenen türler salkım söğüt tarifindeki gibi denenebilir. Ben henüz denemediğim için iddialı değilim ve olmaz da diyemem.

Bal köklendirmede fayda sağlar mı?

Hiçbir köklendirme hormonu içermeyen balın köklenmede hiçbir katkısı olamaz. Faydası kesik yerlerin enfeksiyon kapmaması yönünde oluyor. Ama belki taşıdığı enzimler ya da kesik yerdeki enzimlerle baldaki enzimler karşılıklı etkiyle sağlıklı kalmayı arttırıyordur. Köklenebilecek özellikteki bitkilerdeki faydası ancak bu kadardır.

Veya belki de şöyledir: Çelikten köklenmesi mümkün olan bitkiler toprağa hormon salgılıyor. Bal belki bu durumda hormonların birikip yoğunlaşmasını, bozulmamasını sağlıyor olabilir.

Balı ayrıca aşılamalarda kenarlara sürerler. Böylece aşının tutması kolaylaşır. Aşıda balı kenarlara değil de kesik yüzeylere sürüp parçaları yapıştıranlar bile var. Büyük faydasını görmüşler. Bu da benim enzim etkisi fikrimi destekliyor.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Üretim / Çoğaltma

Etiketler:

'Köklendirme hormonu' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Mehmet, Mardin dedi ki:

    Massplant elimde var. Domates fidesi yeni ektim. Yapraktan uygulasam sıkıntı olur mu?
    ***
    Bildiğim kadarıyla massplant tam olgun veya en azından yarı olgun çelik köklendirmede kullanılan bir köklendirme hormonudur. Başka türlü kullanım tavsiye etmem.

  2. Behlül M. -Ankara dedi ki:

    Salkım sürgünlerini sıcak suda mı yoksa soğuk su da mı 24 saat bekletelim? Hazırladığımız çözelti kapalı kapta ne kadar bekler? Hazırlanan çözeltide çelikleri ne kadar bekletmek gerekir?
    ***
    Normal soğuk su. Kapalı kaplarda filan bekletmeye saklamaya gelmez çünkü organik maddelerden arındırılmış bir şey elde etmiş değilsiniz. Mutlaka bozulur. Aslında öyle bir çözelti ile uğraşmak yerine denenmiş ve büyük faydası görülmüş usul şudur: Söğüt dallarını köklendirilecek dallarla birlikte suda bekletmek. Böylece söğüt dalı hayatta kalma mücadelesine girecek ve hormon üretmeye de devam edecektir. Suya saldığı hormonlar diğer dallara köklendirici hormon etkisi yapar.

  3. İsimsiz, Adana dedi ki:

    Begonvili nasıl köklendirebilirim? Hepsini denedim olmadı. Şimdi de çelik tozu almayı düşünüyorum. Acaba olur mu?
    ***
    Halbuki çok kolay kökleniyor. İri taneli kum + gübresiz süzek toprak eşit oranlarda karışım yapın. Mutlaka yaz başında deneyin. Fazla serinde olmaz. Adana için mayıs ortasından itibaren başlayabilirsiniz. Az güneşli bir yerde tutun ve ilk iki ay boyunca her gün sulayın. Yapraklı dallarından seçin. Çok fazla kalın olmasın. Hiçbir hormona gerek yok. Köklendirme hormonu belki kalın dallarda gerekir. İnce dallarında gerekmiyor.

  4. Seher, Sakarya dedi ki:

    Bu bahsi geçen hormonu yani ibayı kökü kalmamış birkaç orkidemde kullanabilir miyim? Ya da iba yerine söğüt dalını orkidelerimin köklenmesi için yaptığım su kültürüne koyabilir miyim?
    ***
    İşe yararlar mı bilmiyorum ama isterseniz deneyin. Bakımını yanlış yapınca ve ortamın şartları uygun değilse zaten ne yaparsanız yapın yaşamaz. Gereken bilgiler için bakınız: Orkide (Phalaenopsis türleri)

  5. Murat, Ankara dedi ki:

    Mazı ve leylandi köklendirmek istiyorum. Çelikleri aralık ayında alıp güneş ve ışık gören bir odada köklendirebilir miyim? İB asit 8000ppm hormon çeliklere uygun olur mu? Bu iki bitki de Hormonsuz köklenir mi?
    ***
    Evet hormonsuz da köklenebilirler (⇒ şu usulde). Diğer sorularınıza cevabım yok çünkü bilmiyorum.

  6. Zeynep, İstanbul dedi ki:

    Köksüz sukulent aldım internetten. Çabuk kökleneceğini düşünmüştüm. Bazı türlerinde haklı çıktım ama bazılarında hiç hareket yok. Hazır köklendiricilere karşı olduğunuzu düşündürdü yazınız ve cevaplarınız ama yine de sorsam ne tür köklendirici almam daha faydalı olacaktır?
    ***
    Onlara köklendirici hormonlar sadece çürütücü etki yapar. İhtiyaçları olan şey her bir türe uygun farklı farklı hava şartları. Hepsi bu. Sukulentlerin tümünün aynı şartları sevdiğini düşünmeyin. Bazıları oldukça serin zamanlarda gelişirken bazıları sıcak aylarda gelişim gösterir. Bazıları saatlerce güneş, bazıları biraz güneş isterken bazıları da güneşsiz ama fazlaca aydınlık yerleri istiyor. Hangi türlerden almak istiyorsanız önce isimlerini doğru olarak bilmeli ve o türlerin hangi mevsimde gelişim gösterdiğini, hava akımlarına ihtiyaçlarının ne kadar olduğunu ve güneş ihtiyacının nasıl olduğunu araştırıp öğrenin. Evinizin şartlarına uygun olanları tercih edin.

  7. Musa Yol dedi ki:

    Kamkuad limonunu çeligi köklendirmek için doğal olarak köklendirebilir miyim yoksa east rood mu lazım?
    ***
    Ne yaparsanız yapın çok zor. En uygunu şurada anlatıldığı gibi suda olabilir: Narenciyeleri çelikle çoğaltmak

  8. İstanbul dedi ki:

    Çelik Köklendirme işine hobi olarak başlayacağım. İncir, nar, dut, ayva gibi meyve ağaçları köklendirmek istiyorum. En iyi hormon köklendirici hangisidir? Önerebileceğiniz bir marka var mı?
    ***
    Hormon denemediğim için marka filan öneremem. Adını saydığınız türlerde yüzde yüz garantili köklendirme şöyledir: Kış aylarında soğuk mekanda tutmak şartıyla olgun dal çeliği yöntemi. Bir de köklendirme toprağı. İhtiyacınız olan bilgilerin sayfaları:
    1- Olgun dal çeliği (hardwood cutting)
    2- Köklendirme ve tohum çimlendirme toprağı hazırlama

  9. Halil, İstanbul dedi ki:

    Yaklaşık 2000 adet gül, taflan, alev çalısı, hatmi çelikleri aralık ayının ortalarında aldık. Naylon altında yaklaşık 50 günü geçti ama köklenme henüz yok. Güller yaprak açmaya başladı durumları iyi ama köklenme yok. Ne yapmalıyım acaba? Toprağa dökülerek verilen bir kök uyarıcı hormon var mı? Kurtarabilir miyiz acaba?
    ***
    Yanlış yapmışsınız. Sanıyorum şu iki yoldan birini denemeye çalıştınız:
    1- Olgun dal çeliği: Tam açık hava veya tam soğuk sera olması gerekiyor. Ama istanbul’da tam açık havada tutmanız daha iyidir. Esas hatanız bu kadar çabuk köklenme beklemeniz. Olgun dal çeliği yönteminde dallar kışı soğukta geçirir ve genellikle ilkbahar gelmeden köklenmezler.
    2- Yarı olgun dal çeliği ile yapmaya kalkıştıysanız naylon altı hiç yetmez. O usule uygun donanımlı sera gerekiyordu. Gece en düşük ısı 18C derece, gündüz 26C derece civarlarında ısı ve yoğun nemli sürekli hava hareketleri gerekir (ve bu şartlarda yeterince köklenmeleri 8 hafta ile 13 hafta gibi bir zaman alır). Yoksa en kralından köklendirme hormonu bile işe yaramaz. Eğer amacınız bu ikinci yol idiyse soğukta tutmakla hem de 5 haftada işin biteceğini sanmanız hata içinde hata.

  10. Nihat, Eskişehir dedi ki:

    Söğütten elde edilen bu sıvıyı tarlaya domates fidelerini ektikten sonra damlama vermek kök gelişimini hızlandırır mı?
    ***
    Domates zaten çok süratli köklenir. Bunun için hormona gerek yok. Toprağı doğru olmalı. Çapalamaları zamanında yapın. Her şey fazlasıyla yolunda gider.

  11. Aysel, İstanbul dedi ki:

    Plan Top Islanabilir tozwp ev çiçeklerine kullanılır mı? Nasıl kullanılır? Ölçüsü nedir?
    ***
    Tozwp nedir bilmiyorum. Köklendirme hormonu hakkında soruyorsanız zaten ev çiçekleri için kullanılacak bir şey değil. Bitkilerin sağlıklı gelişmesi doğru toprak ve doğru ortam şartları sayesinde olur. Bunlar doğru değilse hiçbir şey işe yaramaz.

  12. Selim B. -Muğla dedi ki:

    Mercimekten kök hormonu yapımını okudum ve şimdi hazırlıyorum. Kökleme için değil saksıya fide koyarken dibe biraz bu tariften serpsem kök güçlendirici olarak etki eder mi ne dersiniz?
    ***
    Bitkilerinizi öldüreceksiniz. Bugün mercimekten diye okuyup inandınız. Yarın tinerden deseler, şampuandan deseler onlara da mı inanacaksınız?

  13. Sevim, Bursa dedi ki:

    merhabalar haziran ayı içinde gül dallarından kesip toprağa dikip tutması için ne önerirsiniz? Geç kaldık biliyorum ama çok pahallı olduklarından alamadık. Hormon dediklerinizden yapsak tutar mı?
    ***
    Hormona gerek yok. Dallarını direkt bahçeye dikmekle çoklarını köklendirdim. En iyi zaman sonbahar ortasıdır (ekim sonu gibi). Kış sonuna kadar her bulduğunuz dalı deneyin. İlkbahardaki denemelerimde de tutanlar oldu. Siz şimdi hormona değil toprağa dikkat edin. Gübresiz ve bolca taş kırpıntılı toprağa bahçede kalıcı yerlerine dikin. Yapraklanma olsa bile hiç elinizi sürmeyin çünkü köklenme daha sonra başlar. Bunlar tutmazsa ekim sonundan nisan ortasına kadar yine deneyin.

  14. Leyla, Hatay dedi ki:

    Özel tür denilen ithal sardunya dallarını köklendiremiyorum. Denedim dallar köklenmeden çürüdü. Bunlar için özel bir köklendirme yöntemi mi var acaba?
    ***
    Evet hatta her türlü çelik köklendirmeler için bakınız: Köklendirme toprağı hazırlama

  15. Emrah, Ankara dedi ki:

    Toz İba suya karıştırılarak toprağa veya ağaç yapraklarına sıkılarak verilir mi?
    ***
    Rastgele hiçbir şey yapmayın. Hangi tip köklendirme tozu nasıl kullanıma uygun ise ve nasıl tavsiye edilmişse aynen öyle kullanın. Aksi takdirde sadece zararını görürsünüz. Veya boş yere harcamış olursunuz.

  16. Kadir Çolak dedi ki:

    Toprağa ekili 2 yaşında Trabzon hurması ağaçlarım var. bazılarının gelişimi çok güzel bazıları durgun. kurumaya yüz tutmuş olanlardan topraktan çıkarıp baktığımda kılcal kök namına hiç bir şey yok. Damlamadan bu köklendiriciler nasıl kullanılır ne önerirsiniz?
    ***
    Köklendirme hormonu işe yaramaz. Çünkü belli ki toprakta ciddi problemler var ve kökleri çürütüyor. Muhtemelen çok fazla gübre yüzünden olmuştur.

  17. Şahika, Manisa dedi ki:

    Hali hazırda köklü bitkilerde köklenmeyi artırmak için toz köklendirici kullanılır mı?
    ***
    Sebze fidelerinin ilk mini hallerinde iken kullanılan öyle bir hormon görmüştüm. Pek gerekli olduğunu sanmıyorum. İlkbahar aylarında fosfor oranı yüksek bitki besini veya dap gübresi aynı işi görür.

  18. İsimsiz dedi ki:

    Yediveren eksi dutu çelikten nasıl koklendirebilirim? Burda söğüt ağacı çok onlardan birini kullanabilir miyim?
    ***
    Hayır o şekilde olmaz. Şu usulü deneyin: https://azbitki.com/yari-olgun-dal-celigi

  19. Ali, Manisa dedi ki:

    Süs bitkilerinde (Arum türleri) seri üretimde köklendirme işlemi için İBA kullanmam doğru olur mu? Veya seri üretim için ne tavsiye edersiniz?
    ***
    Seri üretim ticari olarak yüzlercesini veya duruma göre binlercesini birden üretimdir. Bunun yolu doku kültürüdür (klonlama). Laboratuvar ortamlarında hormonlarla yapılıyor. Gelişen mini fideler sonra özel seralarda büyütülür. Ev ortamlarında küçük çaplı üretimlerde türün özelliğine göre gerekenler yapılır ve hormon gerekmez. Üretimleri için kendi sayfalarında bilgi var.

  20. Tahir, İzmir dedi ki:

    Gelişme göstermeyen fidana köklendirme hormonu verilir mi?
    ***
    Yanlış şartlarda gelişmeyen bitkilere hormon, gübre, ilaç vesaire şeyler vermek tam tersine zehir etkisi eder. Yanlış şartlarda gelişim beklemeyin. Ortamın havadarlığı, ışığın, güneşin bitkinin ihtiyacına göre yeterliliği, doğru toprak karışımı.. Bu faktörler eksiksiz kusursuz yerinde olmak zorunda.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.