Yazın sıcakta sulama peşinden ölen bitkiler

Öncelikle belirtmeliyim ki burada konu yaz boyunca gece-gündüz sıcaklığının çok yüksek olduğu illerimiz içindir. Yıllardır edindiğim tecrübelerimin ışığında ve ayrıca hem gelen sorular hem komşularımda gördüğüm aynı problemler üzerine bu sayfayı hazırladım.

Yaz sıcaklarında sulama yapınca bazı bitkilerin en geç 24 saat içinde hızla öldüklerini görürüz. Bu problem sadece gündüz sıcaklarıyla ilgili değil. Zaten her ilimizde olmaz. Gündüz boyunca 35C derece dolaylarında şiddetli sıcağın peşinden gece boyunca 25C dereceden hiç aşağı düşmeyen gece sıcaklığı buna daha fazla etki ediyor. Son birkaç yıllık tecrübelerime ve gelen şikayetlere göre sıcakta sulama konusunda hassas birkaç türü aşağıda yazdım.

Yaz sıcakların kaktüs ve bazı bitkilerin kökleri çürür

Dip kısmı çürümüş bir yılbaşı kaktüsü

Afrika menekşesi.. Sukulent türlerin bazıları.. Orman kaktüsleri (atlas, yılbaşı, paskalya).. Yüksek rakım bölgelere ait kaktüsler (parmak ve sıçan kuyruğu gibi isimler verilen ince yapılı kaktüsler).. Ev begonyalarının tüm türleri (hem çilli begonya gibi uzun dallılar hem kısa dallı paşa çadırı, reks vb begonyalar)..

Sıcakta sulama yüzünden çürümeler niçin oluyor?

Aslında sıcakta sulama peşinden çürümelerin en önemli etkeni toprağın yapısıdır. Yıllardır toprak konusunda boş yere mi o kadar uyarılarda bulunuyorum? Parklara ve bahçelere göre hazırlanan toprak düzenleyicisi karışımlarını salon bitkisi toprağı diye satanlar var. Aşırı su tutucu, dolayısıyla aşırı derecede tuz yapıcı özel topraklar yine dış mekan bitkileri için uygundur. Bazıları da yüksek besleyici. Bunlar salon bitkilerini ya serinde çürütür ya fazla sıcakta çürütür. Bunlardan başka, üretim seralarında bitkileri hızlı geliştiren topraklar salonlarda bitkileri genellikle çürütüyor. Benim toprak tavsiyelerimi ciddiye almanız gerekir. Ben tüccar değilim.

Sıcakta sulama yüzünden çürümüş bir sukulent bitki

Sıcakta sulama yüzünden çürümüş bir sukulent bitki

Fakat öte yandan kendimiz titizlikle hazırladığımız topraklarda bile problem olabiliyor. Bu ise bazı bitki türlerinin yapısıyla ilgili. Mesela benim hazırladığım karışımlar serinde ve soğukta değil ama şiddetli yaz sıcaklarında yukarıda saydığım türlere en küçük bir sulama hatamda anında zarar veriyor. Gerçi çok sık karşılaştığım bir şey değil ama oluyor. Aşağıda örnek verdim.

Burada (Didim’de) haziran ilk yarısı Ankara’nın temmuz ortası kadar sıcaktır. Ama o dönemde geceleri biraz serindir. Gündüz boyu güneş altında adeta pişen kaktüslerim sulamalardan hiç etkilenmez. Ta ki haziran sonundan itibaren artık gece ısısının 26C dereceden pek aşağı düşmediği günlere kadar.. Ne oluyorsa ondan sonra oluyor. Günün en serin daha doğrusu en az sıcak saatlerinde bile sulama yapsam ani çürümeler başlıyor. Bitkiler haşlanmış gibi bir hale geliyor. Başka memleketlerde de (genelde yukarıda saydığım bitki türleri) gecenin sıcak olmasıyla ilgili olarak aninden ölüyorlar. Hatta karasal iklim olan, gece saatlerinde serinlik olan illerimizde bile, gündüz boyu ısı birikimi olan odalar ve kapalı camekan balkonlar “eğer gece boyu pencereler kapalı olursa sıcak kalıyor” ve bitkiler çürüyor.

Çözümler ve alacağımız tedbirler

Sıcakta sulama peşinden çürümeler hiç başlamadan önce tedbir almak lazım. Esas çözüm bu. Yani aslında çözüm yok, önceden almamız gereken tedbirler var. O tedbirler nelerdir bakalım..

Dikkat: Eğer bölgeniz çok sıcak ise ve sürekli klima kullanıyorsanız klima sayesinde tedbirler gerekmez. Ama şunu yapmalısınız:  Klimayı gece boyunca (sabaha kadar) 20C veya en fazla 22C derece ayarında çalıştırın. Gündüz 26C veya 27C derecede tutun.

Tedbirler

Toprağın yapısına dikkat etmeliyiz. Sulama biçimine daha fazla dikkat etmeliyiz. Daha neler yapmak gerekiyor, aşağıda sıraladım.

Toprağın yapısı

Mümkün mertebe sade yapılı olan, ponza taşı ve dere kumu karıştırılmış, gübresiz torf toprak kullanmak lazım. Şiddetli sıcak aylarda hassas bitkilerinize bitki besini vermeyin. Veya dozajı 3-4 misli düşük tutarak verin.

Sulama

Söz konusu problem genellikle kaktüs-sukulent türlerde, begonyalarda ve Afrika menekşesinde oluyor. Ayrıca toprağının yapısına göre saksı lavantalarında ve tavşan kulağı denen küçük yapılı kaynana dili tipi kaktüslerde de oluyor. Bunları şiddetli sıcak aylarda bir hayli susuz bırakmak ani çürüme riskini bir hayli azaltır. Saydığım bitkiler fazlaca susuz kalmada genelde zarar görmüyor. Ancak begonyalardan bazı türler zarar görür. Olacak o kadar. Tamamıyla ölmelerinden iyidir. Sukulentler zaten tamamen hasarsız dayanır. Afrika menekşeleri susuzluğa karşı kendilerinden umulmadık bir dayanıklılığa sahiptir.

1- Sulamaları toprak tamamen kuruduğu ve bitkide susuzluk alametleri arttığı zaman saksının kenarlarında yavaşça su dökerek yapın. Bitkinin toprağa değen dip kısımlarına ıslaklık ilişmemeli.

2- Vakit önemlidir. Bitkinin ve toprağın gündüz sıcaklığından tam olarak serinledikleri zaman sulamayı yapın. Hatta sulamadan önce saksının dış kenarlarına soğuk su fısfıslayarak serinlik sağlayın. 5-10 dakika sonra sulayın.

3- Şiddetli sıcak dönem sona erdiği ve gece en düşük ısısının 24C dereceden daha düşük olduğu zamanlar geldiğinde tehlike geçmiştir. Artık normal sulamaya dönün.

Veya sıcakta sulama yerine

Sukulent türlerin hemen hemen tümü, yılbaşı ve atlas türleri gibi orman kaktüsleri ve rizom gövdeli begonyalar üzerlerine gelen su zerrelerini emme özelliğine sahiptir. Bunları gece saatlerinde ama ortamda esinti varsa su fısfıslayarak su ihtiyaçlarını giderebilirsiniz. Yalnız begonyaların yapraklarının değil gövdelerinin ve yaprak saplarının ıslanmasını sağlayın.

Su fısfıslamanın işe yaraması için önce soğuk su fısfıslayın. Çünkü çok yüksek sıcak havada stomata denen dış tabaka hücreleri sıkıca kapalı olur ve bitkilerin su emmesi gerçekleşmez. Bu yüzden serinletmek lazım. Böylece stomatalar açılır. Ardından normal ısıdaki suyu fısfısladığınızda bünye suyu emecektir.

Kurtarma

Çürüme genelde toprak altı tüm kısımlarında başlar ve toprak dışında bitkinin bünyesinde büyük bir hızla ilerler. Bitkinizin türüne göre sağlam kısımlarını acilen kesip alarak köklendirmeniz mümkündür. Bu konuyu ayrıntılı yazamıyorum. Bitkiniz hangi tür ise onun hakkındaki nasıl çoğaltılır bilgilerini öğrenin ve gerekeni tür özelliğine göre yapın.

Son söz

Aslında şu iki şeye dikkat ederseniz sıcağa bağlı ani çürüme riski neredeyse sıfırdır:

Birinci ve en ciddi mesele toprağın yapısı ve doğru sulamadır. Rastgele toprakları kullanmayın. Kaktüs-sukulent toprağı diye satılan ticari zeka ürünlerine zerre kadar güvenmeyin. ⇒ Şurayı ve ⇒ şurayı okuyun.

İkincisi sulama zamanı. Sıcak aylarda sulamaları saksı ve toprak ısınmışken asla yapmamalısınız. Ayrıca sulama yapacağınız zaman, sulamadan sonra en az birkaç saat ortamın püfür püfür esintili olması lazım. Gerekirse fan çalıştırarak bunu sağlayın.

Yazar: Erdal Yüksel

Kategori: Parazitler-Hastalıklar

Etiketler: |

'Yazın sıcakta sulama peşinden ölen bitkiler' hakkında sorular, açıklamalar

  1. Emrah, Ankara dedi ki:

    Ankara’da havaların bir süre sıcak olması nedeni ile yaprakları kurudu ve döküldü. Şu an ağaç canlı görünüyor fakat yaklaşık iki haftadır tek bir yaprak bile çıkmadı. Normal midir? Ağacın düzelmesi için ne yapmam gerekir? İki haftadır birer hafta 15-15-15 NPK ile suladım. Bir çay bardağı hümik asit toprağa karıştırdım. Toprak yaklaşık 3-4 lt saksıda. Saksı sırsız güveçten. Altı delik. Karışımı 3 ölçek torf-1 ölçek perlit-1 ölçek vermikülit ve 1 ölçek lav taşı.
    ***
    Siz probleminizi sıcak havaya ve muhtemelen sıcak havada sulamaya bağlamışsınız ama alakası yok. Öncelikle söylemem gereken şey her şeyiyle tepeden tırnağa yanlış toprak karışımı yapmışsınız. Adeta topraksız yetişmesi gereken orkidelere uygun bir karışım olmuş. Hem ne olursa olsun iki-üç ay gibi kısa vadeli köklendirme toprağı hazırlamak dışında perlit ve vermikülit normal saksı harçlarında kullanılmamalıdır. Birkaç ayda yapıları bozuluyor ve dolayısıyla toprağın tüm kimyasal dengesini bozuyorlar. Hümik asit ise sadece kıraç arazi toprakları içindir (tarlalara, bahçelere, parklara, eğer toprak kıraç ise veya fazlaca kireçli ise). Ama herkes satın alsın diye halkı yanlış bilgilendiriyorlar. Satışları arttırmak için o kadar ısrarlı ve iddialı yalan bilgiler yaydılar ki süper kaliteli humuslu toprağı olanlara bile satmayı başarıyorlar. Aldanmayın. Torflu saksı toprağı karışımlarında kesinlikle gerekmez ve kesinlikle hiçbir fayda sağlamaz. Hata torf ve bitki besinleri eşliğinde olunca ciddi zararları olur. Yani bitki besini, hümik asit ve torf birbirlerinin asitliliklerini had safhaya yükselterek kökleri yakar, çürütürler. Dış mekan saksısında sırf torf kullanıyorsanız ponza taşı (ve/veya onun yerine lav taşı) gerekmez ama olabilir de. Sakıncası yok. Ponza taşı iç mekan saksı topraklarına karıştırılır. Bir de parklara ağaç fidanı dikerken kökleri toprakla sıkıştırmak gerektiğinden, fidan köklerinin aralarına ve üstüne dökülen toprağa karıştırılması gerekiyor. Bitki besini ilk aşamada vermemeliydiniz. Saksı bitkisi için dozaj çok fazla yüksek. 5-5-5 olmalıydı (gerçi fazlaca seyreltilirse sorun çıkmaz). Hem o kadar sıklıkta vermeniz yine feci yanlış. Bütün bu şartlarda bitki elbette köklerden başlayarak zarar görür. Ağacınız alelade park-bahçe zemin topraklarında gayet güzel gelişim gösterir. Siz bu kadar masraflı ve bu kadar zararlı karışım yapmak için kimlerden esinlendiyseniz onlarla bilgi alışverişinizi derhal kesin bence.

  2. Emrah, Ankara dedi ki:

    Cevabınız için teşekkürler. Anladığım kadarıyla yukarıdaki verdiğiniz bilgilerle acil toprak revizyonu yapmam gerekiyor.
    ***
    Evet. Gerçi fidan bir hayli zarar görmüş olabilir. Kurtulması mümkün olmayabilir. Yine de denemekte yarar var. Saksı için şöyle bir karışım yapın: 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü ağır killi olmayan arazi toprağı + 1 ölçü iri taneli ponza taşı.

  3. Ayşe, Kıbrıs dedi ki:

    Rhipsalis, yılbaşı ve atlas kaktüslerimi ne yaparsam kurtaramıyorum. Ben de hepsini pirinç boyundaki ponza taşına tek başına ektim. Şu an erimeleri durdu ve hafiften köklenmeye başladılar. Yeniden toprağa ekmem gerekir mi yoksa ponza taşında yaşayabilirler mi?
    ***
    Özellikle atlaslar için uygun değil. Diğerleri için de pek uygun sayılmaz. Saydığınız türlere ve Disocactus türlerine şöyle bir karışım yapmanızı tavsiye ederim: 2 ölçü torf toprak + 1 ölçü iri taneli dere kumu + 1 ölçü ponza taşı + yarım ölçü kullanılmamış kuru çay.. Bunda çok sağlıklı gelişirler. Kökler hiç zarar görmez. Ancak sıcak yaz günlerinde sadece saksının en kenarlarından sulayın. Hatta sulamak yerine üstlerini gece saatlerinde serin su ile ıslatın. Sulamayı sadece toprak tamamen kupkuru oldukça, en kenarlardan yavaş yavaş su dökerek yapın. Bitkilerin dip kısımları ıslanmasın. Serin ve az sıcak aylarda tedbirlere gerek yok. Ayrıca bu türlere maki süprüntüsü toprak tek başına uygundur. Satılmaz. Kendiniz makiliklerden yaz aylarında süpürüp alacaksınız. Kullanmadan önce 3-4 ay ara sıra sulayarak dinlendirmelisiniz. Ayrıntılı bilgi: https://azbitki.com/arazi-topraklarinin-saksilarda-kullanimi#maki

  4. Ali dedi ki:

    Bu hassas türleri opuntia gibi kökleri dayanıklı türlere aşılasak olur mu?
    ***
    Aynı familyadan ise olur. Ama Cactaceae familyasından olmayan sukulentleri opuntia üzerine aşılayamazsınız.

  5. Ayşe, Kıbrıs dedi ki:

    Yazın sulama yüzünden ölen bitkilere ayrı bir köşe yaptım. Bazı yeni kaktüs türlerim var bunlar, melocactus, gymnocalyium, ve bazı astro caxtus çeşitleri bu türler yazın sulamaya dayanıklı mı?
    ***
    Bu konuda tek tek bilgi aramak gerekmiyor çünkü benim Didim’de 8 yıla varan çok üzücü tecrübelerime göre, gördüm ki tür fark etmiyor, farklı farklı kaktüs türlerinde aynı problemi gördüm. Geçen yaz maalesef iki nanide türümü daha kaybettim (ki onlar için her şeyi en güvenli şekilde hazırlamıştım).. Bahsettiğiniz türler fazlaca su depolayan türler. Aslında yazın sulamaya değil susuzluğa dayanır mı diye düşünsek daha isabetli olacak. Her şeyi göz önüne alarak yaz boyunca hiç sulamamak daha iyidir diye düşünüyorum. Asla zerre kadar zarar görmezler. Hatta komşumun son üç yılki aşırı ilgisizliği sonucu olan özel bir tecrübeyi size yazayım: Yılbaşı kaktüsü bir saksıda, bahçesinde bir ağaca asılı duruyor. Yaz boyunca unutur, hiç sulamaz. Ama hiç zarar görmediği gibi, burada sonbahar sonunda başlayan yağmurlarla canlanır ve tomurcuklanmaya girişir. Şimdi bugünlerde üzeri çiçeklerle dopdolu. Yani demek istediğim şey, yılbaşı kaktüsü bile üç ay tam susuzluğa dayanıyorsa o kaktüsler de kesin olarak dayanır.
    Yaz mevsiminin özelliklerine gelince, mesela diyelim Eskişehir’de kaktüsleri yaz boyunca susuz bırakmaz gerekmez. Ama benim yaşadığım Didim’de (ve muhtemelen sizin orası da aynı özelliktedir) yazın haziran sonundan itibaren kaktüsler sulamak yüzünden çürüyüp gidebiliyor. Ölçüsü şu: Gündüz ne kadar sıcak olursa olsun önemli değil, ama gece boyunca sıcaklığın 24C derecen daha serin olamadığı dönemde (Didim için haziran sonundan eylül sonuna kadar) tamamıyla susuz bırakmak iyi olur. Deniz etkisindeki Akdeniz iklimi olan yerlerde yaşayan insanlar bu verdiğim gece sıcaklığı durumuna göre kendi yerlerinde susuz bırakma dönemini hesaplasınlar. Ve belki çok daha önemlisi, toprakların niteliğine dikkat etsinler, işi şansa bırakmasınlar. Toprak karışımdan ponza taşı ve iri taneli temiz dere kumu, her ikisi de mutlaka olmalı.


Sorunuzu / Yorumunuzu Aşağıya Yazabilirsiniz.

Lütfen sorunuzu konu ile ilgili sayfaya yazmaya gayret edin.

Sorunuzu/Yorumunuzu yazın:

Sorunuz cevabımla birlikte 1 saat veya en geç 24 saat içinde burada görünür olacaktır. Lütfen ara sıra kontrol edin. Hiç görünmüyorsa akıllı telefonunuzda önbellek temizliği yapmalısınız.