Ev hayvanları (kedi, köpek) ve bitkiler aynı evde olunca

Ev hayvanları niçin bitkileri ısırırlar?

Sebepler çok. Ev hayvanları kediler, köpekler hatta insanlar için ısırma eylemi bir sevgi ifadesi anlamı taşıyabiliyor. Oyun amacıyla ısırırlar. Diş ağrısı, damak kaşıntısı da bazen etkenlerdendir. Karın ağrısı, baş ağrısı, mine bulantısı gibi rahatsızlıklar kedileri ve köpekleri bitki (genellikle yeşil yaprak) yemeye iter. Kendilerini kusturup rahatlamak için ya da mide asitlerini dengelemek için yerler.

Ev bitkilerini yemeye çalışmaları dışarıda uygun bitki arayışı imkanları olmadığı içindir. Yoksa gerçekte bu hayvanlar hastalandıklarında her bitkiyi yemez. Çünkü oldukça seçicidirler. Mesela fotoğrafta gördüğünüz benim köpek Defne, hastalandığında bahçemde binbir çeşit bitki olduğu halde sadece buğdaygillerden çimen yapraklarını ve bir de çalı minesi yapraklarını yer. Başka kesinlikle hiçbir bitkiyi yemez. Bu konuda eğitim filan almış değil. Komşumun da aynı şekilde evde-bahçede tuttuğu üç köpek ile dört kedi kesinlikle Defne gibi aynı şekilde, olur olmaz bitkileri asla yemezler.

Ev hayvanları için sakıncalı olmayan bitkiler

Bitkilerle ilgili bilimsel yönde detaylı bilginiz yoksa ev hayvanlarınıza güvenli ya da tehlikeli veya zehirli türleri tek tek öğrenmeniz gerekir. Ama bilginiz çoksa mensup oldukları familyadan yola çıkarak anlayabilirsiniz. Gerçi bu da tam bir çözüm olamaz. Çünkü istisnalar her zaman olur. O halde:

En iyi garantili çözüm

Pencere kenarında iki ayrı saksıda sürekli yenebilir ot yetiştirin. Petşoplarda kedilerin ve köpeklerin yemeyi sevdiği otların tohumları satılır. Bakın en iyi çözüm yolu bu. Aşağıdaki tüm bilgiler ise tedbirli olmak içindir. Bazı bitkiler için güvenli denmesi hayvanlara yedirin anlamına gelmez. Ev hayvanları için onların ihtiyaç duydukları zaman yiyecekleri otlardan evinizde bir iki saksıda mutlaka bulundurun.

Ev hayvanları niçin ot yemeliler?

Mesela ben köpeğime ne kadar iyi bakarsam bakayım her ay en az bir defa bahçedeki çimenlerden ve çalı minesinden yemek istiyor. Onlardan yemeden başka hiçbir şey yemez. Bir gün bile aç kalsa böyle. Çünkü bir rahatsızlığı var. Yiyeceği şeylerden tiksiniyor. Ot yiyecek ki iyileşsin. Öyle de oluyor zaten.

Kedilerin sindirim sistemleri daha da hassas. Onlar belki daha sık ot yeme ihtiyacı duyar. Doğadaki gibi elbette hayvanlar rahatsız olduklarında ot yiyecek. Doğal bir ihtiyaç.

Niçin o kadar sık hasta olurlar ve ot yemek isterler?

Tabii ki çoğunuza göre bu sözüm yanlış. Benim hayvanım sık sık hasta olmaz dersiniz. Oysa illa yediği bir şeyin dokunmasından değil evde can sıkıntısından da kedide/köpekte stres olur ve onun sonucunda midesinde asit fazlalığı olur. O da baş ağrısına ve kusma ihtiyacına, bazen de karın ağrısına sebebiyet verir. Sıkıntı, korku, panik, yalnızlık.. Hatta çişini kakasını giderme ihtiyacının gecikmesi var ya o çok kötü bir şey. Çişini nereye kadar tutabilir? Böbreklerden idrarın kana karışmasına kadar tutabilir. Bu çok ciddi ve tehlikeli bir sağlık sorunudur. Köpeklerinin çiş ihtiyaçlarını dışarıda gezi yaparken halletmeye alıştıran kişiler ne yazık ki hayvanları günde bir veya iki defa düzenli zamanlarda dışarı çıkarırlar. Halbuki köpeklerin günde en az beş defa ihtiyaçları oluyor.

İşte bunlar gibi psikolojik etkenler sonucu sindirim sistemi rahatsızlıkları ve çişini bekletmesinin sonucu kan değerlerinin fena bozulması gibi durumlar. Ama sonuçta rahatsızlık gerçek. Ot yemeleri lazım gelir. Onların içgüdüleri onları o yönde harekete itiyor. Bunları bilin. Kupkuru apartman dairelerinde hapis tuttuğunuz bedbaht hayvanların örneklerini hep görüyorum. Bazen aşırı huzursuzluk, bazen olağanüstü durgunluk,  bazen aşırı bir hiperaktiflik. Bunlar hiç normal değil. Çektiklerin acıların yansımaları. Sahtekar kuşçular hasta kuşları satabilmek için kıçlarına bezir yağı sürer. Kuş kafeste kendini köşeden köşeye atar durur. Sanırsınız kuş çok sağlıklı da onun için hareketli. Sizin kedinizin veya köpeğinizin size göre endişe edilmemesi gereken durumları da buna benziyor. Oysa hayvancık acısını/ağrısını gidermenin arayışı içerisinde bocalamakta. Bazen acı içinde kıvranmakta. Bakın bu etki ilginçtir kedileri köpekleri fazla oyuncu ediyor. Ama gerçekte kurtulmak istediği bir sancısı var.

Aşağıdaki bilgiler sadece tedbir amaçlıdır. Kesinlikle çözüm değildir. Gerçek garantili çözümü yukarıda anlatmaya çalıştım.

Güvenli türlere örnekler

Dua çiçeği ve diğer türleri yani Marantaceae (Duaçiçeğigiller) familyasından bitkiler güvenlidir.

Afrika menekşesi, Kohleria, Gloxinia vb Gesneriaceae familyasından bitkilerin de tehlikesi yok.

Aşk merdiveni yine tamamen güvenlidir. Arap saçı da öyle.

Fittonia, çilli yaprak, Isırgangiller familyasından türler, Peperomia türleri ve Bromelyadlar (Guzmanya, efe püskülü vb) tehlikesizdir. Sakıncası yok.

Palmiyegiller familyasının türleri diyeceğim ama dikkatli olmak lazım. Mesela Palmiyegillerden olmadığı halde öyle sanılan sikas bitkisi kedilere köpeklere fena halde zararlıdır. İşin kötüsü köpekleri öldürecek kadar zehirlidir ve köpekler bu bitkinin yapraklarını ısırmayı severler. Bitkileri “bilimsel adlarıyla” iyi tanımalısınız. Palmiyegiller demek çok net değil ama Aracaceae denilmesi nettir. Bilimsel isimler dünyanın her yerinde harfi harfine aynıdır. Gerçekten palmiyegillerden olan areka ve kentia palmiyeleri güvenli bitkilerdendir.

Cactaceae (Kaktüsgiller) familyasının tüm türleri güvenlidir ama palmiye sanılan sikas örneğinde olduğu gibi halk arasında ısrarla kaktüs denen müthiş zehirli bitki türleri var. Dikkatli olun.

Ev hayvanlarınızı zehirleyip öldürebilecek bitkiler

Burada anlatılanlardan birkaçı kesin öldürücü etkiye sahiptir. Birçoğu genelde hasta eder, kusturur. Etki uzun sürecek olursa onlar da öldürebilir. Bazı bitkiler kan değerlerini bozarlar. Bir iki gün hayvanlar hasta düşmüş olur. Veteriner tedavisi kesin gerekli durumları varsa hiç beklemeyin acil müdahale şart.

Dikkat: Bazı köpekler o kadar itaatkâr oluyor ki ölüm döşeğinde bile olsa sahiplerinin isteklerini yerine getirmeye çalışırlar. Hareketli görüp de durumun ciddi olmadığı yanılgısına kapılmayın. Hareketlendirmeye de çalışmayın. Durumunu iyi anlamaya çalışın.

Araceae (Arum) familyasından bitkiler türden türe değişen derecelerde tümü zehirlidir. Bunlar yaygın salon-ofis bitkileridir. Salon sarmaşığı, devetabanı, zeze çiçeği vesaire.

Yine çok yaygın salon-ofis bitkilerinden olan Kauçuk, Benjamin vb Ficus türleri ev  hayvanları için sakıncalı bitkilerden.

Aloe, Gasteria, Haworthia vb türler köpeklere toksik etki yapar. Ağır hasta edebilir.

Zambak (Lilium) kendiler için çok feci zehirlidir. Bırakın kedinizin onu yemesini, çiçeklerindeki polenleri bile kedinize değse hayvancağızı komaya sokar.

Çok sevilen Euphorbia milii zehirlidir. Çöl kaktüslerine ayırd edilemeyecek kadar benzeyen Euphorbia trigona ve Euphorbia ingens daha da zehirlidir. Euphorbia enopla en zehirlileridir. Atatürk çiçeği de, her ne kadar bunlara benzemese de aynı cinstendir ve o da zehirlidir. Euphorbiacea familyasının istisnasız tüm türleri az değil orta derecenin üzerinde zehirli etkiye sahiptirler. Bazı türlerinin öz suyunun bir damlası bile öldürücü derecede zehirlidir.

Sukulent türlerde hiçbir şekilde genelleme yapılamaz. Sukulentlerde çoğu Crassulaceae familyasındandır. Ama bu familya fazla geniştir. Bazı cinsler zehirlidir. Mesela Sedum ve Crassua cinslerinden türler genellikle tehlikesiz oldukları halde aynı familyadan Kalanchoe cinsinin pekçok türü gerçi öldürücü olmasalar bile fena toksik etkiye sahiptirler (özellikle çiçekleri çan gibi aşağı sarkık türleri). Ayrıca farklı farklı familyalardan pekçok sukulent türler var. Bazıları kesin öldürücü zehirlidir.

Daha birçok şey sayılabilir. Bazıları zehirli, bazıları kesin zehirli olmasa bile çeşitli derecelerde toksik etkiye sahip sayısız süs bitkileri var. Listesini yapamayacağımız kadar çok.

Sonuç itibarıyle..

Peki ne yapabiliriz? Başta en güvenli çözüm yolunu yazdım. Kendi köpeğimden ve komşumun kedilerinden köpeklerinden örnek verdim. Esas yapmanız gereken şey hayvanların doğal temel içgüdülerine göre gerekeni yapmanız yani evlerinizde ev hayvanları için her istediklerinde yiyebilecekleri özel bitkilerden bir iki saksı bulundurmanız kesinlikle şart. Evinizde bir tane bile zehirli/zehirsiz süs bitkilerinden olmasa bile hayvanların o otlara ciddi ihtiyaçları var ve mutlaka en az iki saksıda olması lazım. Kendilerini güvende hissetmeleri de o otlara bağlı. Bunu iyi düşünün.